اخترشناسان با بهره از تلسکوپ فضایی هابل یک ماه (قمر) تازه یافته اند که به دور سیاره ی یخ زده ی
پلوتو می گردد. این ماه که توسط اتحادیه ی بین المللی اخترشناسان (IAU) با عنوان S/2011 (134340) 1 فهرست بندی شده - ولی با نام P4 - با فاصله ی 59,000 کیلومتر از پلوتو، هر 32 روز یک بار به دور آن می گردد. مدار این ماه، میان مدار نیکس و هیدرا، دو ماهی که در سال 2005 به گرد پلوتو کشف شدند قرار دارد.
این کشف به همراه "شارون" که بزرگ ترین ماه پلوتو است، شمار ماه های پلوتو را به چهار و شمار کل ماه های سیاره ای را به 171 می رساند.
پلوتو و چهار ماه شناخته شده اش، از جمله ماه تازه با عنوان "P4"، در دو تصویر که دوربین میدان گسترده ی شماره 3 هابل در تاریخ 28 ژوئن و 3 ژوییه ی 2011 گرفت. خطوط مورب را هنگام تصویربرداری پدید آورده اند. (تصویر بزرگ تر./ منبع عکس: ناسا)
یک گروه به رهبری مارک شوالتر از بنیاد SETI و داگلاس هامیلتون از دانشگاه مریلند، P4 را در عکس هایی که دوربین میدان گسترده ی شماره 3 هابل در سه موقعیت گوناگون، 28 ژوئن، 3 ژوییه، و 18 ژوییه ی 2011 گرفته بود یافتند. رصدها زمانی انجام شده بود که پلوتو در حالت
مقابله با زمین قرار داشت، با فاصله ای کمی بیش از 31 یکای اخترشناسی* (واحد نجومی، AU).
هامیلتون به Sky & Telescope می گوید: «پس از دو جلسه ی نخست، اطمینان 99% یافتیم که یک ماه تازه کشف کرده ایم. سپس درخواست زمان اختیاری مدیر کردیم، که به سرعت پذیرفته شد؛ و داده هایی که در 18 ژوییه افزوده شدند، کشف ما را تایید کرد.»
اخترشناسان به کمک تلسکوپ فضایی هابل (HST) از پلوتو و فضای اطرافش نقشه برداری کردند تا برای فضاپیمای "
افق های نو" (New Horizons)، فضاپیمایی که در حرکتی پیوسته و یکنواخت به سوی دوردست های منظومه ی خورشیدی و جهت بررسی پلوتو و دیگر اجرام سرد و تاریک
کمربند کویپر روان است، شرایط را آماده سازند.
بنا به
آگهی امروز دفتر مرکزی IAU برای تلگراف های اخترشناسی، P4 تنها قدری برابر با 26 دارد، حدود یک دهم روشنایی نیکس. با فرض این که بازتاب پذیری آن به اندازه ی شارون، یعنی 35% باشد، پس P4 اندازه ای تنها برابر با 14 کیلومتر خواهد داشت؛ و اگر بسیار تیره تر از آن باشد، می تواند 40 کیلومتر پهنا داشته باشد. در هر دو صورت در مقایسه با شارون که قطری برابر با 1,210 کیلومتر دارد، کوچک است.
این کشف بدین معنا خواهد بود که فضاپیمای افق های نو به هنگام رسیدن به مقصد در سال 2015، کارهای بیشتری برای انجام دادن خواهد داشت. آلن استرن، پژوهشگر اصلی ماموریت می گوید: «نسبت به برنامه ای که ما با زیر نظر گرفتن تنها 3 قمر داشتیم، رویارویی بسیار هیجان انگیزتر و حتی پرمشغله تر خواهد بود.»
 |
ماه چهارم پلوتو با عنوان "P4"، در مداری تقریبن نیمه ی
فاصله ی مدارهای نیکس و هیدرا به گرد سیاره می چرخد.
(تصویر بزرگ تر/ منبع عکس: ناسا) |
ستاره شناسان گمان می برند P4 و خواهر و برادرانش در اثر برخورد یک جسم بزرگ با پلوتو در گذشته های دور شکل گرفته اند. خرده سنگ های ناشی از برخورد، شروع به گردش به دور این سیاره ی کوتوله کردند و سرانجام به هم پیوستند و این ماه ها را پدید آوردند. باور بر اینست که ماه خود زمین هم به همین شیوه تشکیل شده.
و نام مناسب برای این یافته ی تازه چه خواهد بود؟ هامیلتون می گوید: « من و مارک نام سربروس (Cerberus) را می پسندیم، سگ سه سری که نگهبان قلمرو پلوتو بود، ولی این نام در حال حاضر غیررسمی است!»
به گفته کارشناسان، نام P4 دستکم تا یک ماه بر روی آن خواهد ماند. نخست نیاز به مشاهدات و رصدهای بیشتر است، هم برای پیش بردن روند نامگذاری و هم برای کمک به برنامه ریزی برای ماموریت افق های نو. از همین رو گروه یابنده در نظر دارد به تلسکوپ هابل پیشنهادی ارایه دهد تا برای دستیابی به مدار به آن ها کمک کند.
----------------------------------------
* AU: یکای نجومی؛ یکایی برابر با فاصله ی میانگین زمین تا خورشید که برابر با 150 میلیون کیلومتر است.
------------------------------------------------------------------------------
درباره ی همین خبر از سایت apod ناسا:
 |
| عکسی که هابل در 15 فوریه ی 2006 از سامانه ی پلوتو گرفت. |
چشمان بشر برای نخستین بار در ماه می 2005 و توسط عکس های تلسکوپ فضایی هابل به جمال نیکس و هیدرا به عنوان دومین و سومین ماه های پلوتو روشن شد. (تصویر روبرو) اینک تصاویر هابل از چهره ی چهارمین ماه این سیاره ی کوچک و یخ زده نیز پرده برداشته است. این ماه که به طور موقت با عنوان P4 خوانده شده، هر 31 روز یک بار به گرد پلوتو می چرخد.
P4 در حال حاضر کوچکترین و کم نور ترین ماه شناخته شده است و برآورد می شود قطری به اندازه ی 10 تا 34 کیلومتر داشته باشد. P4 نخست در تصاویری که هابل روز 28 ژوئن گرفته بود دیده شد، و سپس با عکس های 3 ژوییه و 18 ژوییه مورد تایید قرار گرفت.
دو عکس بالا ترکیب هایی از نوردهی های بلند و کوتاه هستند که خود پلوتو (نقطه ی روشن تر) و شارون، بزرگ ترین ماه آن را نیز در بر دارند. اختلال خود دوربین و خطوطی که به صورت دستی به عکس افزوده شده اند نیز در عکس های مربوط به نوردهی بلندمدت دیده می شوند.
هابل این عکس ها را در زمانی گرفت که برای پشتیبانی از پروژه ی ماهواره ی "افق های نو"ی ناسا، در حال جستجوی حلقه های کم نور به دور دنیای دوردست پلوتو بود. ماهواره ی افق های نو طبق برنامه، در سال 2015 از کنار سامانه ی پلوتو خواهد گذشت.
واژه نامه:
Hubble Space Telescope - planet - Pluto - S/2011 (134340) 1 - International Astronomical Union - P4 - Nix - Hydra - moon - Charon - Mark Showalter - SETI Institute - Douglas Hamilton - Wide Field Camera 3 - opposition - astronomical unit - HST - New Horizons - Kuiper Belt - Cerberus
