ماهواره ناسا برای نخستین بار دو خورشیدگرفتگی همزمان را به تصویر کشید

نمای خورشید در طول موج ۱۷۱ آنگستروم از چشم فضاپیمای SDO. زمین در بالا، و ماه در سمت چپ چهره ی خورشید را پوشانده اند.
این تصویر در اندازه ی بزرگ تر

دیروز دوشنبه، ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۵، چهره ی خورشید دو بار گرفته شد! رویدادی که تاکنون هیچ کسی از روی زمین آن را ندیده.

در واقع این پدیده تنها از درون مدار زمین دیده می شد. فضاپیمای رصدخانه ی دینامیک خورشیدی ناسا (SDO) که در یک مدار زمین‌همزمان یا زمین‌آهنگ پیرامون زمین جای دارد، نه تنها بیننده ی این رخداد بود، بلکه آن را به تصویر نیز کشید که در این ویدیو و تصویرها می بینید. زمان ویدیو ۵۰ ثانیه است و این رویداد را در چند طول موج تکرار می کند.

این خورشیدگرفتگی دوگانه از حدود ۰۶:۳۰ به وقت جهانی آغاز شد. نخست، سیاره ی زمین یکراست از میان خورشید و SDO گذشت به گونه ای که این رصدخانه پیکر بزرگ سیاره ی ما را که داشت به آرامی از جلوی چهره ی خورشید می گذشت و تقریبا کل چشم اندازش را تیره کرد تماشا نمود.

این گذرهای دوگانه از چشم SDO و در طول موج
۳۰۴ آنگستروم

هنگامی که پس از حدود یک ساعت، زمین از جلوی SDO کنار رفت، خورشیدگرفتگی دیگری در جریان بود. این بار، کره ی ماه بود که داشت چشم انداز SDO از خورشید را تیره می کرد.

اگرچه SDO هر سال ده ها گرفتگی زمینی و چندین گرفتگی ماهی را می بیند، ولی این نخستین بار بود که هر دوی آن ها "با هم" برایش رخ دادند. همین همترازی خورشید-ماه-زمین بود که به خورشیدگرفتگی پاره ای (جزیی) دوشنبه ۱۳ سپتامبر در بخش هایی از جنوب کره ی زمین انجامید.

گروه دانشمندان SDO برای توضیح بهتر این همترازی آسمانی، یک پویانمایی ساخته اند که در بخش پایانی همین ویدیو نشان داده شده ولی آن را به طور جداگانه می توانید در ویدیوی پایین تماشا کنید. اگر ویدیویش را نتوانستید اجرا کنید، پویانمایی (gif) آن را در این پیوند ببینید.

در ویدیو و همچنین عکس ها، به لبه ی زمین دقت کنید و ببینید که چقدر نسبت به لبه ی ماه، پراکنده تر و مات تر دیده می شود. این به دلیل وجود لایه ای ضخیم و چگال از هوا است که سیاره ی ما را در بر گرفته؛ ولی ماه چنین چیزی ندارد و از همین رو لبه اش تیز و واضح دیده می شود.

در همان هنگامی که SDO این رویداد را مشاهده می کرد، مردم جنوب آفریقا و بخشی از جنوبگان ماه را دیدند که از جلوی خورشید، ولی نه از مرکز آن گذشت و سایه هایی هلالی و طلوع هایی شگفت انگیز برایشان را پدید آورد.

واژه نامه:

sun - Earth - NASA - Solar Dynamics Observatory - SDO - planet - eclipse - alignment - Moon - atmosphere - partial eclipse - South Africa - Antarctica - crescent

منبع: spaceweather

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان