دهانه‌ای با ترَک‌های چندضلعی روی سیاره بهرام

* در گوشه ی این تصویر بخشی از یک دهانه ی برخوردی باستانی و پُر شده، نزدیک قطب شمال سیاره ی بهرام (مریخ) را می بینید. این عکس را فضاپیمای مدارگرد شناسایی بهرام ناسا (MRO) در روز ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۵ با دوربین هایرایز خود (HiRISE) گرفته بود.

شکستگی های چندضلعی درون یک دهانه ی قطبی روی سیاره ی بهرام که از فاصله ی ۳۱۴ کیلومتری و با فیلتر تک رنگ سرخ گرفته شده.
تصویر در دو اندازه ی دیگر: بزرگ- بزرگ تر

کل دهانه حدود ۵ کیلومتر قطر دارد و ته‌نشست هایی که آن را پر کرده اند، با تکرار هزاران هزار باره ی چرخه ی یخ زدن/گرم شدن در درازنای عمر دهانه، با الگویی چندضلعی شکسته شده و ترک خورده اند. فرآیند پیدایش چنین سازندهایی در این عرض های قطبی بهرام پدیده ای رایج است و حتی روی زمین هم دیده شده ولی کم پیش می آید که به خوبیِ این تصویر نمایان و آشکار باشند. آنچه ترَک ها را در این عکس نمایان تر کرده برفک های دائمی است که آن ها را پر کرده و به رنگ روشن در آورده.

در عکس می بینیم که چندضلعی های سطح نزدیک لبه ی دهانه فشرده تر شده اند. گروه کارشناسان هایراز توضیح داده اند:

* لبه ی دهانه بر سازندِ چندضلعی های درون دهانه، نزدیک لبه، فشار وارد کرده و یک الگوی حلقه و پَرِه روی ترَک ها پدید آورده است. این باعث شده چندضلعی ها در نزدیکی لبه نسبت به چندضلعی های نزدیک مرکز، بیشتر مستطیلی شوند. چندضلعی های نزدیک مرکز الگوی معمولی‌تری دارند. با نگاهی از نزدیک پی می بریم که درون برخی از این چندضلعی های مرکزی، چندضلعی های کوچکتری وجود دارد و آن چندضلعی های کوچکتر هم باز چندضلعی های کوچکتری میانشان دارند، مانند یک بَرخال (فراکتال) طبیعی!

فضاپیمای MRO در ۱۲ اوت ۲۰۰۵ راهی سیاره ی سرخ شد و از زمان رسیدن به آن در مارس ۲۰۰۶ تاکنون سرگرم بررسی سطح این سیاره از درون مدارش بوده است. دوربین آزمایشگاه علمی تصویربرداری با وضوح بالای این فضاپیما (هایرایز، HiRISE) عکس هایی با جزییات باورنکردنی در طول موج های دیدنی (مریی) و نزدیک-فروسرخ از سطح این سیاره می گیرد.

هایرایز توانایی آشکارسازی ساختارهایی به کوچکی یک متر روی سطح بهرام را از درون مدار دارد. عکسی که اینجا می بینید از فاصله ی ۳۱۴ کیلومتری و با فیلتر تک رنگ سرخ گرفته شده.

تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

https://telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

Mars - frost - impact crater - HiRISE - NASA - Mars Reconnaissance Orbiter - MRO - Earth - polygon - latitude - High-Resolution Imaging Science Experiment - visible - near-infrared - wavelength - monochrome

منبع: Space.com

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان