عدسی گرانشی اسرارآمیز در یک خوشه کروی

در این زمینه ی زیبای پرستاره، خوشه ی ستاره ای کروی NGC ۶۵۵۳ را می بینید که با فاصله ای نزدیک به ۱۹ هزار سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی کمان جای دارد. در این میدان، اخترشناسان یک پدیده ی ریزهمگرایی اسرارآمیز یافته اند.

بلاگر (blogger) کمی کیفیت این تصویر را کاهش داده.
برای دیدن آن در دو اندازه ی بزرگ تر با کیفیت بهتر به این پیوندها بروید : بزرگ- بسیار بزرگ (۱۰ مگ)

ریزهمگرایی گونه ای همگرایی گرانشی است که برای جرمی به اندازه ی یک سیاره یا ستاره رخ می دهد. در همگرایی گرانشی، نور یک چشمه ی پس‌زمینه (دورتر) توسط میدان گرانشی یک جرمِ پیش‌زمینه (نزدیک تر) خم می شود و تصویری بزرگ تر برای جرم پس زمینه پدید می آید. این جرم پس‌زمینه هم می تواند به اندازه ی یک کهکشان باشد و هم می تواند تنها جرم یک ستاره را داشته باشد. اگر تنها به اندازه ی یک سیاره یا ستاره باشد، همگراییِ پدید آمده را "ریزهمگرایی" (microlensing) می نامند.

جرمی که باعث پدیده ی ریزهمگرایی در NGC ۶۵۵۳ شده، نور یک ستاره ی غول سرخ در پس زمینه را خم کرده (با پیکان نشان داده شده). اگر این جرم (جرم همگرایَنده) در خود خوشه جای داشته باشد -که به باور دانشمندان، شانسش ۵۰/۵۰ است- می تواند یک سیاهچاله با جرم دو برابر جرم خورشید باشد که در این صورت نخستین مورد از چنین چیزیست که تاکنون در یک خوشه ی کروی یافته شده، و همچنین پیرترین سیاهچاله ای ستاره ای خواهد بود که تاکنون شناخته شده.

با این همه، رصدهای بیشتری نیازست تا سرشت راستین این جرم همگراینده با اطمینان تعیین شود.

واژه نامه:

globular cluster - NGC 6553 - constellation of Sagittarius - microlensing - gravitational lensing - gravitational field - red giant - star - black hole - Sun - stellar-mass black hole

منبع: esa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان