عکس های تازه شارون، ماه پلوتو، تاریخ پیچیده و خشونت بار آن را آشکار می کند

* فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا بهترین و باکیفیت ترین تصاویر رنگی که تاکنون از شارون، بزرگ ترین ماه پلوتو دیده شده را به زمین فرستاده است- عکس هایی که سرگذشت بسیار پیچیده و خشونت بار این دنیای شگفت انگیز را نشان می دهند.

شارون با قطری به اندازه ی نصف قطر پلوتو، بزرگ ترین ماهواره ی یک سیاره نسبت به خود آن سیاره در سراسر سامانه ی خورشیدی است. بسیاری از دانشمندان نیوهورایزنز انتظار داشتند شارون را دنیایی ساده، یکنواخت و پوشیده از دهانه های برخوردی ببینند، ولی به جایش با چشم اندازی روبرو شده اند که پوشیده از کوه ها، دره ها، زمین‌لغزش ها، رنگ های گوناگون و چیزهای دیگر است.

شارون با رنگ های سیر شده- فضاپیمای نیوهورایزنز ناسااین تصویر پررنگ و باکیفیت را درست پیش از رسیده به کمترین فاصله اش از شارون در ۱۴ ژوییه ی ۲۰۱۵ گرفت. این عکس از پیوند نماهای آبی، سرخ، و فروسرخی درست شده که نیوهورایزنز با دوربین زاویه گسترده ی رالف/چندطیفی خود (MVIC) گرفته؛ این رنگ ها برای آن که ویژگی های گوناگون سطح شارون را به بهترین شیوه نشان دهند، پردازش شده اند. گوناگونی رنگ های شارون به اندازه ی پلوتو نیست؛ خیره کننده ترین بخش رنگی آن، سرخی شمالگان آنست (بالا) که به طور غیررسمی به نام لکه‌تاریک موردور (Mordor Macula) نامیده شده. شارون ۱۲۱۴ کیلومتر قطر دارد، و این تصویر جزییاتی به کوچکی ۲.۹ کیلومتر را روی آن آشکار می کنند. تصویر بزرگ تر

راس به‌یر، از وابسته های گروه زمین شناسی، ژئوفیزیک و تصویربرداری نیوهورایزنز (GGI) در بنیاد SETI و مرکز پژوهشی ایمز ناسا در مانتین ویوی کالیفرنیا می گوید: «ما احتمال این که بر روی ماهواره ی دنیایی در لبه ی سامانه ی خورشیدی، ویژگی های جالبی ببینیم را کم می دانستیم. ولی اکنون من چیزهایی می بینم که هیچ چیز نمی توانست بیش از آن ها هیجان زده ام کند.»

تصاویر پُروضوحی که فضاپیمای نیوهورایزنز به هنگام گذشتن از درون سامانه ی پلوتو در روز ۱۴ ژوییه ی ۲۰۱۵ از نیمکره ی رو به پلوتوی شارون گرفت و در روز ۲۱ سپتامبر به زمین فرستاد، جزییاتی را از وجود کمربندی از شکستگی ها و دره ها در شمال استوای شارون آشکار می کند. این سامانه ی بزرگ دره ای بیش از ۱۶۰۰ کیلومتر روی سرتاسر سطح شارون کشیده شده و به احتمال بسیار تا آن سمتِ شارون هم ادامه دارد. این شکاف ها و دره ها که چهار برابر درازتر از گرند کانیون زمین، و در برخی جاها تا دو برابر ژرف تر از آن هستند، خیزش ها و دگرگونی های زمین شناختی سهمگینی در گذشته ی شارون را نشان می دهند.

جان اسپنسر، دستیار رهبر گروه GGI در بنیاد پژوهشی جنوب باختر در بولدر کلرادو می گوید: «انگار که کل پوسته ی شارون شکافته شده بوده. این ساختار با توجه به اندازه اش نسبت به خود شارون، بسیار همانند سامانه ی گسترده ی دره‌وار مارینر روی سیاره ی بهرام است.»

این گروه همچنین پی برده که شمار دهانه های بزرگ در دشت های جنوب دره ی شارون -که به طور غیررسمی به نام فلاته ی وولکان خوانده شده- کمتر از مناطق نزدیک شمال آنست، که نشان می دهد این دشت ها به گونه ی چشمگیری جوان تر هستند. هموار بودن این دشت ها، و همچنین شیارها و پشته های محو روی آن ها، همگی نشانه های آشکاری از بازسازی های گسترده ی سطح آن هستند.

یک احتمال برای هموار بودن سطح این دشت ها، گونه ای فعالیت آتشفشانی سرد است که به نام یخ‌فشانی شناخته می شود. پاول شنک، یکی از اعضای گروه نیوهورایزنز از بنیاد ماه و سیاره ای در هیوستون می گوید: «گروه ما احتمال می دهد که یک اقیانوس آب در دل شارون وجود داشته که مدت ها پیش یخ زده بوده، و یخ زدن آن چنان تغییر حجمی در پی داشته که باعث شده شارون ترک بخورد، و آب و یخ در آن زمان به سطح بیایند [مانند بیرون زدن گدازه های آتشفشانی].»

فضاپیمای نیوهورایزنز تصاویر و داده های همنهشتیِ پُروضوح تری از شارون گرد آورده که هنوز به زمین فرستاده نشده. این داده ها که در حافظه ی دیجیتالی فضاپیما ذخیره شده اند در سال آینده کم کم به زمین خواهند رسید- و هال ویور، دانشمند پروژه ی نیوهورایزنز از آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانز هاپکینز در لورل مریلند می گوید: «در آن صورت من پیش بینی می کنم که داستان شارون از این هم بسیار شگفت انگیزتر خواهد شد.»

فضاپیمای نیوهورایزنز هم اکنون ۵ میلیارد کیلومتر از زمین دور شده و همه ی دستگاه هایش به خوبی در حال کارند.

تصاویر پُروضح شارون که فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا اندکی پیش از رسیدن به نزدیک ترین فاصله در روز ۱۴ ژوییه ی ۲۰۱۵، با دوربین شناسایی برد بلند خود گرفته بود و در اینجا نماهای پررنگ شده ی دوربین زاویه گسترده ی رالف/چندطیفی (MVIC) هم به آن ها افزوده شده. بلندی های پوشیده از دهانه ی شارون، در بالا توسط رشته دره هایی شکسته شده و در پایین هم به دشت های هموار فلاته ی وولکان می رسد. این چشم انداز پهنای ۱۲۱۴ کیلومتری شارون را می پوشاند و جزییاتی به کوچکی ۰.۸ کیلومتر را هم روی آن نمایان می کند. تصویر بزرگ تر

این چشم انداز پیوندی از تصاویر پررنگ شده ی شارون (بالا، چپ) و پلوتو (پایین، راست) است که فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا به هنگام گذر از درون سامانه ی پلوتو در روز ۱۴ ژوییه ی ۲۰۱۵ گرفته بود. این عکس تقاوت های خیره کننده ی پلوتو و شارون را نشان می دهد. رنگ و درخشش هر دو جرم به یک اندازه پردازش شده تا امکان یک همسنجی (مقایسه ی) سرراست میان ویژگی های سطح هر دو را به ما بدهد. این پردازش یکسان همچنین همانندی میان شمالگان سرخ شارون و استوای سرخ پلوتو را نیز نمایان می کند. اندازه ی نسبی پلوتو و شارون در این تصویر تقریبا درست است، ولی فاصله ی آن ها واقعی نیست. در این عکس داده های آبی، سرخ و فروسرخی به کار رفته که توسط دوربین زاویه گسترده ی رالف/چندطیفی (MVIC) نیوهورایزنز گرد آمده. تصویر بزرگ تر

در این ویدیو که به کمک تصاویر فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا درست شده، پروازی مجازی بر فراز شارون، بزرگ ترین ماه پلوتو انجام داده می شود. این "پرواز" از ناحیه ی (تیره ی) موردور نزدیک قطب شمال شارون آغاز می شود. سپس دوربین به جنوب، رو به یک کافت (chasm) گسترده می رود، پایین می آید و از فراز ۱۸۰۰ کیلومتری به ۶۰ کیلومتری سطح می رسد و از درون سامانه ی دره ای شارون می گذرد. از آن جا دوباره رو به جنوب می شود و نمای دشت ها و "کوه درون خندق" که به طور غیررسمی به نام کوه کوبریک نامیده شده را نشان می دهد. کوه کوبریک ستیغ بزرگیست که با یک فرورفتگی در بر گرفته شده [اینجا ببینید: * کوهی درون یک خندق روی سطح شارون]. برای ساختن نقشه های مورد نیاز این پویانمایی، عکس هایی از دوربین شناسایی برد بلند نیوهورایزنز (لوری، LORRI) به کار رفته که جزییاتی تا حد ۴۰۰ متر در هر پیکسل را نمایان کرده اند. این عکس ها، به همراه عکس هایی که دوربین چندطیفی/رالف فضاپیما (MVIC) از زاویه های دیگری گرفته بود برای پدید آوردن یک مدل دیجیتالی آغازین برای سطح شارون به کار رفتند. عکس ها و مدل ساخته شده با هم ترکیب و همگذاری شدند تا این پویانمایی پدید آید.

واژه نامه:

Pluto - Charon - NASA - New Horizons - moon - planet - solar system - crater - canyon - landslide - Ross Beyer - Geology, Geophysics and Imaging - GGI - SETI Institute - Ames Research Center - Earth - equator - Grand Canyon - upheaval - John Spencer - Southwest Research Institute - Valles Marineris - canyon system - Mar - Vulcan Planum - cryovolcanism - Paul Schenk - Lunar and Planetary Institute - Hal Weaver - Johns Hopkins University - Applied Physics Laboratory - infrared - Ralph/Multispectral Visual Imaging Camera - MVIC - Mordor Macula - Long Range Reconnaissance Imager - chasm - moat - Kubrick Mons - LORRI

منبع: nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان