ستاره زایی در ابر مولکولی گاو

* آشفته بازار پیچیده ای که در این تصویرِ تلسکوپ فضایی هرشلِ ESA می بینید پراکندگی گاز و غبار در ابر مولکولی گاو (ثور) را نشان می دهد، یک پرورشگاه غول پیکر ستاره ای در فاصله ی حدود ۴۵۰ سال نوری از زمین در صورت فلکی گاو.

این تصویر در اندازه ی بسیار بزرگ تر (۱.۹ مگ)

تلسکوپ هرشل که در سال ۲۰۰۹ به فضا پرتاب شد، به مدت نزدیک به چهار سال، با بررسی سرتاسر آسمان در طول موج های فروسرخ-دور، تابش غبارهای کیهانی در فضای میان‌ستاره ای کهکشانمان، راه شیری را ردیابی کرد. غبارها بخش جزیی ولی پراهمیت از کهکشانند که ماده ی خام ستاره زایی به شمار می آیند.

یکی از خیره کننده ترین دستاوردهای رصدخانه ی هرشل، شناسایی رشته های بلند و فراگیر و ساختارهای نازکی از گاز و غبار بود که در سرتاسر فضای کهکشان نفوذ کرده اند. این رشته های میان‌ستاره ای پیش از تلسکوپ هرشل هم شناخته شده بودند، ولی داده های تازه ی هرشل نشان داد که تقریبا در همه جای کهکشان هستند و نیز این تلسکوپ، نقش آن ها به عنوان جایگاه های برتر برای تولد ستارگان را آشکار ساخت.

اخترشناسان اکنون بر این باورند که زمان شکل گیری این رشته ها به پیش از آغاز پیدایش بیشتر ستارگان می رسد. آن ها با فروکشیدن گاز و غبار از محیط پیرامون، مواد را در رشته های نازک تری که عمود بر رشته های اصلی است به سوی خود می کشند و توده هایی با چگالی فزاینده پدید می آورند. پس از آن، نیروی گرانش باعث می شود چگال ترین رشته ها [در این نقاط] بیشتر چگالیده شده و سرانجام به شکل گیری ستارگان در این بخش ها بیانجامد.

در این تصویر همه ی این پدیده ها را می بینیم: رشته های در هم پیچیده ای که از مواد درون ابر بیرون زده اند و در هر یک چند هسته ی درخشان و فشرده دیده می شود (بذرهای ستارگان آینده)، و همچنین شبکه ای از رشته های کوچک تر که عمود بر چگال ترین و نمایان ترین رشته ی تصویر است.

این الگو نماینده ی جریان های برافزایشی است و نشان می دهد که مواد درون این رشته ها کاملا ایستا نیست و نیز این که پرجرم ترین توده های درون رشته ها می توانند مواد را از محیط به سوی خود بکشند. برخی از شبیه سازی های عددی که برای ستاره زایی در ابرهای مولکولی انجام شده نیز همین گونه آرایش از مواد میان ستاره ای را پیش بینی می کنند: گاز و غباری که به سوی چگال ترین رشته های درون مسیر که خود توسط میدان مغناطیسی محلی شکل داده شده جریان می یابد.

این تصویر سه رنگ از همگذاری داده های تلسکوپ هرشل در باندهای ۱۶۰ میکرون (آبی)، ۲۵۰ میکرون (سبز) و ۵۰۰ میکرون (سرخ) درست شده و درازایش به حدود ۵ درجه می رسد. تلسکوپ هرشل این داده ها را در سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۲به عنوان بخشی از برنامه ی کلیدی پیمایش کمربند گولد گرد آورد. پژوهش نامه ای درباره ی این ساختار رشته ای هم در سال ۲۰۱۳ توسط پی. پالمیریم و همکارانش انتشار یافت. این عکس نخستین بار در ماه می ۲۰۱۵ در تارنمای دانش و فناوری ESA منتشر شد.

در همین زمینه: * وقتی دیوار صوتی در فضا می شکند  

واژه نامه:

ESA - Herschel space observatory - Taurus Molecular Cloud - stellar nursery - constellation Taurus - Bull - far-infrared - wavelength - interstellar medium - Galaxy - Milky Way - star - star formation - Gravity - filament - accretion flow - numerical simulation - molecular cloud - magnetic field - Gould Belt survey Key Programme - P. Palmeirim - Science and Technology

منبع: ESA

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان