کشف ستاره ای که بر آن بارانی از بلور می بارد

*فضاپیمای اسپیتزر ناسا "باران" بلوری در ابرهای بیرونی یک ستاره ی نوزاد مشاهده کرده است.

*سرچشمه ی اصلی این کانی های سبزرنگ احتمالن فواره های گازی هستند که از این خورشیدهای نارس بیرون زده می‌شوند.

بر پایه ی مشاهدات تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا، بلورهای ریزی از کانی های سبزرنگ به نام olivine یا "زبرجد" همچون باران در حال فروریختن بر روی یک ستاره ی نوزادند.

این نخستین بار است که چنین بلورهایی در ابرهای غبارآلود گازی رُمبنده ای که ستارگانِ در حال شکل گیری را در بر گرفته دیده می شود. اخترشناسان همچنان در حال بحث و گفتگو درباره ی سرچشمه ی این بلورها هستند، گرچه بیشترین احتمال را به فوران گازهای انفجاری می دهند که از این ستارگان نوزاد بیرون زده است.

تام مگیث (Megeath) از دانشگاه تولدو در اوهایو و پژوهشگر اصلی این پژوهش می گوید: «برای ساخته شدن چنین بلورهایی، دمایی به اندازه ی دمای گدازه ی آتشفشانی نیاز است. به نظر ما این بلورها در همان نزدیکی سطح ستاره ی نوزاد "پخته" شده اند و سپس به ابری که دور ستاره را گرفته، جایی که دما بسیار پایین تر است منقل شده اند و در پایان نیز دوباره با زرق و برق فرو ریخته اند.»

این باران بلوری در اطراف یک ستاره ی دوردست خورشیدسان نوزاد یا "پیش ستاره" به نام HOPS-68 در صورت فلکی شکارچی (جبار) به وسیله ی آشکارسازهای فروسرخ اسپیتزر کشف شد. بلورها به شکل فورستریت بوده و عضو خانواده ی اولیوین از کانی های سلیکاته می باشند که در همه جا یافت می شوند، از شکل گوهرهای قیمتی پریدوت و شن های سبزرنگ سواحل هاوایی گرفته تا کهکشان های دوردست. ناسا در هر دو ماموریت Stardust و "برخورد عمیق"، با بررسی هایی که از نزدیک روی دنباله دارها انجام دادند چنین بلورهایی را یافته بود.

***************************************************************************************

شرح تصویر:

«تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا بلورهای سبزرنگ کوچکی به نام اولیوین یا زبرجد را یافته که تصور می شود در حال بارش و فروریختن بر سر یک ستاره ی در حال شکل گیریند. این تصویر، فرآیند ماجرا را نشان می دهد و با تصویری از ستاره آغاز شده و با برداشت هنرمند از "باران" بلوری پایان می‌یابد.

تصویر بالایی توسط تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا گرفته شده و نشان پیکان در آن، ستاره ی نوزاد با نام HOPS-68 را نشان می دهد. تصویر میانی، روند احتمالی انتقال بلورها به ابر سردتر دور ستاره ی رو به رشد یا پیش-ستاره را می‌نمایاند.

تصور می شود فواره هایی که از این پیش-ستاره (که دمایش برای ساخته شدن و پختن بلورها مناسب است) بیرون می‌زنند، بلورها را به ابر بیرونی با دمایی بسیار پایین تر برده باشند. به گفته ی اخترشناسان، این بلورها دوباره به درون قرص غبار چرخان سیاره زایی که دور ستاره را گرفته می‌بارند، همانطور که در تصویر سوم نشان داده شده.»

***************************************************************************************

Charles Poteet، نویسنده ی اصلی این بررسی تازه که او هم از دانشگاه تولدوست می گوید: «اگر به گونه ای بتوانید به درون ابر در حال رمبشِ این پیش ستاره بروید، آنجا را بسیار تاریک خواهید یافت؛ ولی این بلورهای ریز شاید [اندک] نور محیط را بگیرند و [بازبتابانند] و در نتیجه در زمینه ی سیاه و غبارآلود، درخشش های سبزرنگی خواهید دید.»

بلورهای فورستریت پیشتر در قرص های چرخانی که ستارگان جوان را در بر گرفته اند و سیاره ها را می سازند یافت شده بود. کشف همین بلورها در ابر بیرونی و در حال رمبش یک پیش-ستاره، به دلیل دمای پایین تر ابر، چیزی در حدود 170- سانتی‌گراد، شگفت می نماید. این باعث شد گروه اخترشناسان به این گمان برسند که بلورها در پایین ساخته شده اند و سپس توسط فواره ها به ابر سردتر بیرونی منتقل شده باشند.

این یافته ها همچنین می تواند توضیح دهد که چرا ستارگان دنباله دار، که در حومه ی بسیار سرد و یخ زده ی سامانه ی خورشیدی ساخته شده اند نیز همین گونه بلورها را در خود دارند. دنباله دارها در مناطقی شکل می گیرند که آب در آن جا یخ زده است، بسیار سردتر از دمای سوزاننده ی نزدیک به 700 درجه ی سانتی گرادی که برای تشکیل بلورها نیاز است. نظریه ی پیشرو درباره ی این که بلورها چگونه و از کجا وارد دنباله دارها شده اند اینست که بلورها با ترکیب شدن مواد در دوران آغازین سامانه ی خورشیدی در قرص چرخان تشکیل سیاره ساخته شدند. در این سناریو، موادی که در نزدیکی خورشید ساخته شده بودند، مانند بلورها، سرانجام به فضای سردتر بیرونی سامانه ی خورشیدی جابجا شدند.

Poteet و همکارانش می گویند این سناریو می تواند درست باشد ولی بر این باورند که فواره ها ممکن است پیش از آن که باران بلوری بر مناطق بیرونی سامانه ی خورشیدیِ در حال شکل گیری شروع به باریدن کند، بلورها را به ابر گازی در حال رمبشی که دور خورشید جوان را گرفته بود منتقل کرده باشند. در پایان نیز بلورها در درون دنباله دارها یخ زده و گیر افتادند.

رصدخانه ی فضایی هرشل، پروژه ای به سرپرستی آژانس فضایی اروپا و با همکاری های ارزشمند ناسا، با شناسایی و تشخیص این ستاره ی نوزاد در این پژوهش شرکت داشت.

بیل دانچی، اخترفیزیکدان و دانشمند ارشد این برنامه در ستاد ناسا در واشنگتن دی سی می گوید: «تلسکوپ های فروسرخ همچون اسپیتزر و اینک هرشل، تصویری هیجان انگیز از چگونگی پخته شدن مواد کیهانی و ترکیب آن ها و ساخته شدن سامانه های سیاره ای به ما می دهند.»

واژه نامه:

planet-forming disk - embryonic sun - solar system - olivine - Spitzer Space Telescope - Herschel Space Observatory - European Space Agency - forsterite - silicate minerals - periodot - gemstone - Stardust - Deep Impact - comet - infrared - embryonic star - protostar - HOPS-68 - constellation Orion - NASA - crystal rain - infant star

منبع: astronomy

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

به یاد روح (۲۰۱۰-۲۰۰۴)

این آخرین چیزی بود که مریخ نورد Spirit در سیاره ی بهرام (مریخ) دید:

اسپیریت یا روح که سال ها فراتر از چشمداشت آغازین کار کرده بود، سرانجام در خاک بهرام گرفتار شد و زمانی که در حال کاوش ویژگی سطح شگفت انگیز Home Plate بود، نیرویش پایان یافت.

در این تصویر گسترده (پانوراما)، صخره ها و سراشیبی های متعدد تپه های "کلمبیا" در اطراف صحنه دیده می شود. تپه ی شگفت‌انگیزِ رنگ روشن نزدیک بالای میانه ی عکس به نام فون براون (von Braun) نامگذاری شده و زمانی که اسپیریت از کار افتاد، یکی از مقصدهای آینده‌ی آن بود. نظریه ی پیشرو درباره ی تپه ی فون براون اینست که [پدید آمدن] این تپه مربوط به فعالیت های آتشفشانی بهرام است. هفته ی گذشته، ناسا پس از بارها و بارها تلاش، [سرانجام] دست از کوشش برای تماس با اسپیریت کشید.

غروب خورشید در افق دهانه ی گوسف (Gusev)، سال ۲۰۰۵. این یکی از نمادین ترین عکس هاییست که اسپیریت گرفت. (منبع)

[در همین حال] مریخ نورد فرصت یا Opportunity در آن سوی سیاره و با فاصله ی نصف دنیای مریخی از خواهرش اسپیریت، به راهش به سوی گودال Endeavour ادامه می دهد. این گودال می تواند بزرگ ترین گودالی باشد که تاکنون مورد بازدید یک روبات زمینی قرار گرفته‌است.

واژه نامه:

Spirit - Mars - Home Plate - panorama - Columbia Hills - von Braun - martian volcanism - NASA - Opportunity - Endeavour Crater

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

سه آتش در آسمان

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

گاه خودِ آسمان بهترین نمایش شهر را اجرا می کند. در ژانویه ی ۲۰۰۷، مردم شهر پرت استرالیا در یک ساحل عمومی گرد آمدند تا آسمانی را تماشا کنند که با جلوه های شادمانه ی آمده از دور و نزدیک روشن می شد.
در فاصله ی نزدیک، آتش بازی های مربوط به جشن های روز ملی استرالیا بودند که بر آسمان پرتو می افکندند. انتهای سمت راست، درخشش آذرخش در یک ابر توفانزا در فاصله ی دورتر دیده می شود.

ولی شگفت انگیزترین نما نزدیک میانه ی تصویر و از بین ابرها به چشم می خورد: دنباله دار مک نات. این دنباله دار خوش عکس و زیبا آنچنان درخشان بود که حتی در میان روشنایی‌های زمینی نیز دیده می شد.

دنباله دار مک نات اینک به فضای بیرونی سامانه ی خورشیدی بازگشته و تنها به کمک تلسکوپ های بزرگ دیده می شود.

تصویر بالا در واقع یک پانورامای ساخته شده از سه عکس است و برای کاستن از بازتاب سرخ رنگ انفجارهای آتش بازی، مورد پردازش قرار گرفته (فعل ساده تر: پرداخته شده).

واژه نامه:

Comet - Firework - Lightning - Australia Day celebrations - thunderstorm - Comet McNaught - outer Solar System - panorama

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

1 ثانیه، 13 سال

اگر در یک شب پرستاره، در یک جاده ی تاریک در حال رانندگی باشید، شاید بخواهید کیلومترشمار خودروتان را چک کنید.

در آغاز این ماه، وقتی اخترشناس "دنیس مامانا" همین کار را در هنگام سفر انجام داد، با مسافت قابل توجه 186,282 مایل روبرو شد. این همان مسافتی است که نور در یک ثانیه می پیماید. یا اگر کیلومتر را ترجیح می دهید، شماره ی موردنظرتان 299,792 خواهد بود.

مامانا به یاد سفرهایی که در بیش از 13 سال با خودروی اسپرت شاسی بلند مدل 1998 خود در راه بی شمار رصدخانه، مهمانی های ستاره ای، و عکاسی از آسمان شب انجام داده بود تا چنین مسافتی پیموده شود افتاد. مسلمن مسافت مهم بعدی که او به پیمودنش می اندیشد، مسافت زمین تا ماه خواهد بود (384,400 کیلومتر).

واژه نامه:

Mileage - Light - Dennis Mammana

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

ماه شاید به اندازه ی زمین آب داشته باشد!

*دانشمندان پس از بررسی نمونه هایی از خاک کره ی ماه که در سال 1972 توسط فضانوردان آپولو به زمین آورده شده بود دریافتند که ماه ممکن است به اندازه ی زمین آب داشته باشد!

بررسی سنگ هایی که در یکی از ماموریت های آپولو به زمین آورده شده بود نشان داد که ممکن است در دل کره ی ماه، آب به فراوانی زمین باشد.

در تکه های ریز شیشه ای آتشفشانی که در سال 1972 توسط آپولو 17 و در آخرین ماموریت انسان در ماه به زمین آورده شد، آب کشف شده است. بررسی این نمونه ها نشان می دهد که آب موجود در گوشته یا جبه ی ماه -پوسته ی سنگی ضخیم زیر پوسته ی سطحی- می تواند تا 100 برابر بیش از آنچه پیشتر انگاشته می شد باشد.

آزمایش های انجام گرفته بر روی تکه سنگ های ماه نشان داد که آب نهفته در دل ماه می تواند به فراوانی آب پنهان در دل زمین باشد.

در حقیقت، آب نهفته در گوشته ی ماه می تواند به اندازه ی آب پنهان در گوشته ی زمین باشد. در صورت درست بودن این یافته، نظریه ی درازمدتِ چگونگی پیدایش ماه به چالش کشیده خواهد شد. بیشتر کارشناسان بر این باورند که یک برخورد سترگ در روزهای آغازین زمین، مواد را به فضا پرتاب کرد و همین به پیدایش ماه انجامید. ولی نیروی این برخورد می بایست بیشترِ آب این "ماه آینده" را بخار کرده باشد. [اینک] یافتن مقدار بسیار آب در پوسته ی درونی ماه، سایه ای از تردید بر این دیدگاه می‌افکند. 

پرفسور جیمز ون اورمان، از دانشگاه Case Western Reserve آمریکا، که سرپرستی این پژوهش را به عهده داشت در گزارش امروز در نشریه ی Science گفت: «این نمونه ها بهترین پنجره ایست که ما برای اندازه گیری آب در دل ماه داریم. با آنچه از فراوانی آب می دانیم، چنین به نظر می رسد که درون ماه بسیار شبیه به درون زمین است.»

این دانه های نارنجی رنگ در اثر فوران های آتشفشانی و در زمانی دور، هنگامی که ماه هنوز از نظر زمین شناختی فعال بود از ژرفای درون ماه بیرون آمده بودند. 

این نمونه سنگ ها توسط فضانوردان ماموریت آپولو 17، آخرین سفر انسان به ماه، گرد آمده بود.

وجود آب یخ زده در گودال های قطب های ماه تاکنون به وسیله ی چندین ماموریت فضایی تایید شده. دانشمندان [پیشتر] چنین می‌انگاشتند که این آب به وسیله ی شهاب سنگ ها به ماه منتقل شده. ولی پژوهش های تازه نشان می دهد که بخشی از آن نیز ممکن است به وسیله ی فوران های آتشفشانی به بالا آمده باشد.

نوشته ای در همین باره:

کشف آب یخ زده زیر سطح ماه

واژه نامه:

Apollo 17 - lunar mantle - surface crust - water - volcanic eruption - meteor impact

منبع: dailymail

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

خیره به آسمان ایران

در این صحنه ی پرجنب و جوش، نور سرخ چراغ های دید در شب، نور سبز نشانگرهای لیزری، سه پایه ها و تلسکوپ ها که در برابر نور، تیره و مات دیده می شوند، همه و همه دور مشتاقان بی باک آسمان و اعضای دهمین دوره ی سالانه ی "ماراتن مسیه" در ایران را فرا گرفته اند. برای تکمیل این برنامه، باید همه ی 110 جرمی که در فهرست اخترشناس فرانسوی سده ی 18 میلادی، شارل مسیه از آن ها نام برده شده را در یک تور نجومی رصدی باشکوه و در یک شب -از غروب تا سپیده دم- بیابند.

برای این تور که از نامش هم پیداست گردش دلهره آور و شجاعانه ایست، در نیم کره ی شمالی اغلب تعطیلات آخر هفته ی مناسبی وجود دارد، چون در شب هایی تقریبن بدون ماه و نزدیک اعتدال یا "برابران" بهاری (اسفند و فروردین) برگزار می شود (تنها در چنین شب هایی می توان همه ی اجرام مسیه را با هم و در یک شب دید - م).

در این تصویر که پس زمینه ی آن را کهکشان راه شیری پوشانده، یک گروه حدودن 150 نفری از مشتاقان نجوم، مارتن سال 2011 خود را در چنین شبی از ماه آوریل، در ناحیه ی بیابانی "سه قلعه" در خاور ایران آغاز نموده اند. در تصویر پایین، نقشه ی آسمان زیبای شبانه بر فراز جایگاه رصدی دوردست و بسیار تاریک این گروه را می بینید. رد نشانگر سبز لیزری را پی بگیرید که به برخی اجرام فهرست مسیه در نزدیکی مرکز کهکشان (برای نمونه، M8) می رسد. 

بابک تفرشی، اخترشناس و برگزار کننده ی پیشین ماراتن مسیه، همچنین یک فیلم به روش درنگ زمانی (time-lapse) به نام "خیرگان به آسمان" (Sky Gazers) از این رویداد سالانه تهیه کرده است که اینجا می بینید:

این فیلم را در سایت خود بابک تفرشی، "TWAN"، نیز می توانید ببینید.

واژه نامه:

sky gazers - Messier Marathon - Charles Messier - catalog - spring equinox - Milky Way - Seh Qaleh - M8 - Babak Tafreshi - time-lapse movie

تصویر بدون نقشه در اندازه ی بزرگ تر

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

سونات ابرنواختر

برای ساختن یک "سونات"* از ابرنواخترها، نخست باید این ابرنواخترها را بیابید. برای انجام چنین کاری، دو آهنگساز، الکس پارکر و ملیسا گراهام از داده های بایگانی تلسکوپ کانادایی-فرانسوی هاوایی (CFHT) مربوط به چهار میدان ژرف در آسمان که بین آوریل 2003 و اوت 2006 گرد آمده بود و 241 ابرنواختر Ia را در بر می گرفت بهره بردند. ابرنواخترهای Ia که برای کیهانشناسان گونه ای فریبنده اند، انفجارهایی گرما-هسته ای می باشند که به نابودی کوتوله های سفید می انجامند.

این دو سپس به هر ابرنواختر، نتی را برای نواختن اختصاص دادند. صدای هر نت بر پایه ی فاصله ی آن ابرنواختر از زمین تعیین می شد. ابرنواخترهای کم نورتر و دورتر، نتی آرام تر داشتند. زیر و بمی هر نت نیز بسته به یک ضریب انبساط که بر اساس سرعت پرنور و کم نور شدن ابرنواختر در طول زمان نسبت به یک زمان استاندارد پذیرفته شده ی تاریخ نشان داده می شد تعیین شد. هر چه این ضریب بالاتر بود، نتی بالاتر نواخته می شد که در Phrygian dominant scale (گام نمایان فریگی) نشان داده شد.

مسلمن، نت هر ابرنواختر با یک ساز موسیقی نواخته شده. ابرنواخترها در کهکشان های بزرگ، با آوای "کنترباس" نشان داده شدند، در حالی که ابرنواخترهای کهکشان های کم جرم تر، نتشان با "گرند پیانو" نواخته شده. ویدیوی زیر یک پویانمایی با زمان فشرده از داده های بایگانی CFHT به همراه "سونات ابرنواختر" می باشد:

این ویدیو را از اینجا نیز می توانید ببینید.

---------------------------------------------

*سونات: Sonata، به قطعه موسیقایی گفته می‌شود که برای یک و یا بیشینه دو ساز نوشته می‌شود و در چند موومان اجرا می‌گردد. (ویکی پدیا)

واژه نامه:

sonata - supernova - Alex Parker - Melissa Graham - Canada France Hawaii Telescope - CFHT - Type Ia - thermonuclear explosion - white dwarf star - note - pitch - Phrygian dominant scale - stand-up bass - grand piano - Supernova Sonata

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

بهترین تصویری که تاکنون از نیروگاه مرکزی یک سیاهچاله به دست آمده

*کیهان شناسان کاوشی تازه را برای بررسی ساز و کار درونی این کهکشان آغازیده اند: تصاویری با کیفیت بالا از فواره ها در دو بسامد که جزییاتی تنها به گستردگی 15 "روز نوری" را نیز نمایان می کند.

آمیزه ای از داده های پرتو X (آبی) از رصدخانه‌ی
پرتو X چاندرای ناسا و داده های رادیویی (نارنجی)
و تصاویر نور دیدنی (مریی)، فواره ها و تابش‌های
رادیویی که از سیاهچاله‌ی مرکز کهکشان قنطورس آ
سرچشمه گرفته را نشان می دهد. برای دیدن عکس
بزرگ تر اینجا را بکلیکید

"کوچک ترین، بزرگ ترین، روشن ترین، تاریک ترین، تندترین، کندترین اجسام در کیهان، با جزئیات ترین، این بهترین تا امروز است و ..." تا دلتان بخواهد چنین تبلیغاتی جار زده می شود! بیشتر وقت ها سردبیران [مجله ی] "آسمان و تلسکوپ" هم چنبن شعارهایی را به جنس هایشان می افزایند. ولی جسمی وجود دارد که [واقعن] ارزش به کار بردن این گونه جمله ها را دارد، چرا که بی‌تردید یکی از جالب ترین اجرام در آسمان است.

کهکشان NGC 5128 که به نام قنطورس A نیز شناخته می‌شود، تنها 12 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد. این کهکشان در نور دیدگانی (مریی) درخشان و تماشایی دیده می شود، با یک رگه ی تیره و مشخص غبار که توده ی ستارگانش را به دو بخش تقسیم کرده است. ولی اگر به آن در محدوده ی طول موج های رادیویی نگاه کنیم، آسمان را روشن می کند!

حباب [فرضی] که مرزهای کهکشان را می سازد، تا چندین درجه گستردگی دارد، و در مرکزش یک جفت فواره در دو جهت مخالف دیده می شود که نشان از وجود یک سیاهچاله ی اَبَرسنگین در هسته ی کهکشان می دهد.

از آنجا که قنطورس آ نزدیک ترین هسته ی فعال کهکشانی نسبت به ماست، اخترشناسان زمان و سرمایه ی زیادی را صرف کرده اند تا دلیل تابش های آن را بیابند. برای نمونه، همانطور که به تازگی و پس از مشاهدات درازمدت به وسیله ی کاوشگر زمان سنج پرتو ایکس رُزی (RXTE) و تلسکوپ فضایی پرتو گامای فرمی ثبت شده، هسته ی آن یک چشمه ی نیرومند تابش های پرانرژیست. این فوران ها بی تردید ناله های پیش از مرگ موادیست که مارپیچ وار در حال فرو رفتن در سیاهچاله اند، سیاهچاله ای که جرمش تقریبن برابر با 55 میلیون خورشید است.

این تصویر رادیویی با رزولوشن بالا (سمت راست) که در نوامبر 2008 و به وسیله ی یک آرایه ی تداخل سنجی به دست آمد، جزییاتی پیشتر دیده نشده از فواره های دوقلوی قنطورس A (سمت راست) را نمایان می کند.

اینک کیهان شناسان کاوشی تازه را برای بررسی ساز و کار درونی این کهکشان آغازیده اند: تصاویری با کیفیت بالا از فواره ها در دو بسامد رادیویی، 8.4 و 22.3 گیگاهرتز؛ که جزییاتی تنها به گستردگی 15 "روز نوری" را نیز نمایان می کند. این نمای بسامد دوگانه توسط آرایه ای از رادیوتلسکوپ هایی در استرالیا، آفریقای جنوبی، شیلی، و قطب جنوب به نام TANAMI یا (Tracking Active Galactic Nuclei with Austral Milliarcsecond Interferometry: ردگیری هسته ی فعال کهکشان با تداخل سنجی میلی درجه ی قوسی جنوبی) می آید.

همانگونه که کورنلیا مولر (دانشگاه ارلانگن - نورنبرگ) و دیگران در شماره ی ماه ژوئن "اخترشناسی و اخترفیزیک" شرح می‌دهند، آرایه ی TAMANI تک حباب ها و دیگر جزییات پیشتر دیده نشده ی این فواره ها را نشان می دهد، فواره هایی که به نظر می رسد با سرعت یک سوم سرعت نور از هسته ی کهکشان بیرون می زنند. از جمله یافته های گیج کننده، یکی اینست که اوج تابش در دو بسامد کمی از یکدیگر فاصله دارند و دیگری این که فواره ها در یک بسامد، درخشان دیده می شوند ولی در دیگری نه.

اخترشناسان برای تهیه ی عکس ها، داده های به دست آمده از 9 رادیوتلسکوپ در چهار کشور را با هم آمیختند. 

برای این که از این مشاهدات بیشتر بدانید، می توانید نتایج کامل گروه را در اینجا بکاوید، و یا نشریات ناسا را از اینجا بررسی کنید.

----------------------------------------------------------------------------------------
توضیحات سایت ناسا در همین باره:

فواره هایی از جریان پلاسما که در حال بیرون زدن از سیاهچاله ی مرکزی یک کهکشان مارپیچی غول پیکرند، این تصویر ترکیبی از قنطورس آ را روشن ساخته اند. این فواره های سرچشمه گرفته از Cen A، بیش از یک میلیون سال نوری بلندی دارند. این که دقیقن چگونه سیاهچاله ی مرکزی مواد در حال فروریختن به درونش را دفع می کند هنوز ناشناخته است.
ولی با شفاف و روشن شدن تصویر کهکشان، فواره ها به شکل حباب های بزرگ رادیویی دیده می شوند که میلیون ها سال است در حال تابشند. ضمن این که اگر توده ای در برابرشان باشد و از آن گذشته و برانگیخته اش کنند، تا میلیاردها سال دیگر نیز پرتو می افشانند.
پرتوهای ایکس در این تصویر ترکیبی، پرتوهای ایکس به رنگ آبی نشان داده شده اند، در حالی که پرتوهای ریزموج (میکروویو) به رنگِ دروغین نارنجی دیده می شوند. تصویر پیوست کناری، یک تصویر در محدوده ی پرتوهای رادیویی است که تازه گرفته شده و جزئیاتی پیشتر دیده نشده از درونی ترین بخش های فواره ی مرکزی را نشان می دهد.

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر
----------------------------------------------------------------------------------------
نوشته هایی در همین باره:
فواره هایی به بلندی یک میلیون سال نوری

آنچه در مرکز قنطورس آ می گذرد

واژه نامه:

radio telescope - TANAMI - Tracking Active Galactic Nuclei with Austral Milliarcsecond - Cen A - active galaxy - galactic nucleus - Rossi X-ray Timing Explorer - RXTE - Fermi Gamma-ray - Space Telescope - galaxy - NGC 5128 - Centaurus A - wavelength - supermassive black hole - Interferometry - NASA - jet - X-ray - Chandra X-ray Observatory

منبع: skyandtelescope و apod.nasa.gov و dailymail

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

عکس شاتل از پشت پنجره هواپیما

این چیست که از میان ابرها به آسمان می رود؟

این تصویر در اندازه ی بزرگ تر

این شاتل فضایی است.

اگر در یکی از روزهای ماه می ۲۰۱۱ در زمان مناسب و از نقطه ای مناسب از پنجره ی هواپیما به بیرون نگاه می کردید، چیزی بسیار نامعمول را می دیدید: یک شاتل فضایی که به سوی مدار زمین می رفت.

عکس های شاتل فضایی اندیور و دودش در زمان بلند شدن، کوتاه زمانی پس از پرتاب پایانی آن در می ۲۰۱۱ به طور گسترده ای در فضای اینترنت پخش شد.

تصویر بالا یکی از همین عکس هاست که از درون یک هواپیمای آموزشی شاتل گرفته شده و قانون کپی رایت شاملش نمی شود. در این عکس شاتل بسیار بالاتر از ابرهاست و می شود آن را با عکس های دیگری که از دود همین شاتل از زیر ابرها گرفته شده جور کرد (تطبیق داد).

افزون بر توده ی بلند دود، گازهای داغ و گداخته ای که از موتورهای این شاتل به هنگام بالا رفتن بیرون می زند را نیز می توان نزدیک به بدنه ی آن دید. سایه ی دود بر سطح ابرها دیده می شود و جهت تابش آفتاب را نشان می دهد.

برنامه ی شاتل های فضایی آمریکا در سال ۲۰۱۱ با همین پرواز پایان یافت و اکنون برای دیدن شاتل اندیور می توانید به مرکز دانش کالیفرنیا سر بزنید.

واژه نامه:

cloud - space shuttle - Endeavour - shuttle training aircraft - copyright -  US Space Shuttle program - California Science Center

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

سه کمان بر فراز یوتا

در این تصویر چند کمان می بینید؟ 

اگر فقط دهانه های کمان دوگانه در پارک ملی "آرچز" یا "طاق ها" در یوتای آمریکا را بشمارید، پس تعداد فقط دو تاست ولی چون این عکس در یک شب تاریک با آسمانی صاف گرفته شده، کمان سوم زیبایی در دوردست ها نیز در عکس افتاده: کمان بسیار گسترده ی کهکشان راه شیری. از آن جا که ما در میانه ی این کهکشان مارپیچی قرار داریم، چنین به نظر می رسد که نوار صفحه ی مرکزی آن دور تا دور ما را فرا گرفته.

طاق های ماسه سنگی طاق دوگانه در اثر فرسایش توسط آب باران پدید آمده اند. کمان بزرگ تر بیش از 30 متر از بستر نمکی اطراف بالاتر است و نزدیک به 50 متر گستردگی دارد. اجسام تیره ی پایین عکس که در برابر روشنایی پس زمینه به حالت ضدنور قرار گرفته و تمامن تاریک دیده می شوند، مونولیت های ماسه سنگی بازمانده از شکاف های پر از گل و لای موجود در یک دریای نمکی 300 میلیون ساله اند، دریایی که اینک بخار شده است. 

جریانی رنگ پریده از نور شهر موآب در ایالت یوتا نیز در دوردست دیده می شود.

واژه نامه:

Double Arch - Arches National Park - Utah - Milky Way Galaxy - spiral Galaxy - erosion - silhouette - sandstone - monolith - salty sea

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

خشم خرچنگ!

چرا سحابی خرچنگ زبانه می کشد؟

این رفتار غیرعادی که در طی چند سال گذشته کشف شده، ظاهرن تنها در محدوده ی نور بسیار پرانرژی روی می دهد: پرتوهای گاما. همین یک ماه پیش هم مشاهدات پرتو گاما از سحابی خرچنگ توسط تلسکوپ فضایی پرتو گامای "فرمی"، افزایش غیرمنتظره ای در تابش این پرتو را نشان داد که تا حدود پنج برابر تابش پرتو گامای معمول سحابی بود، و تنها پس از چند روز هم فروکش کرد.

معمولن هر چه تغییرپذیری سریع تر باشد، ناشی از منطقه ی کوچکتریست. این می تواند نشان دهد که تپ اختر نیرومند مرکز سحابی خرچنگ - یک ستاره ی نوترونی فشرده که با سرعت 30 بار در ثانیه به دور خود می چرخد - به گونه ای در بالا رفتن ناگهانی تابش دخالت دارد. دقیق تر بگوییم، حدس و گمان ها بر میدان مغناطیسی متغیری که مطمئنن تپ اختر نیرومند را در بر گرفته متمرکز شده است. تغییرات سریع این میدان شاید به امواجی از الکترون می انجامد که به سرعت شتاب می گیرند و این درخشش شدید را از خود می تابانند، احتمالن به روشی شبیه خورشید خودمان.

تصویر بالا سحابی خرچنگ را در مقایسه با تپ اختر "جمینگا" نشان می دهد. سمت چپ چهره ی طبیعی سحابی در محدوده ی پرتو گاماست و سمت راست نیز چهره ی آن طی درخشش اخیر.

واژه نامه:

Flare - Crab Nebula - gamma ray - Fermi Gamma Ray Space Telescope - pulsar - magnetic field - electron - Geminga

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

کالبدشکافی توفان بزرگ کیوان

*لکه ی سرخ بزرگ مشتری همواره به عنوان پدربزرگ توفان های سامانه ی خورشیدی شناخته شده است. ولی شش ماه است که توفانی در کیوان (زحل) آغاز شده که برای رصدگران سیاره ها هیجانی بیشتر داشته.

در تاریخ 5 دسامبر، ابزارهای فضاپیمای کاسینی سیگنال هایی از امواج رادیویی و پلاسما ناشی از یک توفان تندری در نیم کره ی شمالی سیاره ی کیوان را ثبت کردند. تنها چهار روز بعد، ستاره شناسان آماتور در ژاپن یک آشفتگی جوی سفیدرنگ را در سیاره مشاهده کردند. این آشفتگی به سرعت از نقطه ی آغازش در عرض شمالی 41 درجه به سمت خاور و باختر گسترش یافت و در عرض یک ماه تا 100 درجه را پوشاند.

از آن پس ستاره شناسان آماتور و حرفه ای پیشرفت و گسترش آن را به عنوان یکی از بزرگ ترین توفان هایی که تاکنون بر سیاره ی کیوان گزارش شده دنبال کردند. انبوه تصاویر ویدیویی آماتوری و نیز عکس های باکیفیت کاسینی، که تازه ترین آن ها متعلق به 15 می است، مواد ابری سفیدرنگ به دور نیم کره ی شمالی آن که تا عرض شمالی 30 درجه را می پوشاند را نشان می‌دهد.

عکس هایی که فضاپیمای کاسینی در 24 دسامبر سال گذشته (چپ) و 15 می (راست) گرفته، پیشروی یک توفان سهمگین سفیدرنگ در جو کیوان را نشان می دهد. شمال، رو به بالاست.

به نظر می رسد توفان هایی به این بزرگی در هر سال کیوانی (29.4 سال زمینی) یک بار رخ می دهند. در طی این رویدادها، گازهایی از ژرفای گشت سپهر (تروپوسفر، پایین ترین لایه ی جو) تحریک شده و به لایه ی پایینی استراتوسفر (دومین لایه ی جو) وارد می شوند، که به تغییر دمای زیاد و به هم ریختن الگوهای ظریف فصلی سیاره انجامیده و ترکیب شیمیایی لایه های بالای جو را تغییر می دهد.

از سال 1876، تنها پنج بار دیگر چنین نماهای تماشایی دیده شده است که تاکنون تنها می شد آن ها را به کمک بازتاب نور خورشید بررسی کرد. ولی این بار، ما نه تنها فضاپیمایی حاضر در صحنه داریم بلکه اخترشناسان روی زمین می توانند درون جو سیاره را نیز در طول موج های فروسرخ ببینند. داده های به دست آمده از طیف سنج ترکیبی فروسرخ ( Composite Infrared Spectrometer - CIRS) بر روی کاسینی، و تصویربرداری گرمایی در تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT) در شیلی، به یک گروه از دانشمندان به سرپرستی لی فلچر (دانشگاه آکسفورد) شانسی بی سابقه برای سنجش چگونگی و اندازه ی تغییرات در ناحیه های توفانی کیوان داده است.

عکس میانی و عکس سمت راست، تصاویر گرمایی فروسرخ از کیوان در محدوده ی "فروسرخ میانی" هستند که توسط ابزار VISIR در تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه ی جنوبی اروپا واقع در Cerro Paranal شیلی گرفته شده اند. تصویر سمت چپ یک عکس آماتوری در محدوده ی نور دیدگانی است که توسط Trevor Barry از بروکن هیل استرالیا گرفته شده. هر سه تصویر مربوط به 19 ژانویه ی 2011، زمانی که این توفان شمالی گسترش یافته و کامل شده می باشند. تصویر دومی در طول موج 18.7 میکرون گرفته شده، طول موجی که گرمای [لایه های] پایینی، پنهان در پشت لایه ها و ساختارهای سایه دار کیوان را نشان می دهد. تصویر سوم در طول موج 8.6 میکرون گرفته شده و ارتفاعات بالاتر در استراتوسفرِ معمولن آرام کیوان را نشان می دهد، جایی که در آن درخشش های غیرمنتظره ی فروسرخ در کنار ناحیه ی خنک مرکزیِ بالای توفان دیده می شود.

خوانش دو طیف بینی تهیه شده به وسیله ی کاسینی - نخست در 22 اکتبر (خیلی پیش از آغاز توفان) و دومی در 19 ژانویه (45 روز پس از آغاز آن) - افت دمایی برابر با 7 تا 9 درجه ی کلوین را نشان می دهد. تصویربرداری گرمایی نیز نشان می دهد که بالا آمدن ابرها باعث پدید آمدن یک نقطه ی تاریک سرد به پهنای بیش از 3,000 مایل (4,800 کیومتر) شده که [با ایجاد] گردباد و حرکت چرخشی، به گرم شدن مناطق اطراف می انجامد. بالای سر توفان، به نظر می رسد مناطق گرم، توده ی هوا را ناآرام کرده اند و به اصطلاح "چراغ های استراتوسفری" به وجود آورده اند.

همچنان که ابرها با فشار به بالا و به سمت استراتوسفر می رفتند، لایه های جوی نیز بین 5±20 کیلومتر روی مرکز توفان تا 4±10 کیلومتر در لبه های بیرونی آن جابحا می شدند. این جابجایی ها باعث چرخیدن و به هم خوردن شدید گازهای موجود در جو سیاره می شد که برای نمونه، به تخلیه ی استیلن (C2H2) می انجامید، که برای ردیابی حرکت استراتوسفری بر فراز قلب توفان مورد استفاده قرار می گرفت. فسفین (PH3) یک افزایش ناگهانی 20 درصدی را در منطقه های توفانی نشان داد. گروه فلچر نتیجه گرفتند که: «تضاد گرمایی ناشی از آشفتگی های بزرگ در مقیاس سیاره، تاثیر قابل توجهی بر حرکت های جوی آن داشته‌است.»

در حالی که تنها گسترده ترین طول موج ها در دسترس تلسکوپ های آماتوریست، نگریستن به کیوان از زیر لایه ای از ابرهای توفانی به وسیله ی تصاویری که ابزارهای بسیار نیرومندتر گرفته اند هیجان انگیز است. و نمایش به این زودی پایان نمی یابد - دانشمندان بر این باورند که این چرخه های رو به بالا تا چند سال ادامه خواهند داشت و لکه ی سپید قابل دیدنی خواهند ساخت که تا دیرزمانی پس از فروکش کردن بیشتر این چرخه ها و توفان ها به جا خواهد ماند.

نوشه هایی در همین باره:

لکه ای سفید بر کیوان

توفان کیوان به کجا رسید؟

واژه نامه:

wavelengths - infrared - mid-Infrared - VISIR - European Southern Observatory - Very Large Telescope - troposphere - stratosphere - Cassini spacecraft - Composite Infrared Spectrometer - CIRS - VLT - Leigh Fletcher - stratospheric beacon - acetylene - C2H2 - Phosphine - PH3 - vortex - Saturn - Storm - Jupiter - Great Red Spot - solar system

منبع: skyandtelescope

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

انرژی تاریک در حال از هم گسیختن کیهان است

*به ادعای دانشمندان، انرژی تاریک "وجود دارد" و به شکل فزاینده ای در حال از هم گسیختن جهان ماست.

بر اساس پیمایشی از 200,000 کهکشان، که زمان کیهانی را تا 7 میلیارد سال پیش به عقب می بردند، انرژی تاریک با سرعتی فزاینده در حال از هم گسیختن جهان ماست. این بررسی تاییدات تازه ای برای نظریه ی پذیرفته شده درباره ی رفتار انرژی تاریک ارایه می دهد؛ نظریه ای که می گوید انرژی تاریک همچون نیرویی ثابت، اثری یکنواخت بر کیهان داشته و گسترش و انبساط آن را به پیش می برد. یافته های این بررسی بر پایه ی نتایج کاوشگر فضایی تکامل کهکشانی ناسا و تلسکوپ انگلیسی-استرالیایی در کوه های Siding Spring استرالیا به دست آمده.

دانشمندان فاصله ی میان جفت کهکشان ها را اندازه گرفتند و مشاهده کردند که انرژی تاریک (نشان داده با شبکه ی بنفش) یک نیروی روان و یکنواخت است که بر آثار نیروی گرانش (شبکه ی سبز) غلبه می کند.

ولی نظریه ی دیگری هست که می گوید این "نیروی گرانش" است که باعث گسترش جهان می شود، نه ماده ی تاریک. بر پایه ی این نظریه که با نتایج پژوهش اخیر سازگار نیست، درک آلبرت اینشتین از گرانش اشتباه است، و گرانش در فاصله های زیاد به جای جاذبه، به دافعه تبدیل می شود.

کریس بلیک از دانشگاه فنی سوینبرن در ملبورن می گوید: «رفتار انرژی تاریک مثل اینست که با پرتاب یک توپ به بالا، همین طور با سرعتی فزاینده بالا و بالاتر برود. این نتایج به ما می گویند که همان طور که اینشتین می گفت انرژی تاریک یک ثابت کیهانشناسی است. اگر گرانش مقصر بود، پس ما نمی بایست این آثار ثابت را از انرژی تاریک در طول زمان می دیدیم.» بلیک سرپرست نویسندگان دو مقاله درباره ی این نتایج در شماره ی تازه ی ماهنامه ی یادداشت های انجمن سلطنتی اخترشناسی است.

باور بر اینست که انرژی تاریک بر جهان ما سلطه داشته و نزدیک به 74 درصد آن را ساخته است. برآورد می شود ماده ی تاریک، عنصری با اسرارآمیزی کمتر، هم 22 درصد جهان را تشکیل می دهد. ماده ی به اصطلاح معمولی، یعنی هر چه که اتم دارد، یا موادی که موجودات زنده و سیاره ها و ستارگان را تشکیل می دهد، تنها حدود 4 درصد جهان هستی را اشغال کرده است.

اندیشه ی انرژی تاریک در دهه ی گذشته و بر پایه ی بررسی های ستارگانی که در دوردست منفجر می شوند یا همان ابرنواخترها مطرح شد. ابرنواخترها نوری ثابت و قابل اندازه گیری می پراکنند و از همین رو آنان را به اصطلاح "شمع استاندارد" می خوانند، که اجازه ی محاسبه ی فاصله شان از زمین را می دهد. مشاهدات نشان داد که انرژی تاریک اجسام را با سرعتی فزاینده (شتابدار) به بیرون پرت می کند.

دو راه برای اندازه گیری سرعت گسترش کیهان وجود دارد. در گذشته، ابرنواخترها به عنوان "شمع های استاندارد" برای اندازه گرفتن فاصله ها و معلوم کردن این که واقعن انبساط در حال سرعت گرفتن است یا نه کار می رفتند. آن ها با همان درخشش طبیعی و ذاتی می تابند، از همین رو اخترشناسان با اندازه گیری میزان نور ظاهری آن ها در آسمان می توانند بگویند در چه فاصله ای قرار دارند. درست مثل یک شمع استاندارد که در فاصله های دورتر، کم نورتر دیده می شود.

کاوش های تازه دو روش جداگانه برای بررسی و چک کردنِ مستقلانه ی این نتایج فراهم می کند. این نخستین بار است که اخترشناسان این بررسی را در سراسر گستره ی زمانی کیهان - که بیشتر از انرژی تاریک ساخته شده- انجام می دهند.

اخترشناسان، مونتاژ و سر هم کردن بزرگ ترین نقشه ی سه بعدی کهکشان های فضاهای دوردست که توسط "کاوشگر تکامل کهکشانی" کشف شده را آغاز کرده اند. کریستوفر مارتین، پژوهشگر اصلی این ماموریت در بنیاد فناوری کالیفرنیا در پاسادنا می‌گوید: «کاوشگر تکامل کهکشانی به شناسایی کهکشان های درخشان و جوان کمک کرد، کهکشان هایی که برای چنین پژوهش هایی مناسبند. این کاوشگر چارچوب و اسکلت بندی برای ساخت چنین نقشه ی سه بعدی سترگی را فراهم ساخت.»

این گروه به کمک تلسکوپ انگلیسی- استرالیایی، جزئیات نور هر کهکشان را به دست آورد و به بررسی الگوی فاصله ی میان آن ها پرداخت. امواج صوتی از دوره های بسیار آغازین کیهان، آثاری بر الگوهای کهکشان ها باقی گذارده، و باعث شده هر جفت کهکشان با فاصله ای تقریبن 500 میلیون سال نوری از هم جدا شوند. بلیک و همکارانش برای تعیین فاصله ی میان هر جفت کهکشان و زمین، از این "خط کش استاندارد" بهره بردند. مثل روش بررسی ابرنواخترها، داده های مربوط به فاصله ها با اطلاعات مربوط به سرعت دور شدن جفت کهکشان ها از ما، ترکیب شد، و نشان داد که هنوز هم تار و پود فضا در حال کش آمدن و گستردن با سرعتی فزاینده است.

این گروه همچنین از نقشه ی کهکشان ها استفاده کرد که ببیند چگونه خوشه های کهکشانی در گذر زمان، مثل یک شهر ساخته شده، رشد کرده و سرانجام هزاران کهکشان را در بر می گیرند. این خوشه ها با نیروی گرانش، کهکشان های تازه  را جذب می کنند، ولی انرژی تاریک، آن ها را به زور از هم می گسلد (جدا می کند)، روند [رشد کهکشان] را کند می کند و به دانشمندان اجازه می دهد نیروی دفع کننده (دافعه)ی انرژی تاریک را اندازه بگیرند.

جان مورس از ناسا چنین می گوید: «مشاهدات اخترشناسان در بیش از 15 سال گذشته، یکی از شگفت انگیزترین یافته های دانش فیزیک را تولید کرده است: این که گسترش و انبساط کیهان، که از مهبانگ آغاز شد، در حال شتاب گرفتن است. داده های به دست آمده از کاوشگر تکامل کهکشانی با کمک روش های کاملن مستقل و جدا از هم، بر اعتماد ما به وجود انرژی تاریک افزوده است.»

واژه نامه:

expansion - big bang - Galaxy Evolution Explorer - dark energy - supernova - standard ruler - 3-D map -standard candles - Dark matter - galaxy cluster

منبع: dailymail

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

جهانی از گدازه

روی سطح "آیو"، ماه مشتری، چه خبر است؟

این تصویر ترکیبی رنگی را فضاپیمای روباتیک گالیله که از 1995 تا 2003 به دور مشتری می چرخید گرفته و در آن دو فوران سولفوری بر روی آیو، ماه آتشفشانی مشتری دیده می شود. در بالای تصویر، بر فراز آیو، توده ی پرمانند آبی رنگی می بینیم که تا 140 کیلومتر بالای سطح یک کالدرای آتشفشانی* به نام Pillan Patera بالا رفته است. در میانه ی تصویر، نزدیک خط سایه‌ی روز/شب، توده ی حلقه ای شکل آتشفشان "پرومته" (پرومتئوس) را می توان دید که تا 75 کیلومتر از سطح آیو بالا آمده و سایه‌اش زیر دهانه ی آتشفشان دیده می شود. نام این آتشفشان از روی نام پرومته، یکی از خدایان یونان باستان که آتش را به آدمیان اهدا نمود برگزیده شده. 

دود این آتشفشان در هر تصویری که تاکنون از این منطقه گرفته شده دیده شده است؛ تصاویری که نخستین آن ها به زمان گذر وویجر از کنار آیو در سال 1979 باز می گردد؛ و این احتمال را مطرح می کند که دستکم 18 سال است این توده ی دود آتشفشانی فعال بوده و به بیرون جریان دارد.

تصویر بالا از آیو که به روش دیجیتالی وضوحش را بالا برده اند، در اصل در سال 1997 و از فاصله ی حدود 600,000 کیلومتری گرفته شده. بررسی های تازه از داده های فضاپیمای گالیله، شواهدی از وجود اقیانوسی از تفتال (ماگما) زیر سطح آیو نشان داده است.

------------------------------------------

*کالدرا: کالدرا پدیدهٔ آتشفشانی دیگ‌مانندی است که معمولاً پس از فوران‌های آتشفشانی، و بر اثر فروریختن زمین‌های اطراف آتشفشان شکل می‌گیرد. (ویکی پدیا)

واژه نامه:

Jupiter - Io - sulfurous eruption - Galileo spacecraft - volcanic caldera - Pillan Patera - Prometheus - Voyager - magma

همین تصویر، کامل تر و در اندازه ی بزرگ تر

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

برندگان مسابقه عکاسی آسمان شب

*پانوراماهای درخشان از شب: تصاویر خیره کننده از آسمان های تاریک کره ی زمین در مسابقه ی جهانی به نمایش گذاشته شد.

این صحنه ها همچون روزنه ای به آسمان زمین و منجمد در زمان، رویایی تر از آن به نظر می آیند که واقعی باشند.

ولی ده تصویری که اینجا می بینید، با زیبایی قابل توجهشان، در حقیقت توسط عکاسان گرفته شده اند و به عنوان زنده ترین و خیره کننده ترین عکس هایی که در سال گذشته در سراسر جهان گرفته شده شناخته شده اند.

مسابقه ی "بهترین عکس های آسمان شب در سال 2011" که توسط "جهان در شب" برگزار شد، نشان می دهد که چقدر سیاره ی ما با پایین رفتن خورشید باورنکردنی می شود.

تاب خوردن در باد: کهکشان راه شیری از مهدی مومن زاده، گرفته شده از آسمان ایران، جایگاه دوم را در بخش "در برابر چراغ ها" به دست آورد.

یکی از معیارها و شرایط برگزار کنندگان، "عکاسی نجومی با چشم انداز" بود، بدین معنی که در عکس ها، می بایست منظره و چشم اندازی دیدنی از زمین در برابر آسمان شب قرار بگیرد. هدف آن ها از این شرط، پر کردن شکاف میان طبیعت و جهان ساخته ی انسان بود.
یکی از برندگان، تصویری از "توماس کورات" بود که جایزه ی بخش "در برابر چراغ ها" را گرفت. در عکس وی، ستارگان چشمک زن بر فراز کوه های آلپ اتریش دیده می شدند که با تابش خیره کننده ی شهر پوشیده در مه کنار دریاچه ی Traunsee رقابت می کرد.

خیره کننده: "راه شیری اصفهان" از مهدی مومن زاده جایزه ی دوم بخش "در برابر چراغ ها" را برد. کمان کهکشان راه شیری بر فراز مرکز ایران، که در شمال خاوری در نور چراغ های شهر تاریخی اصفهان محو می شود.

آسمان های روشن: بن کانالس، با عکسی که از ابرها بر فراز چشم اندازی از اورگان گرفته بود، جایگاه پنجم بخش "در برابر چراغ ها" را به دست آورد (چپ). در همین حال Grant Kaye مقام پنجم در بخش " زیبایی آسمان شب" را با تصویری از رد ستارگان که بر فراز دریاچه ی مونوی کالیفرنیا گرفته بود کسب کرد (راست).

جایگاه چهارم بخش "زیبایی آسمان شب" به عکسی تعلق گرفت که توسط زیوهوآ از چین گرفته شده بود، و کهکشان راه شیری را گسترده بر فراز دیوار بزرگ چین نشان می داد. آنچه این عکس را به طور ویژه ای چشم نواز می ساخت، تضادی از آنچه می‌بینیم بود: کهکشان ما که هنوز به عنوان یکی از بزرگ ترین رازهای طبیعت شناخته می شود، در برابر یکی از قابل توجه ترین دستاوردهای انسان: دیوار بزرگ.

خوش منظره: زیبایی آسمان جنوب از لوک پارو جایزه ی سوم در بخش "زیبایی آسمان شب" را برد. نوار کهکشان راه شیری بر فراز آتشفشان Piton de la Fournaise؛ واقع در جزیره ی ریونیون کمانی ساخته است.

کوه ها و دره ها: "آلپ در شب" از توماس کورانت با در خشش شهر نزدیک دریاچه ی Traunsee اتریش در برابر تاریکی طبیعی آسمان شب، جایگاه نخست بخش "در برابر چراغ ها" را به خود اختصاص داد.

شفق قطبی: "یک شب پرستاره در ایسلند" از استفان وتر جایزه ی نخست بخش "زیبایی آسمان شب" را به دست آورد. کمان شفق بر فراز Jökulsárlón، بزرگ ترین دریاچه ی یخچالی ایسلند می‌درخشد و حلقه ی رقصان آن همچون قابی، کهکشان راه شیری را در بر گرفته است.

تصویر گسترده (پانوراما)ی لوک پارو (Luc Perrot)، نمایی از دامنه ی کوهستان در پارک ملی جزیره ی ریونیون، چیزهایی بیش از آنچه نخست تصور می کنید به شما نشان می دهد. نقطه ی با نور خیره کننده در واقع ناهید است در حالی که بهرام (مریخ) نیز پایین سمت راست آن می درخشد. ستارگان تابناک آلفا و بتای قنطورس نیز در بالا سمت چپ دیده می شوند.

این تصویر که جایگاه چهارم بخش "در برابر چراغ ها" را کسب کرد، نور چراغ های دهکده ای کوچک واقع در دره را می نمایند که تلاش دارد از پس مه به بیرون بتابد.

"راه شیری اصفهان" از مهدی مومن زاده جایزه ی دوم بخش "در برابر چراغ ها" را به چنگ آورد. اینجا یک درخت که در اثر وزش باد خم شده دیده می شود با کمان کهکشان راه شیری بر فراز مرکز ایران، که در سمت شمال خاوری، در روشنایی شهر پرآوازه ی اصفهان ناپدید می شود.

دیوار بزرگ در شب: این زیبایی شرقی از Xiaohua، کشور چین، فضا را از دید دیوار بزرگ چین نشان می دهد.

در افق: جایگاه سوم بخش "در برابر چراغ ها" به تصویری رسید با نام "نورهای آسمان لیسبون" از میگوئل کلارو. این عکس که پل 25 آوریل لیسبون را نشان می دهد، با نوردهی طولانی گرفته شده و در آن رد ستارگان و هلال ماه در سمت باختر به چشم می خورد.

ناهید بر فراز جزیره ی ریونیون: تابش خیره کننده ی نور ناهید در این نمای گسترده ی کوهستانی از پارک ملی جزیره ی ریونیون که توسط Luc Perrot گرفته شده دیده می شود. این عکس جایزه‌ی سوم بخش "در برابر چراغ ها" را به دست آورد.

واژه نامه:

night sky - Night-Sky - The World At Night - Mehdi Momenzadeh - Isfahan Milky Way - Against the Lights -landscape astrophotography - Northern Lights - auroral - Thomas Kurat - Against The Lights - Ben Canales - Grant Kaye - China - Xiaohua - Great Wall of China - Luc Perrot - Reunion Island - volcano - Piton de la Fournaise - Alps at Night - Thomas Kurat - Stephane Vetter - A Starry Night in Iceland - Alpha Centauri - Beta Centauri - Lisbon Sky Lights - Miguel Claro - Mono Lake

منبع: dailymail

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

بوته هایی بر سطح خورشید

امروز فعالیت خورشید بسیار کم است و به پیش بینی سازمان ملی اقیانوسی و هواشناسی آمریکا (NOAA )، شانس یک شراره ی نیرومند کمتر از 1 درصد می باشد. خسته کننده است؟ خوب حتی خورشید آرام هم جذابیت هایی دارد. به این عکس نهایت فرابنفش که رصدخانه ی دینامیک خورشیدی ناسا در نخستین ساعت های بیستم ماه می گرفته توجه کنید:

همان طور که در عکس می بینید، ردیف بوته هایی از پلاسمای خنک و تاریک توسط میدان مغناطیسی بر بالای سطح خورشید نگه داشته شده و با نور پس زمینه ی ناشی از تاج داغ خورشید روشن شده است. همه ی بوته ها با هم نزدیک به هشت برابر زمین گستردگی دارند. تصویر کامل قرص خورشید را اینجا ببینید.

تا پیش از پرتاب رصدخانه ی دینامیک خورشیدی (SDO) و راه افتادن دوربین هایش که وضوح تلسکوپ هابل را دارند، ساختارهایی مانند این بوته ها یا خیلی ضعیف دیده می شدند یا این که اصلن به چشم نمی آمدند.

هیچ کس نمی تواند با اطمینان بگوید سرانجام این بوته ها چه خواهد شد. آیا سنگینیشان بر میدان مغناطیسی چیره شده و فرو ریخته و به آرامی پایان خواهند گرفت، یا همچنان مورد توجه خواهد ماند؟

واژه نامه:

Solar activity - NOAA - extreme ultraviolet - NASA - Solar Dynamics Observatory - plasma - magnetic field - solar corona - bush

منبع: spaceweather

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

اندیور و سیاره ها در سپیده دم

وقتی سپیده دم دوشنبه، 16 می بر فراز مرکز فضایی کندی به پایان نزدیک می شد، شاتل مدارگرد فضایی اندیور هنوز بر سکوی 39A ایستاده بود و تا پرواز پایانیش به سوی ایستگاه فضایی بین المللی، برای ماموریت STS-134، تنها ساعاتی باقی مانده بود. در گرگ و میش فلق آسمان سپیده دم چهار سیاره بر فراز افق خاوری خودنمایی می کردند. اینجا یک نمای برانگیزنده می‌بینیم که از کنار رود Banana و از جایگاه تماشای VIPی "Saturn V" گرفته شده. پرتوهای نورافکن ها که نورشان در اثر جو فشرده ی زمین پراکنده شده، بر فراز سکوی پرتاب می رقصند و گاه نیم نگاهی نیز به آسمان و به سوی شبچراغ های کیهانی می‌اندازند.

مشتری بالاتر از همه است، نزدیک لبه ی بالایی تصویر، ولی حتی این غول گازی که سلطان سامانه ی خورشیدیست هم در برابر ناهید تابناک در میانه ی تصویر، کم فروغ دیده می شود. تیر یا عطارد، درونی ترین سیاره[ی سامانه ی خورشیدی] نیز زیر و سمت راست ناهید دیده می شود. پایین، سمت چپ هم بهرام (مریخ) تقریبن در نور سپیده دم محو شده است.

هر چهار سیاره در تمام این ماه در افق خاوری و به هنگام سپیده دم باقی خواهند ماند، اندیور هم طبق برنامه قرار است در یکم ژوئن برای آخرین بار به سیاره ی زمین بازگردد.

واژه نامه:

Kennedy Space Center - space shuttle orbiter - Endeavour - pad 39A - STS-134 - International Space Station - planet - Saturn V - VIP viewing site - Jupiter - solar system - Venus - Mercury - Mars

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

سفری به ژرفای آسمان شب

ستارگان و سحابی های باشکوه کهکشان راه شیری از این سر تا آن سر این تصویر گسترده (پانوراما) از کل آسمان شب کشیده شده‌اند.

این تصویر موزاییکی در کامل ترین وضوحش، اندازه ای برابر با 5 گیگاپیکسل (5,000 مگاپیکسل) دارد که از کنار هم قرار گرفتن بیش از 37,000 تصویر ساخته شده و دستاورد تلاشی است یک ساله و پیمودن 60،000 مایل (حدود 96,500 کیلومتر) در جستجوی آسمان های تاریک در غرب آمریکا و دماغه ی غربی آفریقای جنوبی. در این پروژه که به خوبی برنامه ریزی شده بود، چندین نما از مناطق تاریک با هم ترکیب شده تا چشم اندازی خیره کننده از شب که با درخشش روز پهلو بزند پدید آید.

یک سفر تعاملی (کنشی، interactive) به این صحنه، انبوه ستارگان بی شمار با ابرهای بزرگ گاز و غبارِ پراکنده در صفحه ی کهکشان و نیز توده ی مرکزی که کم نورتر از آنست که با چشم غیرمسلح دیده شود را برای شما نمایان خواهد ساخت. حتی کهکشان های آن سوی راه شیری را نیز می توانید در این چشم انداز کیهانی ببینید.

واژه نامه:

Nick Risinger - nebula - Milky Way Galaxy - galactic plane - central bulge

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

دریانوردی در دنیای فرازمینی

* دانشمندان تصمیم دارند یک قایق روباتیک را در دریاچه ای از متان بر روی سطح تیتان به گردش درآورند.

*گروه دانشگاه آزاد به سرپرستی پرفسور جان زارنکی امیدوار است ناسا از طرح آنان برای یافتن زندگی احتمالی در زیر سطح تیتان پشتیبانی کند.

مهندسان فضایی در حال برنامه ریزی برای ساخت نخستین قایق فرازمینیند. آن ها می خواهند این قایق را به سوی تیتان - بزرگ ترین ماه کیوان- پرتاب کرده و با چتر نجات روی "دریای Ligeia"، دریایی از متان و اتان روی سطحش بفرستند. این کشتی روباتیک تا چند ماه این دریای فرازمینی را در خواهد نوردید، و به کاوش خط ساحلی آن و اندازه گیری امواج و بادهایی که بر سطحش می وزند خواهد پرداخت.

پرفسور زارنکی، از دانشگاه آزاد می گوید: «طبق محاسبات ما، موج های دریاهای تیتان به مراتب بزرگ تر، ولی بسیار آرام تر از امواج دریاهای زمین خواهند بود؛ که نشان می دهد تیتان بهترین نقطه در منظومه ی خورشیدی برای "موج سواری" است. تنها مشکل اینست که دمای آنجا 180 درجه ی سانتیگراد زیر صفر است. هر جور که نگاه کنید آنجا را جای بسیار سردی خواهید یافت.»

این ماموریت به سوی تیتان (تنها ماه منظومه ی خورشیدی که جوی غلیظ و فشرده از نیتروژن و متان دارد) نخستین کاوش یک دریا بیرون از سیاره ی زمین خواهد بود و می تواند شواهدی از وجود احتمالی مواد شیمیایی آلی پیچیده که سازندگان موجودات زنده اند را ارایه کند.

زارنکی که با دانشمندان آمریکایی در ساخت قایق کاوشگر تیتان کار می کند می افزاید: «متان روی زمین به حالت گاز است، ولی از آنجایی که تیتان بسیار سرد است، در آنجا به شکل مایع در می آید. [البته] بسته به شرایط منطقه ای خاص، می تواند به شکل مایع، گاز و یا جامد در آید درست مثل آب در زمین. متان همچنین در چرخه ای میان سطح و جو تیتان جریان دارد، باز هم درست مثل آب روی زمین. در آنجا متان هدایت آب و هوا را به عهده دارد.»

در این تصویر از سطح تیتان که کاوشگر کاسینی گرفته، دریاچه های متان دیده می شوند.

با تاثیر پرتوهای فرابنفش خورشید بر روی این متان، ترکیبات پیچیده ی هیدروکربنی ساخته می شوند که به آرامی به روی سطح باز می گردند. خلاصه بگوییم، در تیتان، باران مواد نفتی و شیمیایی می بارد. رودهای ساخته شده از همین مواد، سطح را می‌فرسایند، دره ها را پدید می آورند و دریاها و دریاچه ها را ایجاد می کنند. در هفت سال گذشته، این دریاهای پتروشیمیایی توسط فضاپیمای روباتیک کاسینی آمریکا مورد نقشه برداری قرار گرفته اند.

همچنین، کاسینی از یک کاوشگر کوچکتر به نام هویگنس - ساخت آژانس فضایی اروپا- که در سال 2005 بر سطح تیتان فرود آمد کمک گرفت. بسیاری از تجهیزات و ابزار این سفینه توسط زارنکی و گروهش در دانشگاه آزاد ساخته شده. همین تجربه باعث شد که از آنان برای پیوستن به [طرح] "کاوشگر دریای تیتان" یا TiME درخواست شود، پروژه ای که بودجه اش را ناسا تامین می کند و سرپرستی آن با الن استوفان، یکی از پژوهشگران سازمان پژوهشی Proxemy می باشد.

بنا به طرح استوفان، کاوشگر TiME به سوی تیتان پرتاب می شود و تا رسیدن به آن، سفری 1.6 میلیارد کیلومتری در فضای منظومه ی خورشیدی خواهد داشت. با ورود به جو غلیظ تیتان، چترنجات آن باز می شود و به سوی سطح سیاره پایین رفته تا در دریای Ligeia به گستردگی 480 کیلومتر فرود آید. پس از آن تا چند ماه بر این دریای چرب و نفتی شناور خواهد بود و به اندازه‌گیری و سنجش امواج، مواد شیمیایی، و دیگر متغیرها خواهد پرداخت.

استوفان می گوید: «ابزار اصلی این کاوشگر یک طیف سنج جرمی است که به طور دقیق به ما جنس ترکیبات سازنده ی دریاچه را خواهد گفت. گرچه، ما می خواهیم کارهایی مثل اندازه گیری ژرفا به کمک امواج صوتی را نیز انجام دهیم. دستگاه ها توان خود را از یک ژنراتور کوچک هسته ای می گیرند، چرا که تیتان به حدی از خورشید دور است که سلول های خورشیدی جهت تامین برق برای آشکارسازها یا فرستنده ها کارآیی نخواهند داشت.»

همچنین باور بر این است که تیتان اقیانوسی از آب در زیر سطح و ژرفای درونش دارد. ترکیبات شیمیایی آلی پیچیده که در سطح تولید می شوند، می توانند از راه شکاف ها و ترک های سطح به پایین تراوش کنند و همین می تواند به پدید آمدن ساختارهای حیات آغازین (ابتدایی) در آب نسبتن گرم زیر سطح این ماه بیانجامد. از همین روست که دانشمندان به بررسی و مطالعه ی تیتان علاقه دارند.

کاوشگر TiME نخست به عنوان یکی از 28 ماموریتی که ناسا برای طرح های آینده در نظر داشت برگزیده شد. از این میان تاکنون بیست و پنج ماموریت رد شده اند، و اینک ماموریت تیتان برای دریافت بودجه ی 300 میلیون پوندی که جهت گسترش و راه اندازی پروژه نیاز دارد تنها دو رقیب دیگر پیش رو دارد: یک ایستگاه دیده بانی لرزه نگاری در سیاره ی بهرام (مریخ) و یک کاوشگر ستارگان دنباله دار. طراحی دقیق و با جزییات هر سه توسط دانشمندان انجام شده، و پس از یک بازبینی، برنده ی رقابت در سال 2012 برگزیده خواهد شد. اگر TiME برنده شود، در سال 2016 به فضا پرتاب خواهد شد و هفت سال بعد نیز به مقصد خواهد رسید.

زارنکی چنین می گوید: «زمانی که طرح TiME را ارایه کردیم، شانس پیروزیش 1 در 28 بود. اکنون ناسا فهرست را کوتاه کرده و شانس ما به 1 در 3 رسیده. طرح دارد جدی می شود. من فکر نمی کردم شانسی برای بازگشت به تیتان در دوران کاریم داشته باشم. اینک همه چیز تغییر کرده.»

دیگر نوشته ها در این باره:

در تیتان باران می بارد!

از آتشفشان های تیتان به جای گدازه، یخ بیرون می زند

اقیانوسی بزرگ در تیتان

واژه نامه:

Titan - mass spectromete - nuclear generator - solar panel - detector - transmitter - nitrogen - organic chemical - solar system - surfing - extraterrestrial boat - Ligeia Mare - ethane robot boat - methane - lake - Saturn - John Zarnecki - Nasa - Cassini probe - Ultraviolet radiation - hydrocarbon - petrochemical - Huygens - European Space Agency - Ellen Stofan - organisation Proxemy Research - seismic monitoring station - Mars - comet-hopping probe

منبع: guardian

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

کهکشان سنگ تراش

این جزیره ی غبارآلود کیهانی یکی از درخشان ترین کهکشان های مارپیچی در آسمان سیاره ی زمین است. NGC 253 که تقریبن از لبه دیده می شود، تنها 13 میلیون سال نوری با ما فاصله داشته و بزرگ ترین عضو گروه کهکشان های "سنگ تراش" یا حجار، همسایه ی گروه محلی خودمان، می باشد.

این تصویر نمای نزدیک پرجزییات، یک موزاییک 5 تکه است که بر پایه ی داده های به دست آمده از بایگانی میراث هابل درست شده است.

این پانورامای واضح و گسترده را از سمت چپ، نزدیک هسته ی کهکشان که بیاغازیم و به سمت راست برویم، رشته های گرد و خاک را می بینیم با ابرهای گازی میان ستاره ای، و حتی تک ستارگانی که در لبه ی سمت راست کهکشان به چشم می خورند. گستردگی این نمای باشکوه، نزدیک به 50,000 سال نوری است. تصویر در انتهای سمت راست کمی فشرده شده تا منظره ای از یک جفت کهکشان برخوردی زیبا و فریبنده ی پس زمینه نیز در آن دیده شود.

در NGC 253 که به دلیل کنش های آتشین ستاره زایی به عنوان یک کهکشان "ستاره فشان" (starburst) شناخته می شود، رشته های پیچک مانند غباری را می بینیم که از صفحه ی مزین به خوشه های جوان ستاره ای و مناطق ستاره زایی بر می خیزند. NGC 253 را به عنوان یک چشمه ی نیرومند پرتوهای ایکس با انرژی بالا و پرتو گاما نیز می شناسند، پرتوهایی که احتمالن ناشی از سیاهچاله های بزرگ نزدیک مرکز آنست.

واژه نامه:

NGC 253 - island universe - spiral galaxy - Sculptor - local group - Hubble Legacy Archive - core - panorama - filament - starburst - star forming - galactic disk - star cluster - x-rays - gamma ray - black hole

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

پرواز پایانی اندیور

دو روز پیش، انفجارهایی نیرومند ولی مهار شده، شاتل فضایی اندیور (Endeavor) را برای ماموریت پایانیش راهی مدار زمین کرد. تصویر امروز چند ثانیه پس از بلند شدن شاتل گرفته شده، زمانی که این مدارگرد غول پیکر با شش فضانورد، تازه رهسپار ارتفاعی با جو بسیار رقیق و غیر قابل نفس کشیدن شده بود. انتظار می رود اندیور در این ماموریت با عنوان STS-134، امروز به ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) برسد و کنار آن پهلو بگیرد.

از جمله چیزهایی که اندیور به ایستگاه تحویل خواهد داد، یک آشکارساز بلندپروازانه به نام "طیف سنج مغناطیسی آلفا 2" (AMS)* است، یک آشکارساز که می تواند در طی چند سال آینده مقدار فراوانی از گونه های ویژه ی ماده ی تاریک، ضدماده‌ی باردار، و حتی گونه ای شگفت از ماده به نام Strangelet* را شناسایی کند.

بر اساس برنامه ی کنونی، آخرین پرواز یک شاتل فضایی قرار است در نیمه ی ماه ژوییه انجام شود و آن هم ماموریت شاتل آتلانتیس برای دیدار با ایستگاه فضایی خواهد بود.

--------------------------------------------------

*Strangelet: شبه ماده ی سیاه. ذرات درون اتم از 6 نوع ذره ی ریزتر به نام کوارک تشکیل شده اند. خود این کوارک ها بر 6 نوعند: "بالا، پایین، سر، ته، افسون، شگفت" (up, down, strange, charm, bottom, top) که بیشتر ماده ی موجود در زمین تنها از دو نوع "بالا" و "پایین" ساخته شده. پرسشی بنیادین که مطرح شده اینست که آیا امکان وجود ماده ای پایدار ساخته شده از کوارک های "بالا" و "پایین" به اضافه ی کوارک "شگفت" نیز وجود دارد یا خیر. ذرات چنین ماده ای را Strangelet می نامند. Strangelet ها می توانند جرم فوق العاده زیاد با نسبت بار الکترکی به جرم بسیار اندک داشته باشند. این می تواند گونه‌ای کاملن تازه از ماده باشد. (ویکیپدیا)

واژه نامه:
Space Shuttle - Endeavour - Earth orbit - astronaut - STS-134 - International Space Station - ISS - detector - Alpha Magnetic Spectrometer 2 - AMS - dark matter - charged antimatter - strangelet - Atlantis

همین تصویر در اندازه ی بزرگ تر

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

کشف سیاره ی زمین شماره دو!

سیاره ی زمین‌مانند Gliese 581d به دور ستاره ای سردتر از خورشید 
در صورت فلکی ترازو می گردد.

دانشمندان یک "زمین دوم" گرم و سنگی یافته اند که به دور یک ستاره می گردد. به باور آنان، این کشف امید ما به تنها نبودن را به طرز چشمگیری افزایش می دهد.

این سیاره شبیه ترین سیاره ای به زمین است که تاکنون یافت شده و گمان می رود شرایط مناسبی برای وجود "آب"، یک عنصر پایه ی برای زندگی داشته باشد. پژوهشگران آن را در حال گردش به دور یکی از نزدیک ترین ستارگان به زمین یافتند، یک کوتوله ی سرخ و سرد به نام Gliese 581، به فاصله ی 20 سال نوری و در صورت فلکی ترازو یا میزان.

بررسی و سنجش مسیر این سیاره نشان می دهد که بزرگی آن 1.5 برابر زمین ماست، و در مداری نزدیک به ستاره اش حرکت کرده و هر یک سالش تنها 13 روز زمینی به طول می انجامد. مدار آن 14 بار از مدار زمین به ستاره ی مادرش نزدیک تر است. ولی ستاره ی Gliese 581 تنها 3,000 درجه ی سانتیگراد گرما دارد، نصف گرمای خورشید ما، که همین باعث ایجاد شرایط مناسب و راحت برای زندگی می شود. برآورد میانگین دمای سطحی آن 0 تا 40 درجه ی سانتی گراد است. با ادعای پژوهشگران این سیاره احتمالن جو هم دارد. این کشف پس از یک جسنجوی 3 ساله برای سیاره های زیست پذیر (قابل زندگی) توسط رصدخانه ی جنوبی اروپا در لاسیلای شیلی انجام شد.

استفان آدری، یکی از اخترشناسان پروژه در رصدخانه ی ژنو سویس می گوید: «جای شگفتی نیست اگر در این سیاره زندگی جریان داشته باشد.»

دمای احتمالی سطح Gliese 581d از دید یک هنرمند. Gliese 581d به گرد یک ستاره ی کوتوله ی سرخ (سمت راست) در فاصله ی 20 سال نوری از زمین می چرخد. دماهای پایین تر به رنگ آبی نشان داه شده و دماهای بالاتر به رنگ سرخ. پیکان ها نیز نشان دهنده ی باد در بلندب 2 کیلومتری سطح سیاره می باشند. (تصویر از dailymail)

دو سال پیش، همین گروه در مداری دیگر به گرد Gliese 581، یک سیاره ی غول پیکر به اندازه ی سیاره ی نپتون یافتند. بررسی دقیق تر این منظومه به کشف سیاره ی تازه انجامید، به اضافه ی یک سیاره ی بزرگ سومی که هر 84 روز یک بار به گرد ستاره می چرخید.
نام سیاره ها از روی نام ستاره شان برگزیده شده است، و بر شبیه ترین سیاره به زمین، نام Gliese 581d را نهاده اند. گروه پژوهشگران این سیاره را در طی جستجویی برای "منطقه ی زیست پذیر" (habitable zone) کشف کرد.

همین خبر در dailymail و bbc.
این را هم در همین وبلاگ بخوانید: دنیای زارمینا

واژه نامه:

Earth-like - planet - Gliese 581 - constellation of Libra - red dwarf - Gliese 581d

منبع: guardian

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان