فصل بازی سایه‌ها برای ماه‌های مشتری فرارسیده!

این پویانمایی در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۷ مگ)

سیاره‌ی مشتری یا هرمز در آستانه‌ی همتراز شدن با خورشید است و این بدین معناست که پدیده‌های شگفت‌انگیزی دارد پیرامون این غول گازی رخ می‌دهد. اینجا یک نمونه از این پدیده‌ها را که اخترشناس استرالیایی، آنتونی وزلی در ۱۹ آوریل به تصویر کشیده می‌بینیم.

او می‌گوید: «این یک گرفتِ چهره‌ی گانیمد توسط کالیستو بود.» کالیستو بیرون از لبه‌ی سمت چپ چارچوب است، ولی می‌توانیم سایه‌ی دایره‌ایش را ببینیم که از روی قرص گانیمد می‌گذرد.

راستش اگر با دقت نگاه کنید می‌بینید که درست پیش از پدیدار شدنِ سایه‌ی کالیستو، سایه‌ی آیو هم یک گرفتگی پاره‌ای (جزیی) روی گانیمد پدید می‌آورد [بالای قرص آن]. پس وسلی تنها در ۱۰ دقیقه، گرفتِ یکی از ماه‌های مشتری توسط دوتای دیگر را به تصویر کشیده است. به راستی که شگفت‌آورست.

دلیل این رویدادها اینست که مشتری دارد به هموگان (اعتدال فصلی) خود در دوم ماه می نزدیک می‌شود، یعنی خورشید از درون صفحه‌ی استوایی مشتری می‌گذرد. در این هنگام، مدارهای ماه‌های مشتری هم‌ردیف با خورشید می‌شوند و این باعث می‌شود همزمان با پیمودن مدارشان، سایه‌هایشان بر یکدیگر بیفتد.

سایه‌ی کالیستو از جلوی گانیمد می‌گذرد و یک گرفت کامل پدید می‌آورد، ولی سایه‌ی آیو از روی بخش بالایی گانیمد می‌گذرد و یک گرفتِ پاره‌ای درست می‌کند

اخترشناسان این را "فصل رویدادهای دوسویه" می‌نامند*. در این فصل، که تا اوت ۲۰۲۱ به درازا میکشد، اخترشناسان می‌توانند نه تنها گرفتگی‌هایی، بلکه فروپوشانی‌هایی (اختفاهایی) را هم ببینند. این زمانی‌ست که پیکره‌ی فیزیکی یک ماه از جلوی ماه دیگر می‌گذرد و آن را پنهان می‌کند.

فصل پیشینِ رویدادهای دوسویه در ۲۰۱۵ رخ داده بود؛ فصل بعدی هم ۲۰۲۶ فرا خواهد رسید.

به نوشته‌ی "بنیاد مکانیک آسمانی و حساب روزیج‌ها"ی فرانسه (آی‌ام‌سی‌سی‌ئی)، ۸۵ رویداد دیگر از اکنون تا پایان فصل ۲۰۲۱ رخ خواهد داد. برخی از بهترین‌های آنها را می‌توانید در این جدولِ انتشارات دانشگاه کمبریح ببینید.

تنها عکاسان نجومی کارکشته می‌توانند فیلم‌هایی با جزییاتِ فیلم وسلی بگیرند. ولی حتی رصدگران معمولی با تلسکوپ‌های کوچک هم شاید بتوانند چشمک زدن و ناپدید شدن گاهگاهیِ ماه‌ها را که در اثر گذشتن سایه‌ی ماه دیگر از رویشان رخ می‌دهد ببینند. برای دیدن مشتری باید پیش ازسپیده‌دم، پایینِ افق جنوبی را بگردید.

یک گرفتگی و یک فروپوشانی که در فصل پیشینِ رویدادهای دوسویه دیده شد (۱۹ اوت ۲۰۰۹)- آیو و سایه‌اش از روی گانیمد می‌گذرند

--------------------------------------------
*) mutual event season

--------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:

 Jupiter - sun - planet - Australian - Anthony Wesley - eclipse - Ganymede - Callisto - Io - moon - equinox - equatorial plane - mutual event season - occultation - France - Institute for Celestial Mechanics and Computation of Ephemerides - IMCCE - Cambridge University Press

منبع: اسپیس‌ودر

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

پرواز تاریخی

اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می توانید آن را در تلگرام، توییتر، اینستاگرام و یا فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان ببینید

بهترین روش برای کاوش سیاره‌ی بهرام (مریخ) چیست؟
شاید تنها "یک" بهترین راه نباشد، ولی روشی که تازه به نمایش در آمده یک نوید بسیار بزرگ به ما می‌دهد: پرواز.
پرواز با توان مکانیکی به ما نوید جستجوی بخش‌های گسترده و شناسایی ناحیه‌هایی که فریبندگی ویژه‌ای برای بررسی‌های دقیق‌تر در آینده دارند را می‌دهد.
دیروز برای نخستین بار، چنین پروازی توسط یک بالگرد مینیاتوری به نام اینجنیوتی در سیاره‌ی سرخ انجام شد و به نمایش در آمد.
در آغاز این ویدیو که خودروی پرسه‌ویرنس گرفته اینجنیوتی را می‌بینیم که آرام روی سطح سیاره نشسته.
پس از چند ثانیه، پره‌های بلند ۱.۲ متری این بالگرد آغاز به چرخش می‌کنند و چند ثانیه پس از آن هم اینجنیوتی تاریخ‌ساز عملا از سطح برمی‌خیزد، تا چند ثانیه در هوا شناور می‌ماند و سپس با آرامش فرود می‌آید.
آزمایش‌های بیشتری برای نوانایی بی‌سابقه‌ی اینجنیوتی در ماه‌های آینده برنامه‌ریزی شده.
اگرچه اینجنیوتی پروازهای چندان دور و درازی نخواهد کرد، ولی یک پیش‌نمونه برای همه‌ی روبات‌های هوابرد آینده‌ی سامانه‌ی خورشیدی است که نه تنها در بهرام، بلکه حتی در تیتان، ماه سیاره‌ی کیوان به کاوش هوایی خواهند پرداخت [تیتان هوایی بسیار انبوه و چگال‌تر از بهرام دارد و از این نظر برای چنین  پروازی بسیار مناسب است-م].

--------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:

Mars - helicopter - Ingenuity - Perseverance rover - rotor - Saturn - moon - Titan

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

مرگ ابرنواختریِ کوتوله‌های سفید مانند انفجار یک بمب هسته‌ای است

چه کسی می‌دانست انفجار ستارگان کوتوله‌ی سفید و بمب‌های هسته‌ای در چیزهایی با هم اشتراک دارند؟

بر پایه‌ی پژوهشی تازه، هنگامی که یک کوتوله‌ی سفید دستخوش انفجارِ ابرنواختری می‌شود، انفجارش می‌تواند مانند انفجار یک بمب هسته‌ای روی زمین باشد.

ابرنواختر اس‌ان۲۰۱۴جی در کهکشان ام۸۲ یا کهکشان سیگار، یکی از نزدیک‌ترین ابرنواخترهای گونه‌ی یکم-ای در چند دهه‌ی گذشته [درباره‌اش اینجا خوانید: * سیگار کیهانی به دست ستاره‌ای پیر روشن شد]

کوتوله‌های سفید که پهنایی به اندازه‌ی زمین دارند، هسته‌های کم‌نور و رو به خاموشیِ ستارگان میان‌جرمِ مرده‌ای هستند که پس از ته کشیدن سوخت هسته‌ایشان، لایه‌های بیرونی پیکرشان را به فضا پس زده و این هسته را به جا گذاشته‌اند. خورشید ما هم سرانجام به یک کوتوله‌ی سفید تبدیل خواهد شد، مانند بیش از ۹۰ درصد ستارگان کهکشانمان.

پژوهش‌های گذشته نشان داده بود که کوتوله‌های سفید می‌توانند در انفجارهایی هسته‌ای به نام ابرنواخترهای گونه‌ی یکم-ای (type Ia) بمیرند. هنوز با ناشناخته‌های بسیاری درباره‌ی آنچه به این انفجارها می‌انجامد روبروییم، ولی بررسی‌های پیشین نشان می‌دادند که این انفجارها زمانی می‌توانند رخ دهند که یک کوتوله‌ی سفید، چه بسا در پی یک برخورد، از همدمی که در سامانه‌ی دوتایی دارد سوخت اضافی بکشد و بر جرم خود بیافزاید (در ابرنواخترهای گونه‌ی دو (type II)، انفجار زمانی رخ می‌دهد که یک تک-ستاره می‌میرد و در خود می‌رُمبد).

اکنون پژوهشگران روشی دیگر را برای رخ دادن ابرنواخترهای یکم-ای پیشنهاد داده‌اند- شاید انفجار کوتوله‌ی سفید مانند ترکیدن یک جنگ‌افزار هسته‌ای باشد.

با خنک شدنِ کوتوله‌ی سفید (در روند زندگی‌اش)، اورانیوم و دیگر عنصرهای سنگینِ پرتوزا (رادیواکتیو) که به نام آکتینیدها شناخته می‌شوند درون هسته‌ی ستاره بلوری می‌شوند (تبلور می‌یابند). گاهی اتم‌های این عنصرها خودبخود دچار شکافت هسته‌ای شده، به اجزای کوچک‌تر بخش می‌شوند. این نمونه‌های واپاشی پرتوزا می‌توانند انرژی و ذرات زیراتمی‌ای مانند نوترون آزاد کنند که به نوبه‌ی خود می‌توانند اتم‌های نزدیکشان را بشکنند.

اگر مقدار آکتینیدهای درون هسته‌ی یک کوتوله‌ی سفید از یک جرم بحرانی بیشتر باشد، می‌تواند یک واکنش زنجیره‌ایِ مهارناپذیرِ شکافت هسته‌ای را آغاز کند. این انفجار سپس می‌تواند همجوشی هسته‌ای به پا کند، با همجوشیدن هسته‌های اتم‌ها و پدید آوردن مقدار هنگفتی انرژی. یک بمب هیدروژنی هم به روشی همانند این، برای به پا کردنِ یک انفجار همجوشی هسته‌ای از یک واکنش زنجیره‌ایِ شکافت هسته‌ای بهره می‌گیرد.

محاسبه‌ها و شبیه‌سازی‌های رایانه‌ایِ این پژوهش تازه نشان دادند که یک جرم بحرانیِ اورانیوم واقعا می‌تواند از آمیزه‌ی عنصرهایی که معمولا در یک کوتوله‌ی سفیدِ خنک شونده پیدا می‌شود بلوری گردد. دانشمندان دریافته‌اند که اگر این اورانیوم به دلیل یک واکنش زنجیره‌ای شکافت هسته‌ای منفجر شود، گرما و فشارِ پدید آمده در هسته‌ی کوتوله‌ی سفید می‌تواند به اندازه‌ای بالا برود که به همجوشی عنصرهای سبک‌تری مانند کربن و اکسیژن انجامیده و یک ابرنواختر بیافریند.

چارلز هوروویتس، اخترفیزیکدان هسته‌ای در دانشگاه ایندیانا و یکی از نویسندگان این پژوهش می‌گوید: «شرایط ساخت و به کار انداختن یک بمب اتمی بسیار دشوار به نظر می‌رسد- من شگفت‌زده شدم از این که می‌بینیم این شرایط می‌توانند به شیوه‌ای طبیعی درون یک کوتوله‌ی سفیدِ بسیار چگال هم فراهم شوند.»«اگر این دست باشد، روشی بسیار نوین برای اندیشیدن درباره‌ی ابرنواخترهای گرماهسته‌ای و چه بسا انفجارهای اخترفیزیکی دیگری به ما می‌دهد.»

نمایی از یک شبیه‌سازی رایانه‌ای که شکل‌گیری بلورهای اورانیوم (نارنجی) را در مایعی از هسته‌های اکسیژن و کربن (سفید) نشان می‌دهد

هوروویتس می‌گوید: «خوب این سازوکار تازه می‌تواند به توضیح چند ابرنواختر یکم-ای کمک کند؟ شاید حدود نیمی از آنها.»

دقیبق‌تر بگوییم، این یافته‌های تازه شاید بتوانند ابرنواخترهای یکم-ایی را که در یک میلیارد سال نخستِ پیدایش یک کوتوله‌ی سفید رخ می‌دهند، زمانی که هنوز همه‌ی اورانیوم آنها واپاشی پرتوزا نشده توضیح دهند. به گفته‌ی هوروویتس، برای کوتوله‌های سفید پیرتر، ابرنواختر یکم-ای می‌تواند از راهِ ادغامِ دو کوتوله‌ی سفید رخ دهد.

پژوهش‌های آینده می‌توانند دربردارنده‌ی شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای برای پی بردن به این باشند که آیا واکنش‌های زنجیره‌ای شکافت در کوتوله‌های سفید می‌توانند باعث همجوشی شوند، و این که چنین چیزی چگونه رخ می‌دهد. هوروویتس می‌گوید: «فرآیندهای فیزیکی بسیار گوناگونی در زمان انفجار رخ می‌دهند و بنابراین بی‌قطعیتی‌های بسیاری می‌تواند وجود داشته باشد.» چنین پژوهشی همچنین می‌تواند راه‌هایی را به ما نشان دهد تا بتوانیم بفهمیم هیچ ابرنواختر یکم-ایی به دلیل این سازوکارِ نویافته رخ داده یا نه.

هوروویتس و نویسنده‌ی همکارش، مت کاپلن که یک فیزیکدان نظری در دانشگاه ایالتی ایلینوی است جزییات یافته‌های خود را در شماره‌ی برخطِ ۲۹ مارسِ نشریه‌ی فیزیکال ریویو لترز منتشر کردند.

--------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:

nuclear weapon - white dwarf - star - supernova - Earth - core - sun - galaxy - type Ia - binary - type II - uranium - radioactive - element - actinide - atom - nuclear fission - decay - subatomic particle - neutron - chain reaction - nuclear fusion - hydrogen bomb - carbon - oxygen - atomic bomb - Charles Horowitz - Indiana University - thermonuclear - Matt Caplan - Illinois State University - Physical Review Letters

منبع: اسپیس دات کام

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

نگاهی فروسرخ به مرکز کهکشان راه شیری

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۸.۲ مگ)

نمای مرکز کهکشان ما چگونه است؟

مرکز کهکشان راه شیری به دلیل وجود ابرهای مات و کدر گاز و غبار در آن جا، از چشمان کاوشگر تلسکوپ‌های نوری پنهان است.

ولی برای یک تلسکوپ فروسرخ مانند تلسکوپ فضایی اسپیتزر، گاز و غبار مانع چندانی به شمار نمی‌آید. برای نمونه در این چشم‌انداز خیره کننده، دوربین‌های فروسرخ این تلسکوپ با نفوذ در این غبارها، ستارگان ناحیه‌ی شلوغ مرکز کهکشان را آشکار کرده‌اند.

در این چشم‌انداز پرجزییاتِ رنگ زیف (کاذب) که از پیوند چندین نمای کوچک‌تر درست شده، ستارگان سرد و پیرتر به فام‌های آبی نمایانده شده‌اند و ابرهای غبار و ستارگان داغ و جوان درون پرورشگاه ‌های ستاره‌ای نیز به رنگ‌های سرخ و قهوه‌ای دیده می‌شوند. چندی پیش دانشمندان برای نخستین بار دریافتند مرکز کهکشان راه شیری هم توان ساخت ستارگان تازه را دارد.

مرکز کهکشان حدود ۲۶۰۰۰ سال نوری از ما دور است و در راستای صورت فلکی کمان (قوس) جای دارد. در چنین فاصله‌ای، پهنای این چشم‌انداز نزدیک به ۹۰۰ سال نوری است.

--------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:

Galactic Center - galaxy - visible - Milky Way - Spitzer Space Telescope - infrared - false-color - star - constellation Sagittarius

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

 

 

اندازه‌گیری دقیق ثابت هابل به کمک "آژیرهای تاریک"

یک گروه از دانشمندان راهکاری به نام "آژیرهای تاریک" را برای رویدادهای موج گرانشی پیشنهاد کرده‌اند که می‌تواند یک بحران کیهان‌شناسی را حل کند.

در این سال‌های گذشته، کیهان‌شناسان با یک چالش روبرو شده‌اند: کیهان دارد گسترده می‌شود (انبساط می‌یابد)، ولی هیچ کس نمی‌تواند بر سرِ "یک سرعت" برای دور شدن اجرام از زمین توافق کند.

زیرا روش‌های گوناگون برای اندازه‌گیری ثابت هابل (یک پارامتر بنیادی که این گسترش را توصیف می‌کند) به پاسخ‌های گوناگون انجامیده است.

نماهایی از یک ستاره‌ی متغیر قیفاووسی در گذر زمان، گونه‌ای شبچراغ کیهانی که می‌تواند برای سنجش نرخ گسترش کیهان به کار رود. تصویر بزرگ‌تر

ولی اگر تنها یک بار شانس بیاوریم و چیزهایی که به نام آژیرهای تاریک شناخته شده‌اند را آشکار کنیم، این می‌تواند در گره‌گشایی از این تنِش به ما کمک کند. آژیرهای تاریک سیاهچاله‌ها یا ستارگان نوترونی‌ای هستند که برخوردشان را می‌توان در آشکارسازهای موج گرانشیِ روی زمین آشکار کرد، ولی از دید تلسکوپ‌های معمولی نادیده می‌مانند.

با گسترش کیهان، کهکشان‌ها با سرعتی که به فاصله‌ی آنها از زمین بستگی دارد از ما دور می‌شوند. این نسبت میان سرعت و فاصله به نام ثابت هابل شناخته می‌شود، برگرفته از نام اخترشناس آمریکایی، ادوین هابل که نخستین بار در دهه‌ی ۱۹۲۰ اندازه‌ی این ثابت را محاسبه کرد.

برخی پژوهشگران با نگاه کردن به ستارگانِ متغیرِ ویژه‌ای به نام متغیرهای قیفاووسی در کیهانِ نزدیک، اندازه‌گیری‌های نوین و بسیار دقیقی برای ثابت هابل انجام داده‌اند. ولی یک روش دیگر که با آن هماوردی می‌کند بر پایه‌ی کهن‌ترین نور کیهان است، یعنی تابش زمینه‌ی ریزموج کیهان (سی‌ام‌بی) که از ۳۸۰ هزار سال پس از مهبانگ می‌آید. این روش به پاسخی به کلی متفاوت برای ثابت هابل می‌رسد و کیهان‌شناسان را گیج و سرگشته به جا می‌گذارد!

سهراب برهانیان، فیزیکدان دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا می‌گوید: «موج‌های گرانشی می‌توانند یک راهکار متفاوت برای اندازه‌گیری ثابت هابل به ما بدهند.»

هنگامی که اجرام بزرگی (پُرجرمی) مانند سیاهچاله‌ها یا ستارگان نوترونی با هم برخورد می‌کنند، بافت فضازمان را می‌پیچانند و موج‌های گرانشی پدید آورده و می‌گسیلند. از سال ۲۰۱۵، آشکارساز لایگو در آمریکا و همتای اروپایی‌اش، ویرگو کارِ گوش دادن به این برخوردها را که در آشکارسازهایشان مانند زنگوله‌های کوچکی زنگ می‌زنند آغاز کرده‌اند.

این رویدادها بسته به دوری و نزدیکی‌شان از زمین، با نواهای بلندتر یا آرام‌تری به گوش لایگو می‌رسند و این به دانشمندان امکان می‌دهد تا بتوانند فاصله‌ی رویداد را اندازه بگیرند. در برخی موارد، ههمه‌ی گرانشی این رویدادها با درخشِ نوری هم همراه می‌شود که ممکن است اخترشناسان بتوانند آن را در تلسکوپ‌ها هم ببینند و آگاهی‌های مربوط به سرعتِ دور شدن آن اجرام از ما را هم به دست بیاورند.

تاکنون پژوهشگران تنها یک نمونه از چنین رویدادی را که هم موج‌های گرانشی و هم سیگنال نور داشته باشد دیده‌اند، برخورد دو ستاره‌ی نوترونی که در سال ۲۰۱۷ با آشکارسازهای لایگو و چند تلسکوپ دیده شد. فیزیکدانان از روی این رویداد یک مقدار برای ثابت هابل محاسبه کرده‌اند، هر چند که به گفته‌ی برهانیان، نوار خطا به اندازه‌ایست که هم با مقدارِ به دست آمده از ستارگان قیفاووسی و هم با مقدارِ به دست آمده از سی‌ام‌بی همپوشانی پیدا می‌کند.

پژوهش پیشین نشان می‌داد که کیهان‌شناسان باید حدود ۵۰ نمونه از چنین رویدادی -که بسیار هم کمیاب است- را ببینند تا بتوانند به یک برآورد دقیق‌تر برای ثابت هابل برسند.

آژیرهای تاریک یک مسیرِ سریع‌تر را به ما می‌دهند. این برخوردها هیچ سیگنال نوری که دربردارنده‌ی آگاهی‌های مهم درباره‌ی سرعت است به همراه ندارند. این رویدادهای ناپیدا که تنها از راه امواج گرانشی آشکار می‌شوند رایج‌ترین سیگنال‌هایی هستند که در لایگو و دیگر آشکارسازهای موج گرانشی دریافت می‌شوند.

انتظار می‌رود آشکارسازهای لایگو در پنج سال آینده به گونه‌ای بروزرسانی شود که بتوانند جزییات بسیار بیشتری را از سیگنال‌های موج گرانشی بیرون بکشند و رویدادهای بسیار بیشتری را آشکار کنند، از جمله نمونه‌های بیشتری از آژیرهای تاریک. به تازگی آشکارساز موج گرانشی کامیوکا (کاگرا، KAGRA) در ژاپن هم به تاسیسات آمریکایی و اروپایی پیوسته و یک آشکارساز هندی نیز در حدود سال ۲۰۲۴ آغاز به کار خواهد کرد.

برهانیان می‌گوید این شبکه باید روزی توانایی این را پیدا کند که جای یک برخوردِ آژیر تاریک را با دقتی ۴۰۰ برابرِ آنچه دانشمندان امروز می‌توانند در آسمان پیدا کند. چنین اطلاعاتی به دانشمندان امکان می‌دهد یک کهکشان را در جایگاه دقیقی که برخورد در آن روی داده شناسایی کنند و سپس سرعت دور شدن این کهکشان از زمین را اندازه بگیرند. در آن هنگام دیگر نیازی به یافتن یک سیگنال نورِ همراه هم نخواهد بود.

برهانیان و گروهش نشان داده‌اند که برخوردهای میان اجرامی که به ویژه بلند، سنگین یا با جرم نابرابر هستند، چیزی که این دانشمندان به نام آژیرهای تاریکِ طلایی می‌نامند، به ویژه سرشار از اطلاعات خواهند بود و داده‌هایی برای ما فراهم خواهند کرد که شاید با آنها بشود یک برخوردِ موج گرانشی را آن چنان دقیق پیدا کرد که بتوان به کمکش ثابت هابل را با دقت بالا اندازه گرفت.

وی می‌گوید: «ما می‌توانیم این کار را به جای ۵۰ رویداد، با تنها یک رویداد انجام دهیم.» و این شاید برای گراییدنِ جامعه‌ی کیهان‌شناسان به یک اندازه‌گیری یا اندازه‌گیری‌های دیگر بسنده کند. برهانیان یافته‌های گروه خود را در نشست ماه آوریلِ جامعه‌ی فیزیک آمریکا در ۱۸ آوریل ارایه خواهد کرد.

مایا فیشباخ، اخترشناس موج گرانشی و یکی از اعضای گروه لایگو از دانشگاه نورث‌وسترن در اوانستون ایلینوی که در این پژوهش شرکت نداشت می‌گوید آژیرهای تاریک چون توان این را خواهند داشت که تنها از راه فیزیک محض چنین سنجش‌های عالی‌ای برای فاصله انجام دهند «بی‌اندازه تک و یگانه و بی‌اندازه پاکیزه و جذابند.»

وی می‌گوید یافته‌های این گروه نشان می‌دهد که لایگو و همتایانش در سراسر جهان باید جستجو برای یافتن شمار بیشتری از رویدادهای محدود و دقیق-جایابی شده در آینده‌ی نزدیک را آغاز کنند. گرچه به گفته‌ی فیشباخ، شاید سنجش‌های دیگر بتوانند گره ثابت هابل را زودتر از آژیرهای تاریک بگشایند.

با این همه، فیشباخ برای این که زمینه‌ی کیهان‌شناسیِ امواج گرانشی در آینده بتواند به پرسش‌های بنیادین دیگری هم پاسخ دهد هیجان‌زده است، پرسش‌هایی مانند سرشت و جزییات انرژی تاریک، چیستیِ رازگونه‌ای که گسترش کیهان را شتابدار کرده.

--------------------------------------------
در هیمن زمینه:
* چهار راز بزرگ کیهان‌شناسی که امواج گرانشی می توانند آن ها را آشکار کنند

--------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:

gravitational wave - dark siren - Hubble constant - expansion - black hole - neutron star - Earth - galaxy - American - Edwin Hubble - star - Cepheids - Big Bang - cosmic microwave background - CMB - Ssohrab Borhanian - Pennsylvania State University - space-time - U.S. - Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory - LIGO - European - Virgo - Kamioka Gravitational Wave Detector - KAGRA - Japan - Indian - American Physical Society - Maya Fishbach - Northwestern University - Evanston - Illinois - dark energy

منبع: لایوساینس

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

شبی با هوای رنگین‌کمانی

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

چه چیزی باعث شده این آسمان همانند یک رنگین‌کمانِ تکرارشونده‌ی غول‌آسا بدرخشد؟ پاسخ این پرسش "هواتاب" است.

هواتاب پدیده‌ایست که در هر جایی می‌تواند رخ دهد ولی معمولا به سختی دیده می‌شود. با این وجود یک آشفتگی -مانند نزدیک شدن یک جبهه‌ی توفانی- می‌تواند چین و شکن‌های بزرگی در جو زمین پدید آورد که به نام "امواج گرانش جَوی" شناخته می‌شوند.
[این امواج پدیده‌ای مکانیکی مربوط به شاره‌ها هستند و به کلی با امواج گرانشی اخترفیزیکی تفاوت دارند-م]

امواج گرانش جوی که به نام "امواج چگالی" یا "امواج گرانی" هم خوانده می‌شوند نوسان‌هایی در هوا هستند و به شیوه‌ای همانند امواجی پدید می‌آیند که از افتادن یک سنگ در یک آبگیر آرام ایجاد می‌شود. اگر بتوانیم با نوردهی بلند و از جایی در راستای دیواره‌ی عمودی این امواج عکس بگیریم، شاید بتوانیم ساختار موجدار هوا که از هواتاب روشن شده را آشکار کنیم.

خوب، ولی این رنگ‌های هواتاب از کجا آمده؟

هواتاب سرخ تیره به احتمال بسیار از مولکول‌های OH (هیدروکسیل) در فرازای حدود ۸۷ کیلومتری آسمان که به هنگام روز در اثر تابش پرتوهای فرابنفش خورشید برانگیخته شده بودند سرچشمه گرفته. هواتاب نارنجی و سبز هم به احتمال بسیار توسط اتم‌های سدیم و اکسیژن در فرازای کمی بالاتر پدید آمده.

این عکس به هنگام بالا رفتن از کوه پیکو در آزور پرتغال گرفته شده. چراغ‌های جزیره‌ی فیال در اقیانوس اطلس زمینِ زیر پا را روشن کرده‌اند. از پشت پرتوهای راه راه هواتاب نیز آسمانی زیبا نمایان است، با نوار مرکزی کهکشان راه شیری در مرکز عکس، و ام۳۱ یا کهکشان زن در زنجیر (آندرومدا) نزدیک بالا، سمت چپ. 

در تصویر دوم، نقشه‌ی آسمان نیز به چشم‌انداز افزوده شده. نقطه‌چین‌های سرخ رنگ راستای امواج گرانش یا چگالی هوا را نشان می‌دهند.

--------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:

rainbow - Airglow - Earth - gravity wave - OH molecule - ultraviolet - Sun - sodium - oxygen - atom - Mount Pico - Milky Way Galaxy - M31 - Andromeda Galaxy

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان