رویارویی کنجکاوی با تپه های شنی سیاره سرخ

* خودروی کنجکاوی ناسا که به عنوان نخستین نماینده ی بشر، تپه های ماسه ای فرازمینی را از نزدیک بررسی می کند، نماهایی چشمگیر و تماشایی از دامنه ی بادپناه یک تلماسه گرفته است. ماسه های آبشاری بر روی این دامنه بافت هایی پدید آورده اند که بسیار متفاوت با چین های موجداریست که بر روی دامنه ی بادگیر همین تلماسه دیده می شود.

این عکس که در ۱۸ دسامبر گرفته شده و نمایی از رویه ی پشت به بادِ "تلماسه ی نامیب" روی سیاره ی بهرام را نشان می دهد، ۳۶۰ درجه را می پوشاند، از جمله بخشی از کوه شارپ در افق. تصویر بزرگ تر

پژوهشگران با کمک خودروی کنجکاوی سرگرم بررسی نمونه هایی از "تلماسه های بگنولد" هستند، دسته ای از تپه های شنی تیره رنگ در سمت شمال باختری کوه شارپ. کوه شارپ یا ائولیس کوه لایه لایه ایست که خودروی کنجکاوی دارد با بالا رفتن از آن، لایه هایش را یکی پس از دیگری بررسی می کند. یک ویژگی که تلماسه های واقعی را از دیگر پیکره های شنی بادزَده مانند موج و شکن هایی که خودروهای بهرام‌نورد پیش از این دیده بودند جدا می کند، یک دامنه ی شیبدار پشت به باد است که به نام بادپناه (slip face) خوانده می شود. بر روی این دامنه، ماسه هایی که روی سمت بادگیر تپه جابجا می شوند ناگهان به پناهگاهی در برابر باد می رسند که از پیکره ی خود تلماسه درست شده. این ماسه ها از جریان هوا جدا شده و بر روی دامنه ی بادپناه می نشینند. سپس آنقدر روی دامنه انباشته می شوند تا این که سرازیر شده و مانند بهمن های کوچکی از بادپناه پایین می آیند.

هدف از ماموریت کنجکاوی در بررسی تلماسه ها افزایش شناخت درباره ی چگونگی حرکت های باد و دسته بندی کردن دانه های شن توسط آن، در محیطی با گرانش کمتر و جَوی تنُک تر از محیط میدان های شنی آشنای زمینی است. تلماسه های بگنولد فعال هستند. عکس های پی در پی که در مدت چندین سال از درون مدار از آن ها گرفته شده نشان می دهد که برخی از این تلماسه ها در هر سال زمینی، به اندازه ی یک متر جابجا می شوند.

کنجکاوی هنوز در عمل با یک لغزش ماسه ای روبرو نشده ولی عکس هایی که از بادپناه یک تپه ی ماسه ای به نام "تلماسه ی نامیب" گرفته، جایی را نشان می دهد که به تازگی چنین لغزش هایی در آن رخ داده بوده. این تلماسه ها به احتمال بسیار در تابستان نیمکره ی جنوبی سیاره ی بهرام به بیشترین فعالیت می رسند نه اکنون که اواخر پاییز است.

در ماه دسامبر، به دلیل نقص در حرکت بازوی کنجکاوی چند روز از ماموریت این خودرو با اشکال روبرو شد. این نقص زیر سر یک اشکال کوچک نرم افزاری بود و با برطرف شدن آن، بازوی خودرو کاربری عادیش را از روز ۲۳ دسامبر از سر گرفت.

کنجکاوی از اوایل اوت ۲۰۱۲ تاکنون سرگرم کار روی سیاره ی سرخ است. این خودرو پس از بررسی پربار برونزَدهای نزدیک به جایگاه فرودش راهی کوه شارپ شد و در سال ۲۰۱۴ به آن رسید. اکنون هدف اصلی ماموریت کنجکاوی بررسی پی در پی لایه های کوه شارپ با بالا رفتن از آنست.

رویه ی پشت به بادِ یک تلماسه به بلندی ۱۳ پا درون میدان تپه های شنی بگنولد روی سیاره ی سرخ. این عکس از پیوند نماهایی درست شده که دوربین ناوبری کنجکاوی روز ۱۷ دسامبر ۲۰۱۵ گرفت. تصویر بزرگ تر

این چشم انداز سه-بعدی از پیوند نماهایی درست شده که روز ۱۷ دسامبر ۲۰۱۵ توسط دوربین تله فوتوی ماستکم کنجکاوی (Mastcam) گرفته شدند و جزییات ظریف رویه ی پشت به بادِ "تلماسه ی نامیب" را نشان می دهد. برای بهتر دیدن این عکس باید از عینک آبی/سرخ بهره بگیرید. تصویر بزرگ تر

این چشم انداز از پیوند نماهایی درست شده که روز ۱۷ دسامبر ۲۰۱۵ به کمک لنز تله فوتوی دوربین ماستکم کنجکاوی (Mastcam) گرفته شدند و جزییات ظریف رویه ی پشت به باد و تیره ی "تلماسه ی نامیب" را نشان می دهد. ماسه های روی این رویه ی این تلماسه به پایین دامنه ای با شیب حدود ۲۶ تا ۲۸ درجه سرازیر شده اند. تصویر بزرگ تر

-------------------------------------------------

تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

https://telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

NASA - Curiosity Mars rover - sand dune - windward - Namib Dune - Bagnold Dunes - Mt. Sharp - Mars - slip face - avalanche - Earth - telephoto - lens - Mast Camera - Mastcam -

منبع: nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان