فواره های یک ستاره نوزاد

* در این عکس یک جفت فواره را می بینیم که به شیوه ی تقریبا متقارن، از یک جرم هربیگ-هارو به نام HH ۲۱۲ بیرون زده اند. این جرم در صورت فلکی شکارچی (جبار) و در دل یک منطقه ی ستاره زای مولکولی چگال، جایی نه چندان دور از سحابی پرآوازه ی کله اسبی جای دارد.

در مناطقی مانند این، ابرهای گاز و غبار زیر فشار گرانش خود می رُمبند و همزمان چرخششان تند و تندتر شده و داغ و داغ تر می شوند تا جایی که ستاره ای جوان در مرکزشان برمی افروزد. اگر موادی از ابر به جا مانده باشد هم به گرد این پیش‌ستاره ی نوزاد می چرخد و یک قرص برافزایشی پیرامون آن می سازد که اگر شرایط مناسب باشد، سرانجام مواد پایه برای آفرینش سیاره ها، سیارک ها و دنباله دارها را پدید می آورد.

این تصویر در اندازه ی بزرگ تر

گرچه این فرآیند هنوز به خوبی شناخته نشده، ولی باور بر اینست که سرچشمه ی فواره های درون این عکس که از لبه هم دیده می شوند، یک پیش‌ستاره با قرص برافزایشی پیرامونش است. پیش‌ستاره ی مرکز HH ۲۱۲ در واقع یک ستاره ی بسیار جوان است که تنها چند هزار سال از عمرش می گذرد. فواره های آن به گونه ی چشمگیری متقارنند، با چندین گره در فاصله هایی به نسبت پایدار. این پایداری نشان می دهد که این فواره ها به شیوه ای بسیار منظم و در بازه های زمانی کوتاه می تپند- شاید به کوتاهی ۳۰ سال!

دورتر از مرکز، شوک های کمانی بزرگی می بینیم که به درون فضای میان‌ستاره ای گسترده شده اند. این شوک ها در اثر برخورد گازهای درون فواره ها با سرعت صدها کیلومتر بر ثانیه به گاز و غبار میان‌ستاره ای پدید آمده اند.

این عکس با بهره از طیف سنج فروسرخ و آرایه ی دوربینی (ISAAC) در رصدخانه ی جنوبی اروپا (ESO) گرفته شده.

واژه نامه:

symmetry - Herbig-Haro object - HH 212 - ESO - Infrared Spectrometer And Array Camera - ISAAC - constellation of Orion - The Hunter - molecular - star-forming region - Horsehead Nebula - protostar - accretion disc - planet - asteroid - comet - jet - star - bow shock

منبع: ESO

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان