تپه‌های شناور و اسرارآمیز پلوتو

* دانشمندان به نمونه ای دیگر از فعالیت های زمین شناسی فریبنده ی پلوتو پی برده اند: تپه های آب یخ‌زده که بر دریایی از یخ نیتروژن "شناور" شده و با آن جابجا می شوند، درست مانند کوه های یخ در اقیانوس منجمد شمالی زمین.

به نظر می رسد یخچال های یخ نیتروژن در پلوتو محموله ای فریبنده را با خود جابجا می کنند: تپه های جدا از هم و پرشماری که می توانند تکه های آب یخزده ی کَنده شده از بلندی های پیرامون باشند. از روی عکس ها و داده های فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا می شود گفت که پهنای هر یک از این تپه ها به چند کیلومتر می رسد.

تپه های آب یخ زده بر دریایی از یخ نیتروژن "شناورند" و با گذشت زمان، مانند کوه های یخ در اقیانوس منجمد شمالی زمین جابجا می شوند- نمونه ای دیگر از فعالیت های زمین شناسی فریبنده ی پلوتو. این تصویر در اندازه ی بزرگ تر (۳.۵ مگ)

این تپه ها که بر روی دشت یخ زده ای با نام غیررسمی فلاته ی اسپوتنیک در "قلب" پلوتو جای دارند، به احتمال بسیار نمونه های مینیاتوری همان انبوه کوه های بزرگ تری هستند که در مرز باختری فلاته ی اسپوتنیک دیده می شود. آن ها همچنین نمونه ای دیگر از فعالیت های زمین شناسی فراوان و جذاب پلوتو هستند.

یخ آب چگالی کمتری نسبت به یخی دارد که بیشترش از نیتروژن درست شده، از همین رو به باور دانشمندان، این تپه های آب یخ‌زده بر دریایی از نیتروژن یخ‌زده شناورند و با گذشت زمان روی آن جابجا می شوند، مانند کوه های یخ در اقیانوس منجمد شمالی زمین. به احتمال بسیار این تپه ها تکه هایی هستند که از کوهستان ها کَنده شده و سپس توسط یخ‌رودهای نیتروژنی به فلاته ی اسپوتنیک آورده شده اند. "زنجیره هایی" از تپه های شناور در راستای مسیر این جریان های یخچالی به وجود آمده. هنگامی که تپه ها وارد زمینه ی سلولی (خانه خانه) در مرکز فلاته ی اسپوتنیک می شوند، سوار بر جریان های همرفتی یخ نیتروژن شده، به سوی لبه های سلول ها رانده شده، و در دسته هایی که گاه پهنه ای تا ۲۰ کیلومتر را می پوشانند کنار هم انباشته می شوند.

نزدیک لبه ی شمالی این تصویر، یکی از این دسته ها با نام "تپه‌زار چلنجر" (Challenger Colles، به یاد سرنشینان شاتل فضایی چلنجر) دیده می شود که گویا انبوه بسیار بزرگی از این تپه هاست و پهنایی به اندازه ی ۶۰ در ۳۵ کیلومتر را پوشانده است [۱]. این ساختار نزدیک مرز فلاته و بلندی ها، دور از سطح سلولی جای دارد و شاید نشانگر جایی باشد که در آن، تپه ها به دلیل کم عمق شدن جریان یخ نیتروژن به گِل نشسته اند.

آنچه گفتیم درباره ی تصویر پیوست (سمت راست) بود؛ این تصویر بزرگنمایی بخشی از نمای سمت چپ است که بیشتر نیمکره ی رویارویی پلوتو را می پوشاند. تصویر پیوست توسط دوربین نور دیدنی چندطیفی (MVIC) نیوهورایزنز گرفته شده. شمال بالا است و نور از بالا، چپ تابیده. هر پیکسل تصویر پیوست هم ارز ۳۲۰ متر است و پهنای کمی بیش از ۵۰۰ کیلومتر در ۳۴۰ کیلومتر را می پوشاند. عکس از فاصله ی حدود ۱۶۰۰۰ کیلومتر پلوتو گرفته شده، حدود ۱۲ دقیقه پیش از رسیدن نیوهورایزنز به کمترین فاصله ی آن در ۱۴ ژوییه ی ۲۰۱۵.

-------------------------------------------------

یادداشت "یک ستاره در هفت آسمان":

۱] عنوان "تپه‌زار" از دو بخش درست شده" تپه+زار (پسوندی به معنای انبوه و بسیار). این نامیست که خود من برای واژه ی Colles که جمع Collis است برگزیده ام. آیا دوستانِ آگاه هم‌ارز مناسب تری برای آن سراغ دارند؟

-------------------------------------------------

تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

https://telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

nitrogen - glacier - Pluto - water ice - NASA - New Horizons - hill - Sputnik Planum - heart - miniature - geological activity - iceberg - Earth - Arctic Ocean - cellular terrain - Challenger Colles - space shuttle Challenger - Multispectral Visible Imaging Camera - MVIC

منبع: nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان