مارپیچ زیبایی که یک هیولای گرسنه را پنهان کرده

NGC ۴۶۳۹ نمونه ای زیبا از کهکشان هاییست که به نام "مارپیچی میله ای" شناخته می شوند. این کهکشان با ۷۰ میلیون سال نوری فاصله از زمین، در صورت فلکی دوشیزه جای دارد و یکی از حدود ۱۵۰۰ کهکشانیست که خوشه ی کهکشانی دوشیزه را تشکیل داده اند.

در این عکس که توسط تلسکوپ فضایی اِسا/ناسای هابل گرفته شده، به خوبی می توانید میله ای که از میان هسته ی گِرد و درخشان کهکشان گذشته را ببینید. نزدیک به دو سوم کهکشان های مارپیچی دارای چنین میله هایی هستند و گمان می رود این یک گام طبیعی در روند دگرگونی های فرگشتی آن ها باشد.

این تصویر در دو اندازه ی دیگر: بزرگ- بزرگ تر. در این پیوند هم می توانید هر بخشی از آن را که خواستید بزرگنمایی کنید.

مناطق درخشانی از ستاره زایی های فعال همچون پولک هایی آبی فام بازوان مارپیچی این کهکشان را آراسته اند. پهنای هر یک از این گوهرهای کوچک به صدها سال نوری می رسد و هر کدام صدها یا هزاران ستاره ی نوزاد را در خود جای داده اند. ولی NGC ۴۶۳۹ یک راز تاریک را نیز در دل خود پنهان کرده: سیاهچاله ای بزرگ که دارد حریصانه گازهای پیرامونش را می بلعد.

این همان چیزیست که به نام هسته ی کهکشانی فعال (AGN) شناخته می شود و می توان با جستجوی شناسه های ویژه ی آن در طیف نور کهکشان و از روی پرتوهای ایکسی که به هنگام فروکشیده شدن گاز داغ به درون چاه ویل سیاهچاله گسیل می شود به وجود آن پی برد.

باور بر اینست که بیشتر کهکشان ها سیاهچاله ای در مرکز خود دارند. NGC ۴۶۳۹ در حقیقت نمونه ای بسیار ضعیف از یک AGN است. AGNها از نظر فعالیت طیف بسیار گسترده ای دارند؛ از کهکشان هایی مانند NGC ۴۶۳۹ گرفته تا اختروَش های دوردستی که کهکشان های میزبانشان را تقریبا به طور کامل در پرتوهای خود فرو برده اند، همگی در این رده جای می گیرند.

واژه نامه:

NGC 4639 - galaxy - barred spiral - constellation of Virgo - Virgo Cluster - NASA - ESA - Hubble Space Telescope - bar - core - spiral galaxy - spiral arm - star formation - star - black hole - active galactic nucleus - AGN - spectrum - X-rays - quasar

منبع: spacetelescope

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان