آیا مشتری می‌تواند یک ستاره شود؟
فضاپیمای گالیله ی ناسا در ۷ دسامبر ۱۹۹۵ به سیاره ی مشتری رسید و ماموریتی ۸ ساله برای بررسی این غول گازی را آغاز نمود. این فضاپیما مقدار فراوانی داده های علمی به زمین فرستاد که دانش ما از مشتری و سامانه اش را دگرگون کرد.
در پایان این ماموریت، با ته کشیدن سوخت پیشران فضاپیما و از کار افتادن دستگاه هایش، دانشمندان نگران برقراری تماس با آن در آینده شدند. اگر ارتباط قطع می شد، گالیله تا همیشه در مدار مشتری می ماند و هر آن امکان داشت با یکی از ماه های یخی‌اش برخورد کند.
گالیله بدون تردید میکروب هایی از زمین با خود داشت که می توانستند در صورت برخورد فضاپیما با یکی از ماه های مشتری، محیط دست نخورده و بکر آن ها را آلوده کنند، از همین رو ناسا بهتر دید تا گالیله را به خود مشتری برخورد دهد و هر گونه خطری را از بین ببرد.
گرچه همه ی دانشمندان از عاقلانه و بی خطر بودن این کار اطمینان داشتند، ولی گروه اندکی از مردم نگران آن بودند که با برخورد گالیله به مشتری، رآکتور گرمایی پلوتونیوم آن واکنش های آبشاری پدید آورد که به برافروختن نیروگاه مشتری و در نتیجه تبدیل شدن آن به ستاره ی دوم در سامانه ی خورشیدی بیانجامد. بمب های هیدروژنی در پی برافروختن پلوتونیوم منفجر می شوند، و مشتری هم دارای هیدروژن فراوانیست. ولی می بینید که برخورد گالیله به آن، از آن یک ستاره نساخت، بنابراین باید خوشحال باشید.
 |
| نمای هنری از گالیله در کنار مشتری |
گرچه همه ی دانشمندان از عاقلانه و بی خطر بودن این کار اطمینان داشتند، ولی گروه اندکی از مردم نگران آن بودند که با برخورد گالیله به مشتری، رآکتور گرمایی پلوتونیوم آن واکنش های آبشاری پدید آورد که به برافروختن نیروگاه مشتری و در نتیجه تبدیل شدن آن به ستاره ی دوم در سامانه ی خورشیدی بیانجامد. بمب های هیدروژنی در پی برافروختن پلوتونیوم منفجر می شوند، و مشتری هم دارای هیدروژن فراوانیست. ولی می بینید که برخورد گالیله به آن، از آن یک ستاره نساخت، بنابراین باید خوشحال باشید.
ولی آیا چنین چیزی می توانسته رخ دهد؟ اصلا چنین چیزی می تواند روی دهد؟ پاسخ همه ی این پرسش ها بدون تردید، "نه" است. نه! نمی توانسته رخ دهد. هیچ راهی برای آن که چنین چیزی رخ دهد وجود ندارد... یا نکند دارد؟
سیاره ی مشتری عمدتا از هیدروژن ساخته شده. برای این که آن را به یک گوی آتشین غول پیکر تبدیل کنید نیاز به اکسیژن دارید. "آب" به ما می گوید چه باید داشته باشیم. در آب دو اتم هیدروژن در برابر هر اتم اکسیژن وجود دارد. اگر بتوانیم این دو عنصر را با این نسبت به هم برسانیم، آب به دست خواهیم آورد.
 |
| عکسی که در ۲۵ ژوییه ی ۲۰۰۹ توسط مایکل فیلیپس از مشتری گرفته شد |
خورشید ما انرژی‌اش را از راه همجوشی به دست می آورد. گرانش شدید باعث چگالش هیدروژن و افزایش فشار و دما در مرکز می گردد تا جایی که اتم های هیدروژن با یکدیگر همجوشیده و به هلیوم تبدیل می شوند. این یک واکنش همجوشی است که انرژی بسیاری تولید می کند و از همین رو خورشید ما می درخشد. و تنها زمانی می توانید چنین واکنشی انجام دهید که مقدار بسیار فراوانی هیدروژن را یکجا گرد آورید. در حقیقت... به هیدروژنی به اندازه ی یک ستاره نیاز دارید. مشتری هزار بار کوچک تر از خورشید است؛ هزار بار کم جرم تر. به بیان دیگر، زمانی یک خورشید واقعی دیگر در سامانه ی خورشیدی خواهیم داشت که بتوانیم ۱۰۰۰ مشتری را به هم بکوبیم.
ولی ستاره ای کوچک تر از خورشید هم برای درست کردن هست. در حقیقت، اگر هیدروژنی به اندازه ی حدود ۷.۵% جرم خورشید گرد بیاورید، می توانید یک ستاره ی کوتوله ی سرخ داشته باشید. بنابراین حتی کوچک ترین کوتوله ی سرخ هم ۸۰ برابر مشتری جرم خواهد داشت. پس به همان روال، اگر ۷۹ مشتری دیگر را گرد آورید و به مشتری خودمان بکوبید، یک ستاره ی دوم در سامانه ی خورشیدی خواهیم داشت.
از کوتوله ی سرخ کم جرم تر هم وجود دارد، که به هر حال گونه ای ستاره هم هست: یک کوتوله ی قهوه ای. کوتوله ی قهوه ای جرمیست که جرم کافی برای راه انداختن همجوشی واقعی را ندارد، ولی باز هم جرمش برای گدازش دوتریوم (گونه‌ای از هیدروژن) بسنده می کند. می توانید یک کوتوله ی قهوه ای که جرمی تنها ۱۳ برابر مشتری دارد را درست کنید. کار سختی نیست، نه؟ پس ۱۳ مشتری دیگر پیدا کنید و آن ها را به مشتری خودمان بکوبانید!
چنانچه با کاوشگر گالیله نشان دادیم، برافروختن مشتری یا هیدروژنش موضوع ساده ای نیست. ما نمی توانیم یک ستاره ی دیگر داشته باشیم مگر آن که برخوردهایی فاجعه بار و سهمگین در سامانه ی خورشیدی‌مان رخ دهد. و اگر چنین چیزی روی دهد... با دردسرهای دیگری روبرو خواهیم شد.
* ویدیوی توضیح این نوشته توسط نویسنده اش، فریزر کین (البته به زبان انگلیسی):
* ویدیوی توضیح این نوشته توسط نویسنده اش، فریزر کین (البته به زبان انگلیسی):
واژه نامه:
NASA - Galileo spacecraft - Jupiter - planet - Jovian system - moon - Earth - bacteria - Plutonium - thermal reactor - star - Solar System - Hydrogen bomb - hydrogen - fireball - oxygen - Water - atom - element - combustion - Sun - fusion - helium - red dwarf - brown dwarf - deuterium
منبع: universetoday
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
