روزی روزگاری در جایی دور، ستاره‌ای منفجر شد، همان نقطه‌ی روشنی که در پایین، سمت چپ این کهکشان می‌بینید. این نقطه‌ی روشن، ابرنواختر ۱۹۹۴دی بود که در لبه های قرص کهکشان ان‌جی‌سی ۴۵۲۶ رخ داد.
علاقه‌ی اخترشناسان به ابرنواختر ۱۹۹۴دی به دلیل ویژه بودن یا تفاوت آن با دیگر ابرنواخترها نبود، بلکه برعکس، به دلیل همانندی‌اش با آنها بود. در حقیقت، نوری که در هفته‌های پس از انفجارِ این ابرنواختر دیده می‌شد باعث شد تا دانشمندان آن را به عنوان یک ابرنواختر از گونه‌ی آشنای یکم‌ای (Ia) شناسایی کنند.
ما در سال‌های گذشته شمار بسیاری ابرنواختر با فاصله‌های گوناگون را دیده و سنجیده‌ایم که با آمیختن همه‌ی آنها با دیگرپیمایشهای این سال‌ها، می توانیم نما و تصویری از کیهان به دست آوریم و دریابیم در جهانی زندگی می‌کنیم که پیش از این انتظارش نمی‌رفت.
* در درخشان ترین منطقه ی سحابی برافروخته ی RCW 34، گازی که به شدت توسط ستارگان داغ شده در حال گستردن و پخش شدن به درون گازهای سردترِ محیط است. این هیدروژن ِ گرما گرفته در جاهایی که به مرز ابر گازی رسیده، مانند یک بطری شامپاین که چوب پنبه اش را برداشته باشند به خلا بیرون از ابر فوران کرده است -فرآیندی که به نام "جریان شامپاین" شناخته می شود.
این ابر گازی رنگین به نام RCW 34 از جایگاه های ستاره زایی در صورت فلکی جنوبی بادبان است. این تصویر در اندازه ی بزرگ تر
اندازه های دیگر را در این پیوند ببینید
در این تصویر تازه ی تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی، VLT) در رصدخانه ی جنوبی اروپا (ESO) در شیلی یک ابر سرخ فام زیبا از گاز برافروخته ی هیدروژن به نام RCW 34 در پشت دسته ای ستاره ی آبی فامِ پیش زمینه دیده می شود (ستاره ها به ما نزدیک ترند).
ولی این منطقه ی ستاره زایی که در صورت فلکی جنوبی بادبان دیده می شود، چیزهایی بیش از جشن شامپاین و تولید چند حباب برای ما دارد؛ به نظر می رسد دوره های چندگانه ای از ستاره زایی در این ابر رخ می دهد.
در روشن ترین بخش ابر RCW 34، یک گروه ستاره ی جوان و بزرگ پنهان شده است [۱]. این ستارگان تاثیر چشمگیر و بزرگی بر روی این سحابی دارند. آن ها با تاباندن پرتوهای پرانرژی فرابنفش بر روی گازهای مرکز سحابی، این گازها را یونیده کرده اند یعنی باعث شده اند اتم هایهیدروژن آن ها برانگیخته شده و الکترون خود را از دست بدهند.
هیدروژن برای عکاسان کیهانی عنصر ارزشمندیست زیرا نه تنها به شدت با رنگ سرخ ویژه ای می درخشد به گونه ای که بسیاری از سحابی ها را شناسایی پذیر کرده و از دیگر ابرها متمایز می سازد، بلکه تصاویر زیبایی با پیکره های شگفت انگیز هم پدید می آورد. هیدروژن همچنین ماده ی خام پدیده های چشمگیری مانند جریان شامپاین است.
ولی هیدروژن یونیده یک نقش مهم نیز در اخترشناسی دارد: یک شناساگر برای مناطق ستاره زایی است. ستارگان از چگالش و رمبیدگی ابرهای گازی پدید می آیند و بنابراین در مناطقی که مقدارهای فراوانی گاز دارند، مانند RCW 34، شمار آن ها فراوانست. این باعث می شود سحابی به ویژه برای اخترشناسانی که به بررسی زایش و فرگشت ستارگان می پردازند جالب باشد.
مقدار فراوان غبار درون این سحابی جلوی دید ما از سازوکار درون پرورشگاه ستاره ای که در ژرفای دل این ابرها جای دارد را گرفته. میزان خاموشی RCW 34 بسیار بالا شناخته شده، بدین معنا که تقریبا همه ی نور دیدنی (مریی) که از این ناحیه گسیلیده می شود پیش از رسیدن به زمین، توسط ابرهای آن درآشامیده (جذب) می گردد. ولی با وجود پنهان بودن آن، اخترشناسان می توانند برای کاوش در دل این ابرهای غبار و بررسی لانه ای از ستارگان که در آنست، از تلسکوپ های فروسرخ بهره بگیرند.
جستجوی رنگ سرخ نشان دهنده ی وجود شمار فراوانی ستاره ی جوان در این ناحیه بوده که جرم هایشان تنها به درصدی از جرم خورشید می رسید. به نظر می رسد این ستارگان جوان به گِرد ستارگان پیرتر و سنگین تری در مرکز جمع شده و تنها چند تایی از آن ها در حومه پخش شده اند. اخترشناسان از روی این شیوه ی پراکندگی به این باور رسیده اند که دوره های گوناگونی از ستاره زایی در این ابر جریان داشته. سه ستاره ی غول پیکر که در نخستین دوره ساخته شده بودند، بعدها به پیدایش ستارگان کم جرم تر در همسایگی‌شان کمک کردند. [۲]
این تصویر بخشی از برنامه ی "گوهرهای کیهانی ESO" است و در آن از داده های دستگاه FORS (طیف نگار کاهنده ی کانون با پراکنش کم) بر روی تلسکوپ وی‌ال‌تی بهره گرفته شده. [۳]
در ویدیوی زیر، با بزرگنمایی پهنه ای از آسمان در صورت فلکی بادبان، به ابر RCW 34 می رسیم. برای دریافت ویدیو در نگارش‌ها و اندازه های گوناگون به این پیوند بروید.
در این ویدیو هم، بخش های گوناگون ابر RCW 34 از نزدیک بررسی می شود. برای دریافت ویدیو در نگارش‌ها و اندازه های گوناگون به این پیوند بروید.
۱) این جرم (RCW 34) همچنین به نام Gum 19 (گام ۱۹) نیز شناخته می شود و ستاره ی اصلی آن، ستاره ی جوان و درخشان V391 Velorum است.
۲) پرجرم ترین ستارگانِ بسیار درخشان عمری کوتاه به اندازه ی تنها چند میلیون سال دارند، ولی ستارگان کم جرم تر مدت بیشتری زندگی خواهند کرد، حتی از سن کنونی کیهان هم بیشتر.
۳) برنامه ی گوهرهای کیهانی ESO یک نوآوری پیشگامانه برای تهیه ی عکس های اجرام جالب، فریبنده و یا از نظر دیداری گیرا با بهره از تلسکوپ های رصدخانه ی جنوبی اروپا، برای هدف های آموزشی و دسترسی همگانی است. در این برنامه، زمان هایی از تلسکوپ های بهره گرفته می شود که آن زمان ها برای رصدهای علمی کاربردی ندارد. همه ی داده های گرد آمده می توانند برای هدف های علمی هم مناسب باشند، و با ورود به بایگانی علمی ESO، در دسترس همه ی اخترشناسان قرار خواهند گرفت.
واژه نامه:
nebula - RCW 34 - star - hydrogen - vacuum - champagne - champagne flow - star formation - ESO - Very Large Telescope - VLT - Chile - constellation of Vela - ultraviolet - ionised - electron - atom - indicator - extinction - Earth - infrared - Sun - FOcal Reducer and low dispersion Spectrograph - FORS - Cosmic Gems programme - Gum 19 - V391 Velorum -
بسیاری از خوشه های ستاره ای و سحابی های درخشان آسمان سیاره ی زمین با نام اخترشناس "شارل مسیه" خوانده می‌شوند که در سده ی ۱۸ میلادی، کاتالوگ پرآوازه ای از این اجرام پدید آورد. نام وی همچنین بر این دو دهانه ی بزرگ و چشمگیر روی ماه نیز نهاده شده.
این دو دهانه که بر روی سطح تیره و هموار دریای باروری ماه پدید آمده اند، به نام های مسیه (چپ) و مسیه آ شناخته می‌شوند و اندازه هایشان به ترتیب برابر با ۱۵ در ۸ و ۱۶ در ۱۱ کیلومتر است.
شکل این دو دهانه کشیده (بیضی) است، زیرا جسم برخوردی که از چپ به راست حرکت می کرده، با زاویه ی بسیار کم و بسته ای به سطح خورده و این گودال ها را پدید آورده است.
برخورد با زاویه ی بسته همچنین باعث پدید آمدن دو رگه ی روشن از مواد شده که روی سطح به سمت راست و تا بیرون از چارچوب تصویر کشیده شده اند (عکس روبرو را ببینید).
این تصویر خیره کننده ی سه بعدی (استریو) که برای دیدنش نیاز به عینک سرخ/آبی (با عدسی سرخ سمت چپ) دارید، از همگذاری دو عکس رزولوشن بالا درست شده که به هنگام سفر آپولو ۱۱ به ماه گرفته شده بودند (عکس های AS11-42-6304 و AS11-42-6305).
Messier Craters - Stereo - Apollo 11 - nebula - star cluster - planet - Earth - Charles Messier - crater - Moon - Sea of Fertility - Mare Fecunditatis - Messier - Messier A - shallow-angle - impactor - ray - red/blue glasses - AS11-42-6304 - AS11-42-6305 - Apollo 11
نمایی که در چارچوب پیوست این تصویر می بینید، یکی از تصاویر رشته عکس هاییست که فضاپیمای داون ناسا (Dawn) در روز ۲۳ می ۲۰۱۵ از فاصله ی ۵۱۰۰ کیلومتری سیاره ی کوتوله ی سرس گرفته. هر پیکسل این چارچوب در اندازه ی اصلی، هم ارز ۱۶۰۰ پا یا حدود ۴۸۰ متر است.
در این نما، چندین دهانه ی دومینه (ثانویه) را می بینیم؛ این دهانه ها در پی برخورد دوباره ی موادی پدید آمده اند که از برخوردی که به پیدایش دهانه ی بزرگ تری انجامیده بود به بیرون پرتاب شده اند. با پایین تر رفتن داون و افزایش کیفیت تصاویرش، این گونه جزییات کوچک تر روی سطح سرس هم کم کم دارند آشکار می شوند. این فضاپیما در مسیری مارپیچی در حال کاستن از فاصله اش است تا به مدار علمی و مهمی برسد که در آن به نقشه برداری از سرس خواهد پرداخت.
بخشی از سطح که در چارچوب پیوست نشان داده شده میان ۱۳ درجه و ۵۱ درجه ی عرض شمالی و ۱۸۲ درجه و ۲۲۸ درجه ی طول خاوری سرس جای دارد. بریدگی سیاه و کوچکی که در گوشه ی بالا، سمت راست آن دیده می شود به دلیل آنست که این نما، عکس جداگانه ای بوده که بر روی کره ی سرس افکنده شده. آن را می توانید به تنهایی اینجا ببینید:
فضاپیمای داون پس از فرستادن این عکس ها به زمین در روز ۲۳ می، دوباره پیشران یونی‌اش را به کار انداخت تا به دومین مدار نقشه برداری خود برود. داون در روز ۳ ژوئن وارد این مدار که در بلندای ۴۴۰۰ کیلومتری سطح سرس است می شود و تا پایان ماه در آن می ماند. هر دور این مدار حدود سه روز زمان خواهد برد، بنابراین فضاپیمای داون فرصت کافی برای انجام یک بررسی فراگیر و گسترده از سرس را خواهد داشت.
واژه نامه:
Ceres - NASA - Dawn spacecraft - crater - latitude - longitude - Earth
سیاره ی حلقه دار کیوان (زحل) در ساعت ۰۲۰۰ روز ۲۳ می به وقت جهانی به پادیستانی (مقابله) رسید و از همین رو چندین شب است که رصدگران زمینی به میهمانی نماهای زیبای آن رفته اند.
در نقطه ی پادیستانی، سیاره درست در نقطه ی مخالف خورشید (اختلاف ۱۸۰ درجه) در آسمان جای می گیرد، یعنی همزمان با غروب خورشید در باختر، سیاره از خاور طلوع می کند و از همین رو در سرتاسر شب در آسمان می ماند. در این هنگام، سیاره در نزدیک ترین جایگاه مدارش به زمین است و بیشترین روشنایی سال را دارد.
تصاویر روشن و باکیفیتی که اینجا می بینید در ساعت های نزدیک به پادیستان و همتراز شدن خورشید-زمین-کیوان گرفته شده و در آن ها حلقه های کیوان را هم می بینیم که با نزدیک شدن به پادیستان، به شدت می درخشند؛ این پدیده ایست که به نام موج پادیستان (برون‌تاز پادیستان) یا "اثر زیلیگه" شناخته می شود.
ذرات یخی حلقه که یکراست از نور خورشید روشن شده اند، هیچ سایه ای نیانداخته اند و با پس‌پراکنش شدیدِ نوری که از خورشید بر آن ها تابیده رو به زمین، به گونه ی چشمگیری بر روشنی‌شان از چشم ما افزوده شده.
کیوان اینک در آسمان زمین، نه چندان دور از ستاره ی پرنور کژدم‌دل (قلب عقرب)، ستاره ی آلفای صورت فلکی کژدم (عقرب) دیده می شود.
واژه نامه:
Saturn - Earth - ringed planet - opposition - Sun - Sun - rings - opposition surge - Seeliger Effect - backscatter - plane - Antares - alpha star - constellation Scorpius
* در این تصویر تازه ی تلسکوپ فضایی اِسا/ناسای هابل، خوشه ی "کمان ها" دیده می شود، پرجمعیت ترین خوشه ی ستاره ای در کهکشان راه شیری.
خوشه ی کمان ها با فاصله ی ۲۵۰۰۰ سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی کمان (قوس) دیده می شود، نزدیک قلب کهکشانمان، راه شیری. ولی نام آن برگرفته از نام این صورت فلکی نیست، بلکه از آن رو چنین نامیده شده که در کنار رشته های کمانی-شکلی که در نقشه های رادیویی مرکز کهکشان دیده می شود جای دارد [منبع].
این خوشه ی باز دارای سنی میان دو تا چهار میلیون سال است و مانند همسایه اش، خوشه ی پنج تایی، از دیدگاه اخترشناسی یک جرمِ به نسبت جوان شناخته می شود. خوشه ی کمان ها به اندازه ای چگال است که در ناحیه ای با شعاعی هم ارز فاصله ی خورشید تا نزدیک ترین ستاره به آن، بیش از ۱۰۰ هزار ستاره وجود دارد!
دستکم ۱۵۰ ستاره ی این خوشه از جمله ی درخشان ترین ستارگانی هستند که تاکنون در کهکشان راه شیری یافته شده. این ستارگان به اندازه ی درخشان و پرجرمند که سوخت هسته ای خود را در مدتی که از در استاندارد کیهان شناسی کوتاه است، یعنی تنها چند میلیون سال، خواهند سوزاند و با انفجارهای ابرنواختری سهمگینی خواهد مُرد. به دلیل همین کوتاهی عمر ستارگان این خوشه، فراوانی عنصرهای سنگین تر در گازی که میان ستارگان آنست به اندازه ی نامعمولی بالاست. این عنصرهای سنگین در نسل های پیشین ستارگان خوشه ساخته شده [و در پی انفجار آن ها در فضای خوشه پخش شده اند-م]
خوشه ی کمان ها با وجود درخشندگی‌اش، از روی زمین با چشم نامسلح دیده نمی شود زیرا ابرهای غول پیکر غبار در آن ناحیه از کهکشان، به طور کامل جلوی نور دیدنی (مریی) که از آن گسیلیده می شود را گرفته اند. از همین رو اخترشناسان برای دیدنش نیاز به آشکارسازهایی دارند که می توانند پرتوهای X، فروسرخ، و رادیویی را ببینند زیرا این طول موج ها می توانند از پشت ابرهای غبار هم بگذرند.
این تصویر خوشه ی کمان ها را در طول موج های فروسرخ نشان داده و نمایانگر جهشی است که از زمان گرفتن عکس همین جرم در سال ۱۹۹۹، در کارکرد تلسکوپ هابل پدید آمده (تصویر زیر).
عکسی که تلسکوپ هابل در سال ۱۹۹۹ از همین خوشه گرفت. با همسنجی این تصویر و تصویر بالا، بهبود چشمگیر در کارکرد این تلسکوپ را در می یابیم. تصویر بزرگ تر
NASA - ESA - Hubble Space Telescope - Arches Cluster - star cluster - Milky Way - Earth - constellation of Sagittarius - The Archer - galaxy - Quintuplet Cluster - Sun - star - supernova - element - X-ray - infrared - radio - dust cloud -
در مرکز این چشم انداز کیهانی، کهکشان مارپیچی بزرگ و لبه نمای NGC ۴۹۴۵ را می بینیم [کهکشان لبه نما کهکشانی است که از روی زمین، از لبه دیده می شود].
در واقع، NGC ۴۹۴۵ تقریبا به بزرگی کهکشان خودمان، راه شیری است. قرص غبارآلود آن، خوشه های ستاره ای جوان و آبی فامش، و مناطق ستاره زایی صورتی رنگش در این تصویر تلسکوپی رنگین خود را به خوبی نمایانده اند.
NGC ۴۹۴۵ که با حدود ۱۳ میلیون سال نوری فاصله از زمین، در صورت فلکی جنوبی و پهناورقنطورس جای دارد، تنها حدود شش برابر دورتر از آندرومداست که نزدیک ترین کهکشان بزرگ مارپیچی به راه شیری شناخته می شود.
اگرچه بخش بزرگی از مرکز این کهکشان از چشم تلسکوپ ها در طیف نور دیدنی (مریی) پنهان است، ولی رصدهایی که در طیف های پرتو X و فروسرخ انجام شده نشانگر گسیلش های پرانرژی و ستاره زایی های چشمگیر در هسته ی آن بوده.
هسته ی پنهان ولی فعال کهکشان NGC ۴۹۴۵ باعث شده این جزیره ی شکوهمند کیهانی به عنوان یک کهکشان سیفرت با سیاهچاله‌ای ابرپرجرم در مرکزش شناخته شود.
واژه نامه:
spiral galaxy - NGC 4945 - edge-on - galaxy - Milky Way Galaxy - star cluster - constellation Centaurus - Andromeda - X-ray - infrared - star formation - core - nucleus - Seyfert galaxy - supermassive black hole
* در این تصاویر، مقایسه ای میان تصویر پلوتو در تازه ترین رشته عکس هایی که دوربین شناسایی برد بلند فضاپیمای نیوهورایزنز (لوری، LORRI) در روزهای ۸ تا ۱۲ ماه می گرفته را با تصاویر همین دوربین در یک ماه پیش از آن می بینیم.
بر روی تصویر بکلیکید تا اندازه ی بزرگ تر آن را ببینید
تک تک آن ها را هم می توانید اینجا ببینید: بالایی-میانی-پایینی
نیوهورایزنز یا افق های نو همچنان که به سرعت رو به سامانه ی پلوتو به پیش می رود تا در نیمه ی ژوییه از نزدیکش بگذرد، در مدت یک ماه میان این دو رشته عکس، فاصله اش از پلوتو را از ۱۱۰ میلیون کیلومتر به ۷۵ میلیون کیلومتر کاهش داد.
تصاویر ماه آوریل -که آن ها را در دو مطلب این وبلاگ دیده بودید (اینجا و ویدیویی که از پیوندشان درست شده بود هم اینجا)- در سمت چپ نشان داده شده اند و تصاویر ماه می در سمت راست. همه ی این نماها چرخیده اند تا محور چرخش پلوتو در راستای عمودی (بالا به پایین) دیده شود، چنان چه در نمودار میانه ی چارچوب می بینید.
از آوریل تا می، با پیشروی فضاپیما، اندازه ی دیداری پلوتو هم بزرگ تر شده و تا حدود ۵۰ درصد گسترده تر دیده می شود.
پلوتو در هر ۶.۴ روز زمینی یک بار به گرد محورش می چرخد و در این تصاویر، ویژگی های سطح آن که به هنگام چرخش دگرگون می شوند را می توان دید.
این عکس ها چهار برابر گسترده تر از تصاویر خام دوربین لوری هستند و با بهره از شیوه ای به نام واپیچش تصویر (deconvolution) پرداخته شده اند (مورد پردازش قرار گرفته اند). در این شیوه، با وارونه کردن اثر پیچیدگی ها، تصاویر خام و پردازش نشده ای که به زمین فرستاده شده واضح و روشن می شود و بدین ترتیب ویژگی های سطح پلوتو نمایان تر می شوند.
واپیچش گاهی می تواند جزییاتی "دروغین" هم به تصویر بیافزاید، از همین رو ریزترین جزییات این نماها نیز باید با کمک عکس هایی که در چند هفته ی آینده از فاصله های نزدیک تر گرفته خواهد شد تایید شوند.
همه ی این عکس ها با بهره از یک مقیاس روشنایی خطی گرفته شده اند.
واژه نامه:
Pluto - New Horizons - Long Range Reconnaissance Imager - LORRI - rotational axis - Earth - deconvolution - linear brightness scale -
در این ویدیوی دور تند (گذر زمانی)، پلوتو و بزرگ ترین ماهش، شارون را می بینیم که با هم به گرد مرکز جرم مشترک یا همان گرانیگاهشاندر چرخش‌اند. این فیلم کوتاه ۴ ثانیه ای از پیوند ۱۳ نما درست شده که فضاپیمای نیوهورایزنر از ۱۲ تا ۱۸ آوریل گرفته بود.
این تصاویر اگرچه هنوز تارند ولی کیفیتشان با بهترین عکس هایی که تاکنون از روی زمین از پلوتو گرفته شده هماوردی می کند.
* پرجزییات ترین تصویری که تاکنون از سحابی مدوزا گرفته شده نه تنها زیبایی این ابر رنگین را نشان می دهد بلکه سرنوشتی که در انتظار خورشید خودمانست را نیز به ما یادآوری می کند: ستاره ای رو به مرگ که لایه های بیرونی پیکرش از آن جدا شده و در فضا پراکنده شده اند.
این رشته های برافروخته و مارگونه مواد پیکره ی یک ستاره ی رو به مرگند که در پایان زندگی به فضا پس زده شده. خود این ستاره ی آبی فام در سمت راست چارچوب تصویر دیده می شود. این تصویر در اندازه ی بزرگ تر- اندازه های دیگر را در این پیوند ببینید
اخترشناسان با کمک تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی، VLT) در رصدخانه ی جنوبی اروپا (ESO) در شیلی پرجزییات‌ترین تصویری که تاکنون از سحابی مدوزا گرفته شده را ثبت کرده اند. ستاره ی مرکز این سحابی با نزدیک شدن به دوران بازنشستگی، لایه های بیرونی‌اش را به فضا پس زده و این ابر رنگین و زیبا را پدید آورده است. در این تصویر می توانید سرنوشت خورشید را هم ببینید؛ ستاره ی تابناک ما هم سرانجام به یک چنین جرمی تبدیل خواهد شد.
مدوزا با نگاه کردن به چشم انسان ها، آنان را
سنگ می کرد. تصویر بزرگ تر- منبع
این سحابی سیاره ای (یا سیاره‌نمای) زیبا نام یک موجود ترسناک در اسطوره های یونان باستان را بر خود دارد: مدوزای گورگون. این سحابی که به نام شارپلس ۲-۲۷۴ هم شناخته می شود، در صورت فلکی دوپیکر (جوزا) جای دارد. گستردگی‌اش حدود چهار سال نوریست و در فاصله ی تقریبی ۱۵۰۰ سال نوری دیده می شود. سحابی مدوزا با وجود اندازه ی بزرگش، بی‌اندازه کم نور است و به سختی می توان آن را رصد کرد.
مدوزا یا مدوسا موجودی ترسناک و چندش آور بود که به جای مو، مارهایی بر سرش روییده بودند. در این سحابی، این مارها را به شکل رشته هایی از گاز برافروخته می بینیم. پرتوهای سرخ فام هیدروژن و پرتوهای سبزفام و کم نورترِ گاز اکسیژن تا بیرون از چارچوب این تصویر هم کشیده شده اند و با هم، نمایی هلال-مانند را در آسمان پدید آورده‌اند. ستارگان در این گام از دگرگونی هایشان، مواد را اغلب به گونه ی دوره ای پس می زنند که می تواند به پدید آمدن ساختارهایی فریبنده درون سحابی های سیاره ای بیانجامد.
این ابرهای رنگین و تماشایی گازی تا ده ها هزار سال ستاره ی مرکزی سحابی سیاره ای را در بر می گیرند [۱] و در چند هزار سال بعدی، به آرامی در فضای پیرامون پراکنده شده و ناپدید می گردند. این واپسین مرحله در ترادیسی ستارگانی مانند خورشید پیش از آن که زندگی فعالشان پایان یافته و تبدیل به کوتوله‌ی سفید شوند است. مرحله ی سحابی سیاره ای در زندگی یک ستاره، بخشی بسیار کوچک از کل زمان زندگی آنست- مانند بازه ی زمانی که در آن، یک کودک حباب صابونی را باد کرده و دور شدنش را تماشا می کند در برابر بازه ی زمانی کامل عمر انسان.
پرتوهای شدید و پرانرژی فرابنفشی که از ستاره ی بی‌اندازه داغ مرکز سحابی گسیلیده می شود بر گازهای پیرامون که در حال دور شدن‌اند تابیده و باعث می شوند اتم های آن الکترون از دست بدهند، در نتیجه چیزی که بر جا می ماند گازهای یونیده است. با بهره از رنگ های ویژه ی این گاز برافروخته می توان اجرام آسمانی را شناسایی کرد. برای نمونه، وجود تابش سبزفام از اکسیژن دوبار یونیده ([O III]) به عنوان ابزاری برای دیدن و یافتن سحابی های سیاره ای به کار می رود. اخترشناسان با به کار بردن فیلترهای مناسب می توانند این تابش را از گاز برافروخته جدا کنند و باعث شوند سحابی کم نور در برابر یک پس زمینه ی تیره تر آشکارتر شود.
در این نمای گسترده، آسمان پیرامون سحابی
مدوزا دیده می شود. اندازه ی بزرگ تر
اندازه های دیگر را در این پیوند ببینید
هنگامی که نخستین بار تابش سبز [O III] در سحابی ها دیده شد، اخترشناسان فکر کردند عنصر تازه ای را یافته اند و آن را نبولیوم نامیدند. بعدها پی بردند که این تنها تابشی در یک طول موج کمیاب [۲] است که از یک گونه ی یونیده ی عنصر آشنای اکسیژن گسیلیده شده.
این سحابی به نام آبل ۲۱ نیز شناخته می شود (نام رسمی تر: PN A66 21)، برگرفته از نام اخترشناس آمریکایی، جورج اوگدن آبل که در سال ۱۹۵۵ این جرم را یافت. دانشمندان برای مدتی درگیر این بحث بودند که آیا این ابر می تواند پَسمانده ی یک انفجار ابرنواختری باشد یا نه. ولی در دهه ی ۱۹۷۰ پژوهشگران توانستند جابجایی و دیگر ویژگی های مواد درون ابر را بسنجند و آشکارا آن را به عنوان یک سحابی سیاره ای شناسایی نمایند. [۳]
این تصویر بخشی از برنامه ی "گوهرهای کیهانی ESO" است و در آن از داده های دستگاه FORS (طیف نگار کاهنده ی کانون) بر روی تلسکوپ وی‌ال‌تی بهره گرفته شده.[۴]
در ویدیوی زیر، با بزرگنمایی بخشی از آسمان در صورت فلکی دوپیکر به سحابی مدوزا می رسیم. برای دریافت ویدیو در نگارش‌ها و اندازه های گوناگون به این پیوند بروید.
---------------------------------------------
یادداشت ها:
۱) برخلاف چیزی که به نظر می رسد، هسته ی ستاره ای سحابی مدوزا ستاره ی درخشان مرکز این تصویر نیست- این یک ستاره در پیش زمینه (نزدیک تر به ما)است که TYC 776-1339-1 نام دارد. ستاره ی مرکزی سحابی مدوزا یک ستاره ی آبی فام کم نورتر است که درست بیرون از مرکز ساختار هلالی سحابی، در بخش سمت راست تصویر نخست جای دارد.
۲) دلیل کمیابی این تابش آنست که در یک سازوکار ممنوع پدید آمده: گذارهایی که "دستورهای گزینش" کوانتومی آن ها را ممنوع کرده، ولی باز هم می توانند با احتمال پایینی رخ دهند. شناسه ی [O III] به معنای آنست که این تابش، یک گسیلش ممنوع است (نشان کروشه) که از اکسیژنِ (O) دوبار یونیده (III) گسیلیده شده.
۳) بر پایه ی این سنجش ها، سرعت گسترش این ابر در حدود ۵۰ کیلومتر بر ثانیه است- بسیار کُندتر از چیزی که برای یک پَسمان ابرنواختر انتظار می رود.
۴) برنامه ی گوهرهای کیهانی ESO یک نوآوری پیشگامانه برای تهیه ی عکس های اجرام جالب، فریبنده و یا از نظر دیداری گیرا با بهره از تلسکوپ های رصدخانه ی جنوبی اروپا، برای هدف های آموزشی و دسترسی همگانی است. در این برنامه، زمان هایی از تلسکوپ های بهره گرفته می شود که آن زمان ها برای رصدهای علمی کاربردی ندارد. همه ی داده های گرد آمده می توانند برای هدف های علمی هم مناسب باشند، و با ورود به بایگانی علمی ESO، در دسترس همه ی اخترشناسان قرار خواهند گرفت.
چهره ی کامل این سحابی را اینجا هم دیده بودید:* سحابی مدوسا
واژه نامه:
ESO - Very Large Telescope - Chile - Medusa Nebula - star - Sun - planetary nebula - Greek mythology - Gorgon Medusa - Sharpless 2-274 - constellation of Gemini - The Twins - snake - serpentine filament - nebula - hydrogen - oxygen - stellar core - soap bubble - ultraviolet - electron - ionised gas - [O III] - nebulium - element - Abell 21 - PN A66 21 - George O. Abell - supernova - FOcal Reducer and low dispersion Spectrograph - FORS - VLT - TYC 776-1339-1 - quantum selection rule - supernova remnant - ESO Cosmic Gems
کهکشان مارپیچی ام۹۴ دارای حلقه ای از ستارگانِ تازه شکل گرفته به گرد هسته اش است که نه تنها چهره ای نامعمول و شگفت انگیز به این کهکشان داده، بلکه درون آن را نیز به تابشی نیرومند واداشته.
یک پنداشت (فرضیه ی) پیشرو درین باره، وجود یک گره بلند از ستارگان به نام میله است که در ام۹۴ می چرخد و با چرخش خود، فورانی از ستاره زایی در حلقه ی درونی آن به راه انداخته آورده. مشاهدات تازه نشان داده که حلقه ی بیرونی و کم نورتر این کهکشان بسته نیست و پیچیدگیِ به نسبت بیشتری هم دارد.
کهکشان ام۹۴ یا مسیه ۹۴ که در این تصویر دیده می شود، دارای قطری نزدیک به ۳۰۰۰۰ سال نوری است و در فاصله ی حدود ۱۵ میلیون سال نوری از زمین جای دارد. این کهکشان زیبا را می توان با یک تلسکوپ کوچک در راستای صورت فلکی تازی ها (سگان شکاری) مشاهده کرد.
پس از درختان، عکاس به سراغ چشم انداز کهکشان رفت. وی تا ساعت ۲ بامداد بیدار ماند تا کهکشان راه شیری بالا بیاید و از چشم اندازی که وی به دقت برگزیده بود، هم سطح یکی از این درختان باشکوه و باهیبت جای گیرد.
از این چشم انداز، رگه های غبار تیره ی کهکشان به گونه ای دیده می شدند که گویی ادامه ی طبیعی شاخه های درختند.
در پایان، این نور بود که باید تنظیم می شد. عکاس یک چراغ قوه ی روشن را در پشت درخت به گونه ای جای داد که با نورش، درخت به حالت ضدنور و تمام تیره دیده شود. از خوش شانسی، درختان دیگر هم در برابر افق نسبتا روشن به حالت ضدنور در آمده بودند.
این عکس یک تک نما با نوردهی ۳۰ ثانیه ای است که در اوایل همین ماه گرفته شده و با پردازش دیجیتالی، نمای کهکشان راه شیری در آن آشکارتر شده است.
در تصویر دوم، نام و نقشه ی صورت های فلکی و شماری از ستارگان این پهنه از آسمان به تصویر افزوده شده.
واژه نامه:
tree - Salamanca - Spain - oak tree - galaxy - Milky Way Galaxy - dust lane - flashlight - silhouette
* کهکشان تازه ای در فاصله ی ۱۲.۵ میلیارد سال نوری زمین یافته شده که با درخششی ۳۰۰ تریلیون برابر خورشید، به عنوان درخشان ترین کهکشان شناخته شده ی کیهان نام گرفته است.
به گفته ی پژوهشگران، موتور تولید این درخشش شگفت انگیز به احتمال بسیار سیاهچاله ای ابرپرجرم در دل این کهکشان است. چنین هیولاهایی در دل بیشتر کهکشان ها -اگر نگوییم همه- لانه گزیده اند. این ابَرسیاهچاله ها مواد را مارپیچ‌وار به درون کام خود می کشند و در این فرآیند، مواد به گونه ی هولناکی داغ شده و مقدار هنگفتی پرتوی الکترومغناطیسی در طول موج هایدیدنی (مریی)، فرابنفش و پرتو X از خود می گسیلند.
برداشتی هنری از درخشان ترین کهکشانی
که تاکنون یافته شده. این کهکشان با بهره از داده های تلسکوپ فضایی WISE
ناسا شناسایی شد و از همین رو WISE J224607.57-052635.0 نام گرفته. تصویر در اندازه ی بزرگ تر
اگر به راستی همین فرآیند در دل این کهکشان نویافته در حال انجام باشد، یک پرسش جالب را پیش می کشد: این ابرسیاهچاله چگونه به این سرعت تا این اندازه بزرگ شده؟ هر چه باشد اخترشناسان این کهکشان را در وضعیتی که ۱۲.۵ میلیارد سال پیش داشته می بینند، یعنی زمانی که تنها ۱.۳ میلیارد سال از عمر جهان هستی می گذشته.
پژوهشگران گفته اند شاید دلیلش این باشد که این سیاهچاله از همان آغاز "بزرگ" متولد شده بوده. به بیان دیگر، تخم و یا نطفه ی آن بزرگ بوده. یکی از نویسندگان پژوهش به نام پیتر آیزنهارت از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (JPL) در پاسادنای کالیفرنیا در بیانیه ای گفت: «چگونه می توانید صاحب یک فیل بشوید؟ یک راهش اینست که از آغاز یک بچه فیل داشته باشید.»
ولی توضیح های احتمالی دیگری هم وجود دارد.
نویسنده ی اصلی پژوهش به نام چائو-وی تسای باز هم از JPL می گوید: «راه دیگر برای آن که یک سیاهچاله تا این اندازه بزرگ شود، خوردن بی وقفه و حریصانه ی مواد توسط آن است، بلعیدن مواد با سرعتی بیش از چیزی که به طور معمول انتظارش می رود. این در صورتی می تواند رخ دهد که سیاهچاله به اندازه ی کافی سریع "نچرخد".»
به گفته ی پژوهشگران، چیزی که نرخِ خوردنِ سیاهچاله ها را محدود می کند نوریست که توسط مواد اَبَرداغی که به درونشان فرو می کشند گسیلیده می شود. این نور، بر گازهای پیرامون فشار آورده و آن ها را [که خواک سیاهچاله هستند] پس می زند. هر چه سیاهچاله آرام تر بچرخد، مواد کمتری به فضا پس خواهد زد [و به جایش، آن ها را خواهد خورد].
دیگر نویسنده ی این پژوهش، اندرو بلین از دانشگاه لستر بریتانیا هم می گوید: «چنین سیاهچاله های ابرپرجرمی می توانند تا زمانی درازتر، مواد بیشتری را فروببلعند. این مانند بُردن در یک مسابقه ی هات داگ خوری است که تا صدها میلیون سال ادامه داشته باشد.»
فضاپیمای کاوشگر پیمایشی فروسرخ میدان-گسترده ی ناسا (وایز، WISE) که آیزنهارت یکی از دانشمندان پروژه ی آنست، این کهکشان به نام WISE J224607.57-052635.0 را به همراه ۱۹ کهکشان دیگر در که در طیف فروسرخ بی‌اندازه درخشان بودند یافت (به این گونه کهکشان ها ELIRG می گویند*). نور پرقدرتی که از هسته های ELIRGها می تابد ابرهای غبار پیرامونشان را گرم کرده به گونه ای که این ابرها پرتوهای فروسرخی را می گسیلند که WISE می تواند شناسایی و دریافت کند.
تسای می گوید: «ما در پژوهش دیگری در همین رابطه که با WISE انجام داده بودیم دریافتیم که نیمی از درخشان ترین کهکشان ها تنها در نور فروسرخ خود را نشان می دهند.»
این پژوهش تازه در شماره ی ۲۲ ماه می آستروفیزیکال جورنال منتشر شده است.
* کوتاه شده ی extremely luminous infrared galaxies
* اخترشناسان دریافته اند که در برخی موارد کمیاب، یک سیاره در یک سامانه ی دو-ستاره ای می تواند مارپیچ‌وار به گرد محوری که دو ستاره اش را به هم پیوند می دهد بچرخد.
ما به طور معمول به سیاره هایی فکر می کنیم که مانند زمین خودمان، آرام و متین به گرد ستاره‌شان می گردند. سامانه های دوتایی وضع پیچیده تری دارند، ولی پنداشت معمول ستاره شناسان درباره ی آن ها هم اینست که جابجایی سیاره در این سامانه ها در محدوده ی یک تک صفحه باقی می ماند و سیاره در مداری تخت به گرد هر دو ستاره یا تنها یکی از آن ها می چرخد.
نمایی هنری از سیاره ی کپلر-۱۶ب، نخستین سیاره ی یافته شده ای که به گرد دو ستاره می گردد. در این برداشت هنری، این سیاره در مداری تخت به گرد هر دو ستاره می چرخد ولی در پژوهش تازه، این برداشت به چالش کشیده شده.
رفت و برگشت در مارپیچ مخروطی
ایوجین اوکز، یک فیزیکدان نظری در دانشگاه آبرنآلاباما، به این فکر افتاد که ببیند بدون در نظر گرفتن این پنداشت (فرض)، چه خواهد شد. وی برای به دست آوردن داده های عددی گویا، به سراغ سامانه ی کپلر-۱۶ رفت، نخستین سامانه ی یافته شده ای که در آن یک سیاره به گرد دو ستاره می چرخد (+).
تاکنون پنداشت های دانشمندان درباره ی سامانه ی کپلر-۱۶ هم همان مدار تخت به گرد هر دو ستاره بوده، ولی شبیه سازی های اوکز نشان می دهد که اگر خطی که دو ستاره را به هم پیوند می دهد را در نظر بگیریم، سیاره می تواند مارپیچ‌وار به گرد این خط، میان دو ستاره به پس و پیش برود، در واقع میان دو ستاره یک مارپیچ مخروطی بسازد.
این سیاره هنگامی که به هر یک از ستاره ها نزدیک می شود، مارپیچ هایی که می سازد به هم نزدیک و نزدیک تر شده و خود سیاره هم سرعتش آرام و آرام تر می شود ولی در نیمه ی راه میان دو ستاره، منحنی های حرکتش به گرد خط پیوند دو ستاره خشن تر و سریع تر می گردد.
زندگی روی این سیاره -اگر بتواند دوام آورد- بسیار با زندگی زمینی تفاوت خواهد داشت. این سیاره که میان دو ستاره گیر افتاده، تنها یک برش کوچک از سطحش می تواند تاریکی شب را تجربه کند. اگر محور چرخش سیاره کج باشد، فصل های کوچک و زودگذری نیز خواهد داشت که در هر دور رفت و برگشت مارپیچ، سریع می آیند و می روند.
مولکول‌وَش ها
اوکز از یک رده ی کمیاب مولکول ها به نام مولکول‌وش های تک-الکترونی ریدبرگ* الهام گرفت که الکترون هایشان در اثر نیروی الکترومغناطیس، مداری مارپیچی همانند مدار سیاره های فرضی اوکز را نمایش می دهند.
به گفته ی اوکز، اگر چنین سامانه های سیاره ای وجود داشته باشند آن ها را با بهره از همین ترفندی که تاکنون برای یافتن سیاره های فراخورشیدی به کار برده ایم پیدا خواهیم کرد، ولی از روی مدارشان نمی توان آن ها را شناسایی کرد.
اوکز می پذیرد که تخصصش در فیزیک مولکولی است نه دانش سیاره ای، ولی کارشناسان فراسیاره ها به گرمی پذیرای اندیشه ی وی شده اند.
گرگوری لافلین از دانشگاه سانتاکروز کالیفرنیا می گوید: «این اندیشه که سیاره ای بتواند در یک سامانه ی دو-ستاره ای، دارای یک مدار مارپیچی پایدار باشد بسیار فریبنده است. واقعیت اینست که [در کیهان]، یک باغ وحش واقعی از مسیرهای مداری نامعمول و شگفت انگیز وجود دارد.»
جف مارسی از دانشگاه برکلی کالیفرنیا هم می گوید: «من فریفته ی این احتمال شده ام که جایی در این جهان پهناور، سیاره های شگفت آوری مانند سیاره های چنین سامانه هایی می توانند وجود داشته باشند. عجب کشفی - دیوانه وار ولی بی شک واقعی.»
سارا سیگر، یک اخترفیزیکدان در بنیاد فناوری ماساچوست، دیرباورتر است. [از دید او] گرچه سیاره هایی با مدار مارپیچی از نظر ریاضی پذیرفتنی هستند، ولی چندان روشن نیست که چنین مداری چگونه می تواند در درازنای زندگی یک سامانه ی ستاره ای واقعی پدید آید. وی می گوید: «تصور این که سیاره ای از آغاز با چنین مداری متولد شود و یا بعدها سر از چنین مداری در آورد دشوار است. گرچه در مورد فراسیاره ها هیچ چیزی بعید نیست.»
چنین به نظر می رسد که انبوه ستارگان داغ جوان و ستون های کیهانی از گاز و غبار در NGC ۷۸۲۲ گرد آمده اند. این منطقه ی درخشان ستاره زایی، حدود ۳۰۰۰ سال نوری دورتر از ما در صورت فلکی شمالی قیفاووس و در لبه ی یک ابر مولکولی غول پیکر جای دارد.
در این نمای رنگین کیهانی، لبه های
روشن و شکل های تیره ی درون سحابی آشکار شده اند. این تصویر از همگذاری
داده های باریک-باند درست شده و تابش اتم های اکسیژن، هیدروژن، و گوگرد را
به ترتیب به فام های آبی، سبز و سرخ می نمایاند.
این تابش های اتمی دستاورد
برانگیختگی اتم ها توسط پرتوهای پرانرژی ستارگان داغ است، ستارگانی که با
بادها و پرتوهای نیرومندشان، مواد محیطی را هم پس زده و تراشیده اند و این
ساختارهای ستونی چگال را پدید آورده اند.
رمبش گرانشی درون این ستون ها همچنان می تواند به پدید آمدن ستارگان تازه بیانجامد، ولی با کنار زده شدن ستون های غبار، ستارگانی که در آن ها شکل گرفته اند نیز از این ذخیره ی ستاره ساز جدا خواهند شد.
گستردگی میدان این تصویر در فاصله ی برآوردی NGC ۷۸۲۲ حدود ۴۰ سال نوری است.
واژه نامه:
NGC 7822 - molecular cloud - constellation Cepheus - star forming region - narrowband - oxygen - hydrogen - sulfur - star - gravitational collapse,
میدان دید این تصویر پهنه ای به اندازه ی شش درجه را در آسمان می پوشاند و در آن سحابی بلند و تاریک LDN ۱۴۹۵ را می بینیم که از گوشه ی پایین، سمت چپ به درون تصویر کشیده شده و در پایین، سمت راست هم LBN ۷۷۷ را می بینیم که مانند سر وارونه ی یک پرنده است و از همین رو، "سحابی جوجه عقاب" نام گرفته. سحابی زردفام VdB ۲۷ به همراه ستاره ی جوان و متغیر RY گاو نیز در بالا، سمت چپ دیده می شود.
سحابی های بازتابی آبی فام کوچکی نیز ستارگان پراکنده و م نورترِ صورت فلکی گاو را در بر گرفته اند. این سحابی ها اغلب به دلیل چشم اندازهای روشن تر و پرآوازه تری که در این صورت فلکی جای دارند نادیده گرفته می شوند [یکی از این چشم اندازهای پرآوازه، خوشه ی پروین و سحابی بازتابی پیرامونش است-م].
ابر مولکولی گاو با فاصله ی تقریبی ۴۰۰ سال نوری، یکی از نزدیک ترین مناطق ستاره زاییِ کم جرم به زمین است. در این فاصله، پهنای این چشم انداز تیره به بیش از ۴۰ سال نوری می رسد. در تصویر دوم، نام و محدوده ی این اجرام هم به چشم انداز افزوده شده.
واژه نامه:
constellation Taurus - Orion Arm - Milky Way Galaxy - reflection nebula - molecular cloud - dark nebula - LDN 1495 - bird - Baby Eagle Nebula - LBN 777 - star - RY Tau - VdB 27 - star formation
blogger کمی کیفیت تصویر را پایین آورده. برای دیدن تصویر در اندازه ی بزرگ تر و کیفیت بهتر، روی تصویر بکلیکید
چنان چه گفته بودیم، فضاپیمای داون (Dawn) که در مدار سیاره ی کوتوله ی سرس است، در روز ۹ می موتور یونی‌اش را دوباره روشن کرد تا با گردش هایی مارپیچ وار به مدار پایین تر برود. تصویری که اینجا می بینید بخشی از تازه ترین رشته عکس هایی است که این فضاپیما از لکه های روشن و اسرارآمیز این سیاره ی کوتوله گرفته. تاریخ این عکس ها ۱۶ می ۲۰۱۵ است و به هنگام گرفتن آن ها، فاصله ی فضاپیما از سرس ۷۲۰۰ کیلومتر بود.
به گفته ی دانشمندان، آن چه در این نما دیده می شود به ظاهر تاییدی دیگر بر وجود مواد بسیار بازتابنده در این بخش از سطح سرس است.
بلاگر کمی کیفیت تصویر را پایین آورده. برای دیدن آن در اندازه ی بزرگ تر و کیفیت بهتر، رویش بکلیکید.
[برای شوخی: خودمانیم، بیشتر به چراغ های چند شهر بیگانه می ماند! برای همسنجی، عکس دوم را ببینید که فضانورد، کریس هدفیلد از درون ایستگاه فضایی گرفته و نمای شبانه ی شهر لاس وگاس را نشان می دهد!! -م]
جرمی که در این تصویر می بینید NGC ۶۲۴۰ نام دارد و نمایی کمیاب از واپسین روزهای یک فاجعه ی کیهانی در نزدیکی خودمان را به ما نشان می دهد.
این برخورد سهمگین و هیولاوار کهکشان-کهکشان در فاصله ی ۴۰۰ میلیون سال نوری از زمین، در صورت فلکی ماراَفسای (حوا)رخ داده و هر دو کهکشان اکنون در حال یکی شدنند.
دنباله های کِشندی در هم پیچیده ای که انباشته از ستاره، گاز و غبار است از دو کهکشان بیرون کشیده شده، در حالی که ستاره زایی های تند و آتشین و خشونت باری نیز در آن ها در جریانست.
دو سیاهچاله ی ابرپُرجرمی که در مرکز دو کهکشان بوده نیز با هم یکی شده و به یک تک سیاهچاله ی بسیار کلان‌تر تبدیل خواهد شد و به زودی تنها چیزی که از این نبرد کیهانی به جای خواهد ماند یک تک کهکشان بزرگ با سیاهچاله ای بسیار غول پیکرتر از دو ابرسیاهچاله ی آغازین خواهد بود.
این تصویر دیدنی و چشمگیر از همگذاری داده های باریک-باند و داده های پهن-باندِ فروسرخ-نزدیک تا نور دیدنی (مریی) پدید آمده که تلسکوپ فضایی هابل با بهره از دوربین های ACS و WPC3 خود گرد آورده بود.
پهنه ای از آسمان که در این چارچوب دیده می شود، در فاصله ی برآوردی NGC ۶۲۴۰ بیش از ۳۰۰ هزار سال نوری را می پوشاند.
لوگو برای ثبت این ویدیوی چشمگیر ولی سرگرم کننده که پرنور شدن یک ماهواره ی ایریدیوم ۷۲ به هنگام گذر از جلوی سیاره ی مشتری را نشان می دهد، به ساحل دریای شمال در اوستنده ی بلژیک رفت.
وی دو گونه ویدیو از این گذر گرفت، یک ویدیوی زاویه-باز و یک ویدیوی تلسکوپی نمای نزدیک از مشتری. و از چشم انداز او در آن نقطه ی زمین، چنین به نظر می رسید که گویی به هنگام گذر ماهواره، سیاره ی مشتری ناگهان برافروخته می شود.
هر دوی این نماها در همین ویدیو می بینید. در بخش دوم ویدیو که نمای تلسکوپی را نشان می دهد، هر چهار ماه گالیله ای مشتری (کالیستو، اروپا، آیو، گانیمد) هم در کنار آن دیده می شوند.
یادداشت: شما هم می توانید به کمک این تارنما، از گذر ماهوارها در هر لحظه و هر جا آگاه شوید: http://www.heavens-above.com
