پلوتو یک دُم پلاسما دارد

* فضاپیمای نیوهورایزنز منطقه ای از گازهای سرد و چگال یونیده را به فاصله ی هزاران کیلومتری آن سوی پلوتو یافته: جو خود این سیاره که توسط باد خورشیدی از آن جدا شده و به فضا رفته است.

در روندی که یک ساعت و نیم پس از نزدیک ترین گذر آغاز شد، یکی از دستگاه های فضاپیمای نیوهورایزنز به نام "باد خورشید پیرامون پلوتو" (SWAP) ، حفره ای را در باد خورشیدی -شاری از ذرات با بار الکتریکی که از خورشید بیرون می زند- مشاهده کرد که از ۷۷ هزار کیلومتری تا ۱۰۹ هزار کیلومتری آن سوی پلوتو گسترده شده بود. داده های SWAP نشان می داد این حفره انباشته از یون های نیتروژن است که با هم یک دنباله یا "دُم پلاسما" ساخته اند که با ساختار و درازای نامشخص در پشت پلوتو کشیده شده.

این تصویر در اندازه ی بزرگ تر

چنین دم های پلاسمایی در سیاره هایی مانند ناهید و بهرام هم دیده شده. برای پلوتو که هوایی به طور عمده نیتروژنی دارد، این دُم در واقع از مولکول های نیتروژنی درست شده که توسط پرتوی فرابنفش خورشید یونیده شده اند و سپس باد خورشیدی آن ها را به گرفته و "پس رانده" و همین دُم پلاسمایی که نیوهورایزنز یافته را آفریده اند. این فضاپیما پیش از رسیدن به نزدیک ترین فاصله، با دستگاه "طیف سنج بررسی علمی ذرات پرانرژی پلوتو" خود (PEPSSI) یون های نیتروژنی را در آن سوی پلوتو ردیابی کرده بود که پیش-نمونه ای از جو گریزنده ی آن را به ما نشان می داد.

شکل گیری دم پلاسما تنها یکی از جنبه های بنیادین برهم کنش پلوتو با باد خورشید است و سرشت آن را چندین عامل که هنوز چندان سنجیده نشده اند تعیین می کنند. از میان آن ها، شاید مهم ترینشان نرخ دسترفت جَوی باشد. فرن بجنال، پژوهشگر دستیار نیوهورایزنز از دانشگاه بولدر کلرادو می گوید: «این تنها نخستین نگاه وسوسه انگیز ما به محیط پلاسمای پلوتو است.» بجنال که رهبری گروه ذرات و پلاسمای نیوهورایزنز را به عهده دارد می افزاید: «ما در ماه اوت داده های بیشتری به دست خواهیم آورد که می توانیم با افزودن آن ها به سنجش های جوی دستگاه های آلیس (Alice) و رکس (Rex)، نرخ دسترفت جو پلوتو را تعیین کنیم. ما با دانستن این نرخ می توانیم به پرسش های برجسته درباره ی فرگشت جو و سطح پلوتو پاسخ دهیم و ببینیم برهم کنش باد خورشید با آن تا چه اندازه مانند این پدیده در بهرام است.»

واژه نامه:

New Horizons - ionized gas - Pluto - planet - atmosphere - solar wind - Solar Wind Around Pluto - SWAP - Sun - plasma tail - Venus - Mars - nitrogen - ultraviolet - ion - Pluto Energetic Particle Spectrometer Science Investigation - PEPSSI - Fran Bagenal - Alice - Rex -

منبع: nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان