لذت ببر اینشتین، این صدای امواج گرانشی توست!

* این می توانست اینشتین را به هیجان آورد؛ ما دیگر حتی می توانیم صدای چین خودن بافت فضازمان را هم بشنویم!

* روز پنج شنبه ۱۱ فوریه، دانشمندانِ رصدخانه ی تداخل سنج لیزری (لیگو، LIGO) در نشستی خبری اعلام کردند که در رویدادی تاریخی، برای نخستین بار به طور مستقیم امواج گرانشی، پدیده ی رازگونه ای که یک سده پیش در نظریه ی نسبیت عام آلبرت اینشتین پیش بینی شده بود را آشکار کرده اند.

در این ویدیو دو گونه صدا شنیده می شود: نخست، صدایی که مانند یک بار تپش قلب است و به دنبال آن، صدایی با بسامد سازگارتر با گوش انسان که مانند جیرجیر توصیف شده. ویدیو دو بار تکرار می شود. برای دیدن آن با تکرار بیشتر، این ویدیو را ببینید.

دو آشکارساز لیگو -یکی در لوییزیانا و دیگری در واشنگتن- آشفتگی هایی که امواج گرانشی در فضازمان پدید آورده بود را همزمان ثبت کردند. این امواج در پی ادغام دو سیاهچاله در فاصله ی ۱.۳ میلیارد سال نوری زمین پدید آمده بودند.

لیگو این آشفتگی ها را با حسگر نور خود، بر پایه ی مدت زمانی که طول کشید تا نور لیزر، درازای بازوهای ۴ کیلومتری هر دو آشکارساز L-شکلش را بپیماید ثبت کرد. این کار نیاز به فناوری پیچیده و بررسی های بسیار دقیقی داشت ولی به گفته ی اعضای گروه پروژه، گام بعدی، یعنی تبدیل اطلاعات نهفته در این امواج گرانشی به امواج صدا کاری به نسبت ساده بود.

گابریلا گونزالس، سخنگوی گروه علمی لیگو و استاد دانشگاه لوییزیانا در نشست خبری روز پنج شنبه گفت: «ما می توانیم "صدای" امواج گرانشی را بشنویم. ما [دیگر] می توانیم به کیهان گوش دهیم.»

وی افزود: «این یکی از زیبایی های کشف ماست. ما نه تنها می توانیم کیهان را ببینیم، بلکه دیگر می توانیم صدایش را هم بشنویم.»

خوب حالا صدای این امواج گرانشی چگونه است؟

صدایی که در آغاز از تبدیل آن ها به امواج صوتی به دست آمد چیزی مانند یک بار "تپش قلب" بود، ولی نسخه ی تازه تری که با بسامدِ جابجا شده ساخته شد و با دامنه ی شنوایی انسان سازگاری بیشتری دارد، مانند صدای چکیدن قطره ی آب درون یک سطل است.

گونزالس این نسخه ی تازه را مانند یک بار "جیر جیر" (chirp) توصیف می کند. در ویدیوی بالا، هر دو نسخه را در پی هم می شنوید. آن ها را گوش دهید و خودتان نتیجه بگیرید که مانند چیست. ویدیو دو بار تکرار می شود برای دیدن آن با تکرار بیشتر، این ویدیو را ببینید.

اعضای گروه لیگو جزییات دستاورد خود را در مقاله ی روز پنج شنبه ی منتشر کردند. آن را می توانید به رایگان در این پیوند بخوانید.

-------------------------------------------------

تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

https://telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory - LIGO - gravitational wave - Einstein - general relativity - Louisiana - Washington - space-time - black hole - photodetector - laser - detector - sound wave - LIGO Scientific Collaboration - Gabriela Gonzalez - Louisiana State University - news conference - heartbeat - frequency - chirp - Physical Review Letters

منبع: Space.com

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان