سرس روز به روز جذاب تر می شود

* نماهای تازه ای که فضاپیمای داون ناسا (Dawn) از سیاره ی کوتوله ی سرس گرفته سطح پر از دهانه ی این دنیای پرراز و رمز را با جزییاتی بیش از گذشته نشان می دهد. 

* این عکس ها جزو نخستین نماهایی هستند که داون از درون دومین مدار نقشه برداری‌اش، یعنی از فاصله ی ۴۴۰۰ کیلومتری سطح سرس گرفته.

عکسی که فضاپیمای داون در روز ۶ ژوئن ۲۰۱۵ از لکه های روشن سرس گرفته. این یکی از نخستین عکس هاییست که از درون دومین مدار نقشه برداری داون، در فراز ۴۴۰۰ کیلومتر سطح گرفته شده. هر پیکسل تصویر در اندازه ی اصلی هم ارز ۴۱۰ متر است. تصویر بزرگ تر

بخشی که لکه های درخشان را در بر دارد درون دهانه ای به پهنای حدود ۹۰ کیلومتر جای گرفته. این لکه ها از چندین نقطه ی روشن جداگانه با اندازه های گوناگون، و یک توده ی مرکزی درست شده اند. تا این زمان، دانشمندان هیچ توضیح روشنی برای جایگاه و یا سطح درخشش این لکه ها نیافته اند.

کریس راسل، سربازرس ماموریت داون در دانشگاه لوس آنجلس کالیفرنیا می گوید: «این لکه های روشن با این پیکره بندی، سرس را به جرمی یگانه و متفاوت با هر آنچه تاکنون در سامانه ی خورشیدی دیده ایم تبدیل کرده. گروه علمی دارد برای شناخت ریشه ی این لکه تلاش می کند. گزینه ی نخست در ذهن من، بازتاب نور از روی یخ است ولی گروه همچنان احتمال های دیگری مانند نمک را نیز در نظر دارد. با نماهای نزدیک تری که در این مدار تازه و از چندین زاویه ی دید گرفته خواهد شد، به زودی بهتر خواهیم توانست سرشت این پدیده ی اسرارآمیز را شناسایی کنیم.»

ویژگی های پرشمار دیگری نیز روی سرس وجود دارد که دانشمندان هنگامی که آن را در برابر اجرام دیگر، مانند پیش‌سیاره ی وستا که داون ۱۴ ماه در ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ میهمانش بود می گذارند، فریفته اش می شوند. بر روی هر دو جرم (سرس و وستا) دهانه فراوانست، ولی گویا سرس فعالیت بیشتری روی سطحش وجود داشته، چرا که نشانه ی جریان ها، رانش ها، و ساختارهای رُمبیده روی سطح آن به چشم می خورد.

چه نمای خشنودکننده ای! این عکس هم در روز ۶ ژوئن گرفته شده و یک دهانه ی بزرگ در نیمکره ی جنوبی سرس را نشان می دهد، با ترَک ها و شکستگی های شعاعی که احتمالا دستاورد برخوردها هستند. تصویر بزرگ تر

افزون بر این، عکس های تازه ای که از طیف سنج نقشه بردار نور دیدنی و فروسرخ داون (VIR) به دست آمده بخشی از نیمکره ی شمالی پوشیده از دهانه ی سرس را نشان می دهد که در روز ۱۶ می گرفته شده اند، از جمله یک نمای رنگ-واقعی و یک تصویر دمایی. تصویر دمایی از داده های طیف فروسرخ به دست آمده. VIR برای تعیین سرشت لکه های روشن دستگاه مهمیست.

داون که در روز ۳ ژوئن به مدار کنونی رسیده، تا روز ۲۸ ژوئن در آن خواهد ماند و این سیاره ی کوتوله را از فراز ۴۴۰۰ کیلومتری سطح آن بررسی خواهد کرد. از آن جایی که هر دور گردش در این مدار حدود ۳ روز زمان می برد، داون فرصت کافی برای دیدبانی گسترده و فراگیر از سطح سرس خواهد داشت. پس از پایان کار در این مدار، داون رهسپار مدار بعدی در فراز ۱۴۵۰ کیلومتری سطح خواهد شد و در اوایل ماه اوت در آن جای خواهد گرفت.

داون در روز ۶ مارس ۲۰۱۵ به سرس رسید و نخستین فضاپیمایی نام گرفت که از یک سیاره ی کوتوله دیدار کرده، و همچنین نخستین فضاپیمایی که به گرد دو جرم فراتر از سامانه ی زمین-ماه چرخیده. داون در کنار سرس هم مانند هدف پیشین‌اش، وستا، هزاران عکس خواهد گرفت و مشاهدات بیشماری درباره ی همنهش و دیگر ویژگی های این جرم انجام خواهد داد.

اینجا کجاست؟ کره ی ماه؟ نه، این تصویری از نیمکره ی شمالی سرس است که در روز ۶ ژوئن ۲۰۱۵ گرفته شده. تصویر بزرگ تر

تصاویر طیف سنج نقشه برداری نور دیدنی و فروسرخ داون (VIR) بخشی از نیمکره ی شمالی پوشیده از دهانه ی سرس را نشان می دهد. این عکس ها در روز ۱۶ می ۲۰۱۵ از فاصله ی ۷۳۰۰ کیلومتری گرفته شده اند. نماها از بالا به پایین: یک تصویر سیاه و سفید، یک تصویر رنگ-واقعی، و یک تصویر دمایی (طیف فروسرخ). در نمای پایینی، روشن ترین جاها گرم ترین، و تیره ترین جاها خنک ترین جاها هستند. تصویر بزرگ تر

در همین زمینه: * لکه های روشن سرس ۱۰ تا هستند نه دو تا! * دو لکه سفید و اسرارآمیز سرس با هم تفاوت دارند

واژه نامه:

dwarf planet - Ceres - NASA - Dawn - mapping orbit - solar system - Reflection - ice - salt - Chris Russell - University of California - protoplanet - Vesta - landslide - visible and infrared mapping spectrometer - VIR - infrared - bright spots - crater - radial fracture - Moon -

منبع: dawn.jpl.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان