نقاشی دیواری بیگانگان بر روی یکی از ماه های کیوان

* در تصاویر تازه ی فضاپیمای کاسینی ناسا، رگه های کمانی سرخ فام ناشناخته ای بر روی تتیس، ماه یخ زده ی سیاره ی کیوان دیده شده، انگار که یک هنرمند بیگانه خط هایی بر روی دیواری کشیده باشد.

این کمان های سرخ رنگ باریک بر روی سطح تتیس که تنها چند کیلومتر پهنا دارند ولی درازایشان به صدها کیلومتر می رسد، از جمله ی شگفت آورترین ساختارهای رنگینی هستند که فضاپیمای کاسینی تاکنون بر روی ماه های کیوان یافته.

در این تصویر موزاییکی با رنگ های بهبودیافته، رگه های سرخ فام نامعمولی بر روی سطح یخ زده ی تتیس، ماه کیوان دیده می شود.
این تصویر در اندازه ی بزرگ- بزرگ تر

عکس هایی که با بهره از فیلترهای طیفی روشن، سبز، فروسرخ و فرابنفش گرفته شده بود با هم یکی شدند تا نماهایی با رنگ های بهبود یافته پدید آید که تفاوت های رنگی جزیی و ظریف بر روی سطح این ماه یخ زده را در طول موج هایی که برای چشم انسان نادیدنی است هم نشان دهد.

تاکنون شمار اندکی از این کمان های سرخ به گونه ای محو در عکس های پیشین فضاپیمای کاسینی -که از سال ۲۰۰۴ در مدار کیوان به سر می برد- هم دیده شده بود، ولی این نماهای رنگی که در آوریل ۲۰۱۵ به دست آمده اند نخستین نماهایی هستند که مناطق گسترده ی شمالی تتیس را در روشنایی و با شرایط دیداری مناسبی که برای آشکارا دیدن این کمان ها نیاز است نشان می دهند. در چند سال گذشته سامانه ی کیوان به تابستان نیمکره ی شمالی‌اش نزدیک شد و عرض های شمالی اجرام درون آن روز به روز روشنایی بیشتر و بهتری دریافت می کردند. در نتیجه، این کمان ها نیز برای نخستین بار روشن و آشکار دیدارپذیر شده اند.

این نمای موزاییکی پررنگ شده ی تتیس، طیفی از
ویژگی ها را بر روی نیمکره ی پشتی (پَسروی) آن
نشان می دهد. تتیس با کیوان در قفل گرانشی است،
از همین رو نیمکره‌ی پَسروی آن سمتی از آنست که
همیشه رو به جهت مخالف راستای چرخش‌اش به
گرد کیوان است. تصویر بزرگ- بزرگ تر

دانشمند همکار کاسینی، پل شنک از بنیاد ماه و سیاره ای در هیوستون می گوید: «این کمان های سرخ واقعا خود را در عکس های تازه به ما نشان دادند. این همه گستردگی این ویژگی ها شگفت انگیز است.»

ریشه ی این ویژگی ها و رنگ سرخشان برای دانشمندان کاسینی یک راز است. از جمله نظریه های در دست بررسی یکی اینست که این مواد سرخ فام یخ های بیرون زده ای با ناخالصی های شیمیایی هستند، و نظریه ی دیگر این که دستاورد گازدهی از درون تتیس‌اند. این کمان ها همچنین می توانند در ارتباط با ساختارهایی مانند تَرَک ها و شکستگی هایی باشند که با وضوح تصاویر کنونی دیده نمی شوند.

ویژگی های سرخ فام به جز چند دهانه ی کوچک روی دیون (دیونه)، در دیگر ماه های کیوان کمیابند. ولی روی سطح اروپا، ماه مشتری، که از دید زمین شناسی جوان است، ویژگی های سرخ فام بسیاری دیده شده.

پل هلفنشتاین، یک دانشمند تصویربردار کاسینی در دانشگاه کورنل، ایتاکای نیویورک، که در برنامه ریزی این تصویربرداری ها همکاری کرد می گوید: «این کمان های سرخ باید از دید زمین شناسی جوان باشند زیرا بر روی ویژگی های پیرتری مانند دهانه های برخوردی جای دارند، ولی ما سن آن ها را به سال نمی دانیم. اگر این ویژگی تنها یک لایه ی نازک رنگی بر روی خاک یخ زده باشد، روباز بودن آن ها در برابر محیط فضا روی سطح تتیس می تواند آن ها را در بازه های زمانی به نسبت کوتاهی پاک کند.»

گروه کاسینی اکنون دارند برای تصویربرداری های بیشتر با وضوح بالاتر در اواخر امسال برنامه می ریزند.

لیندا اسپیلکر، دانشمند پروژه ی کاسینی در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در پاسادنای کالیفرنیا می گوید: «کاسینی پس از ۱۱ سال در مدار کیوان، همچنان یافته هایی غافلگیرکننده دارد. ما داریم برای نگاهی از این هم نزدیک تر به یکی از این کمان های سرخ تتیس در ماه نوامبر برنامه می ریزیم تا شاید بتوانیم به ریشه و همنهش این نشانه گذاری های شگفت انگیز پی ببریم.»

این تصویر موزاییکی با رنگ بهبود یافته ی تتیس، نسبت به عکس بالایی که چند ساعت پیش از آن گرفته شده بود، سطح های دورتری در بخش جنوب باختری آن را نشان می دهد. در اینجا دو نگارش از این تصویر را می بینید، یکی با پردازش استاندارد (چپ) و دیگری با رنگ هایی بسیار افزوده تر (راست).
تصویر یسیار بزرگ تر

واژه نامه:

graffiti - Saturn - moon - Tethys - NASA - Cassini spacecraft - infrared - ultraviolet - spectral filter - wavelength - Paul Schenk - Lunar and Planetary Institute - outgassing - Dione - Jupiter - Europa - impact crater - Paul Helfenstein - Cornell University - Linda Spilker - Jet Propulsion Laboratory - trailing hemisphere - tidally locked - planet

منبع: nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان