پیکره هایی شگفت آور و پُرهیبت در ابرهای برافروخته ی منطقه ی ستاره زایی غول پیکر NGC ۶۱۸۸ پنهان شده اند.
این سحابی گسیلشی به فاصله ی ۴۰۰۰ سال نوری از زمین، نزدیک لبه ی یک ابر مولکولی بزرگ که در طول موج های دیدنی (مریی) دیده نمی شود، در صورت فلکی جنوبی آتشدان جای دارد.
ستارگان بزرگ و جوان انجمن OB1 آتشدان که به تازگی (همین چند میلیون سال پیش) در این مطقه به دنیا آمده اند، با بادهای نیرومند و پرتوهای پرانرژی فرابنفش خود، ابرهای تیره را به پس رانده و سحابی را برافروخته اند.
خود این ستاره زایی تازه به احتمال بسیار در اثر بادها و انفجارهای ابرنواختریِ نسل پیشینِ ستارگان بزرگ، و پس رانده و فشرده شدن گازهای مولکولی به راه افتاده بوده.
به جز NGC ۶۱۸۸، یک سحابی گسیلشی کمیاب به نام NGC ۶۱۶۴ را هم در گوشه ی راست، پایین این بوم نقاشی کیهانی می بینیم که آن هم توسط یکی از ستارگان بزرگ و رده ی Oی این منطقه پدید آمده. NGC ۶۱۶۴ با نمایی همانند سحابی های سیاره‌نما، یک پوشش گازی متقاون و خیره کننده دارد با هاله ای کم نور که ستاره ی درخشان مرکزش، نزدیک لبه ی پایینی را در بر گرفته.
این میدانِ دیدِ بسیار گسترده بیش از ۳ درجه (شش برابر ماه کامل) را می پوشاند که در فاصله ی برآورد شده ی NGC ۶۱۸۸، هم ارز بیش از ۲۰۰ سال نوریست.
NGC 6188 - NGC 6164 - star forming region - emission nebula - molecular cloud - visible wavelength - constellation Ara - star - Ara OB1 association - stellar wind - ultraviolet - supernova - O-type star - planetary nebula - full Moon
* با افزایش جستجوها برای یافتن زندگی فرازمینی، دو اخترفیزیکدان روشی را پیشنهاد کرده اند که بتوانیم اطمینان داشته باشیم اگر رصدگران بیگانه بخواهند پیشدستی کرده و برای ما پیام بفرستند، آن پیام ها را از دست نمی دهیم.
رنه هلر و رالف پادریتز می گویند بهترین شانس ما برای یافتن سیگنالی فرازمینی اینست که فرض کنیم بیگانگان هم برای یافتن ما همان ترفندهایی را به کار می برند که ما برای یافتن آن ها به کار می بریم.
پژوهشگران زمینی بیشتر تلاش های خود را بر روی سیاره ها و ماه هایی متمرکز کرده اند که بسیار دورتر از دید مستقیم ما هستند. در عوض، آن ها این ماه ها و سیاره ها را با ردگیری سایه های آن ها هنگامی که از جلوی ستاره ی میزبانشان می گذرند بررسی می کنند.
این دانشمندان با سنجش اُفت نور ستاره در اثر گذشتن یک سیاره از جلوی چهره ی آن، می توانند بدون دیدن مستقیم این سیاره ها اطلاعات بسیاری درباره‌شان گرد آورند.
دانشمندان تاکنون با بهره از روش هایی که به آنان اجازه می دهد درخشش میانگین ستاره ها و دمای سطح آن ها را برآورد کنند، ده ها سیاره ی زیست پذیر را شناسایی کرده اند، جاهایی که فرازمینی های احتمالی می توانند رویشان زندگی کنند.
هلر و پادریتز در پژوهشنامه ای که در نشریه ی آستروبیولوژی منتشر شد این پرسش را مطرح کرده اند: اگر رصدگران بیگانه هم سیاره ی زمین را به همین روش، یعنی با مشاهده ی گذر آن از برابر خورشید بیابند چه؟
به گفته ی این دو پژوهشگر، اگر چنین رصدگرانی از همان ترفند دانشمندان زمینی بهره بگیرند، پس بهتر است ما هم جستجوهایمان را در "منطقه ی گذرِ زمین" (Earth's transit zone) انجام دهیم، برش نازکی از فضا که از درون آن، سیاره ی ما می تواند به هنگام گذر از جلوی خورشید دیده شود.
هلر می گوید: «ما امکان این را نداریم که بفهمیم آیا بیگانگان هم از همان ترفندهای رصدی که ما به کار می بریم بهره می گیرند یا نه. ولی آن ها هم ناچارند همان اصول فیزیکی که ما به کار می بریم را دنبال کنند، و گذر زمین از جلوی خورشید یک روش آشکار و بدیهی برای یافتن ماست.»
به گفته ی دانشمندان، ناحیه ی گذر زمین پر است از ستارگان میزبان سامانه ی های سیاره ای و حدود ۱۰۰ هزار هدف احتمالی را در خود جای داده که هر یک می توانند سیاره ها و ماه هایی زیست پذیر را در مدارشان داشته باشند- و این تنها شمار ستارگانیست که بدون فن‌اوری های رادیوتلسکوپی امروزی میتوانیم ببینیم.
پادریتز و هلر می نویسند: «اگر هر یک از این سیاره ها میزبان بینندگان هوشمند باشند، می توانسته اند مدت ها پیش زمین را به عنوان یک سیاره ی زیست پذیر، یا حتی به عنوان یک دنیای زنده شناسایی کرده باشند و [پیامی فرستاده باشند] که ما شاید بتوانیم اکنون آن را دریافت کنیم.»
با چندین پروژه ای که اکنون در حال اجرا هستند دیگر درخواست تماس با بیگانگان فرازمینی چیزی بیش از یک انگاشت (فرضیه) است؛ پروژه هایی که هم سیگنال های زمینی را می فرستند و هم سیگنال هایی را جستجو می کنند که به طور مستقیم فرستاده شده اند و با گذر از همه ی مانع ها، پس از هزاران سال به زمین می رسند.
به گفته ی هلر و پادیتز، Breakthrough Listen Initiative که بخشی از فراگیرترین جستجوی زندگی فرازمینست که تاکنون انجام شده، می تواند با تمرکز جستجوهایش بر "منطقه ی گذر زمین"، شانس پیروزی خود را به بیشترین اندازه برساند.
Earth - extraterrestrial - René Heller - Ralph Pudritz - planet - moon - star - journal Astrobiology - transit - sun - transit zone - solar transit - planetary system - habitable - radio telescope - Breakthrough Listen Initiative
در اینجا دستاورد یک عکاسی با نوردهی "۳ ماهه" را می بینید که در آن، همه ی روزهای میان ۲۲ دسامبر ۲۰۱۵ تا ۲۰ مارس ۲۰۱۶ در یک جعبه جای داده شده.
این جعبه ی مکعبی که دیواره های درونیش با لایه ای از کاغذ ویژه ی عکاسی پوشیده شده و تنها دهانه ی کوچکی در دیواره ی بالاییش دارد، نقش یک دوربین سوراخ سوزنی (pinhole) یا همان اتاقک تاریک را پیدا کرده. خود جعبه در گوشه ی بالا، سمت چپ نشان داده شده و عکس های دیگر، باز شده ی آن هستند. تصویر نامتعارفی که بر دیواره های درونی آن افتاده به نام یک "خورشیدنگار" شناخته می شود.
این دوربین ساده در تمام مدت سه ماه با دهانه ای گشوده رو به خورشید بود و مسیر سه ماهه ی خورشید در آسمان مجارستان را روی دیواره های درونی خود ثبت کرده است. هر یک از "روزها" ردی روشن از خود روی کاغذ عکاسی که نسبت به نور حسمند است به جا گذاشته اند.
این ردهای روشن از کوتاه و پایین تا بلند و بالا، پیشروی خورشید در آسمان را از انقلاب زمستانی (یکم دی) تا برابران بهاری (نوروز) نشان می دهند.
خط ها و بریدگی های تیره ای که روی این ردهای روزانه ی خورشید دیده می شود مربوط به روزهای ابریست. روزهای آفتابی هم ردهای پیوسته تر و درخشان تر را پدید آورده اند.
از روی برآوردهایی که بر پایه ی فاصله، درخشندگی، و مدل‌های استاندارد ستاره ای انجام شده چنین بر می آید که جرم یکی از ستارگان خوشه ی باز "پیسمیس ۲۴" به بیش از ۲۰۰ برابر جرم خورشید خودمان می رسد و از این نظر یکی از پرجرم ترین ستارگانیست که تاکنون شناخته شده.
این ستاره که پیسمیس ۲۴-۱ نام دارد پرنورترین جرم درست بالای توده ی گازی در تصویر روبرو است.
البته بررسی دقیق عکس های تلسکوپ فضایی هابل نشان داده که درخشندگی شدید ستاره ی پیسمیس ۲۴-۱ تنها ناشی از یک تک ستاره نیست بلکه این نور دستکم از سه ستاره می تابد. جرم هر یک از این سه ستاره هم به حدود ۱۰۰ برابر جرم خورشید می رسد که از این نظر باز هم در میان رکوردداران کنونی ستارگان سنگین جای می گیرند.
در پایین تصویر، سحابی گسیلشیNGC ۶۳۵۷ را می‌بینیم که همچنان دارد ستارگان تازه می سازد.
به نظر می رسد ستارگان نزدیک مرکز این سحابی که شاید همچون یک کلیسای جامع گوتیک دیده شود، در حال از هم گشودن و روشن کردن پیله ی زیبای خود هستند.
آیا می توانید چشم انداز این عکس را در تصویر درون این پست بیابید:
فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا چندین ویژگی را روی پلوتو یافته که نشان می دهند این سیاره ی کوتوله احتمالا میلیون ها یا میلیاردها سال پیش -روزگاری که هم فشار هوایش بسیار بیشتر بوده و هم شرایط گرم تری روی سطحش داشته- مایع هایی بر آن روان بوده و این مایع ها در جاهایی از سطح هم انباشته شده بودند.
آلن استرن، پژوهشگر اصلی نیوهورایزنز از بنیاد پژوهشی جنوب باختر در بولدر کلرادو، و نویسنده ی اصلی این بررسی می گوید: «ما افزون بر این دریاچه ی پیشین، شواهدی از کانال هایی را هم یافته ایم که می توانسته اند گذرگاه مایعات در روزگار گذشته ی پلوتو باشند.»
چیزی که دیده شده و در این تصویر می بینید، به نظر می رسد یک دریاچه ی کهن و یخ زده از نیتروژن مایع در یک رشته کوه، درست شمال فلاته ی اسپوتنیک باشد.
این عکس که به کمک دوربین شناسایی برد بلند فضاپیمای نیوهورایزنز (لوری، LORRI) و در زمان گذشتنِ فضاپیما از کنار پلوتو در ۱۴ ژوییه ی ۲۰۱۵ گرفته شده، جزییاتی به کوچکی ۱۳۰ متر را نشان می دهد. به نظر می رسد پهن ترین بخش این دریاچه ی احتمالی حدود ۳۰ کیلومتر باشد.
NASA - New Horizons - Pluto - liquid - lake - Alan Stern - Southwest Research Institute - nitrogen - Sputnik Planum - Long Range Reconnaissance Imager - LORRI
گیسوی سبز و دوست داشتنی دنباله دار ۲۵۲پی/لینیر (252P/Linear) را به آسانی می توان در این نمای گسترده ی آسمان جنوب شناسایی کرد.
این عکس از جایی تاریک نزدیک فلیندرز در ایالت ویکتوریای استرالیا گرفته شده. دنباله دار لینیر در این نقطه با چشم نامسلح دیده می شود گرچه دُم آن پدیدار نیست. با این حال، گیسویش که درخشش نامنتظره ای دارد و حدود ۱ درجه از آسمان را می پوشاند، زیر پای سحابی ها، ستارگان، و شکاف های تاریک کهکشان راه شیری خودنمایی می کند.
این تصویر میدان گسترده ی موزاییکی از چینش پنج نما درست شده که پس از غروب ماه و پیش از سپیده دم ۲۱ مارس گرفته شدند. در آن هنگام کمتر از ۲۴ ساعت تا گذشتن دنباله دار از ۵.۳ میلیون کیلومتری زمین مانده بود.
این دنباله دار که به دلیل نزدیک بودن به زمین، بسیار سریع در آسمان جابجا می شود، تا چند روز دیگر وارد آسمان نیمکره ی شمالی خواهد شد. برای دیدنش، آسمان را پیش از سر زدن آفتاب در محدوده ی صورت فلکی کمان (قوس) و کژدم (عقرب) در افق جنوبی جستجو کنید. اگر مهتاب مزاحتمی برایتان ایجاد نکند، باید بتوانید آن را نزدیک سه‌گوشی که توسط سه جرم پرنور و زردفام در بالا، سمت چپ چشم انداز درست شده پیدا کنید: بهرام (مریخ)، کیوان (زحل)، و ستاره ی کژدم دل (قلب عقرب).
در تصویر دوم برای راهنمایی بیشتر، نام های این اجرام نیز به تصویر نخست افزوده شده.
بر پایه ی داده های رصدخانه ی پرتو X چاندرای ناسا، توفان های خورشیدی شفق هایی پرتو X بر روی سیاره ی مشتری پدید می آورند که حدود هشت برابر درخشان تر از شفق های معمول در بخش گسترده ای از این سیاره، و صدها برابر پرانرژی تر از "شفق های قطبی" سیاره ی زمینند. این نخستین بارست که به هنگام برخورد یک توفان غول آسای خورشیدی به مشتری، شفق های قطبی آن در طیف پرتو X بررسی می شوند.
خورشید به گونه ای پیوسته جریان هایی از ذرات را به فضا می دمد که بادهای خورشیدی نام دارند. گاهی توفان های غول پیکری که به نام فوران تاج خورشید (CME) شناخته می شوند روی این ستاره رخ می دهند که بادهای خورشید را بسیار نیرومندتر از همیشه می کنند. این توفان ها با رسیدن به مشتری، مغناطکره ی آن -ناحیه ای از فضا که زیر نفوذ میدان مغناطیسی مشتری است- را می فشارند و مرزهای آن را تا یک میلیون مایل به سوی سیاره به عقب می رانند. در این پژوهش تازه دریافته شده که برهمکنش های روی این مرز به شکل گیری شفق های پرتو X در مشتری می انجامد که گستره هایی از این سیاره، بزرگ تر از سرتاسر سطح زمین را می پوشانند.
این تصاویر همنهاده مشتری و شفق قطبی‌اش را در اکتبر ۲۰۱۱، به هنگام رسیدن یک CME به مشتری و پس از آن نشان می دهند. در این تصاویر، داده های پرتو X از چاندرا (رنگ بنفش) به تصویری از تلسکوپ فضایی هابل افزوده شده. چارچوب سمت چپ فعالیت شفق پرتو X را در زمانِ رسیدنِ CME به مشتری نشان می دهد، و چارچوب سمت راست هم مشتری را دو روز بعد، به هنگام فروکش کردن CME می نمایاند.
برای ردگیری نقش CME در شفق های مشتری، پرتوهای X تابیده از آن در دو گام رصدی ۱۱ ساعته دیدبانی شدند. دانشمندان از این داده ها برای یافتن سرچشمه ی فعالیت پرتو X و شناسایی مناطقی جهت بررسی بیشتر در زمان های گوناگون بهره گرفتند. آن ها تصمیم دارند با گردآوری داده های میدان مغناطیسی، مغناطکره و شفق های مشتری توسط رصدخانه های چاندرای ناسا و XMM-نیوتنِسازمان فضایی اروپا، چگونگی پدید آمدن پرتوهای X را دریابند.
X-ray - aurora - Jupiter - planet - Earth - northern light - NASA - Chandra X-ray Observatory - solar storm - Sun - solar wind - coronal mass ejection - CME - magnetosphere - magnetic field - Hubble Space Telescope - ESA - XMM-Newton - Journal of Geophysical Research
دانشمندان ماموریت داون ناسا از عکس های تازه ای که داون از پایین ترین مدارش به گِرد سرس گرفته پرده برداری کرده اند، از جمله نماهایی از دهانه ی اوکاتور که همگان برای دیدنشان روزشماری می کرده اند. نمایش این عکس ها روز سه شنبه، در ۴۷مین همایش سالانه ی علوم ماه و سیاره ای (LPSC) در وودلندز تگزاس انجام شد.
در ۴۷مین همایش سالانه ی علوم ماه و سیاره ای در وودلندز تگزاس، باکیفیت ترین عکس های سرس، از جمله دهانه ی اوکاتور و لکه ی روشن اسرارآمیزش به نمایش در آمدند.
دهانه ی اوکاتور به پهنای ۹۲ کیلومتر و ژرفای ۴ کیلومتر، درخشان ترین بخش سطح سرس -سیاره ی کوتوله ای که فضاپیمای داون از اوایل ۲۰۱۵ مهمان مداری‌اش بوده- را در خود جای داده. تازه ترین عکس ها که از فراز ۳۸۵ کیلومتری بالای سطح سرس گرفته شده، گنبدی را در یک گودال با دیواره ی هموار در مرکزِ درخشانِ این دهانه نشان می دهد. چندین ساختار و شکاف خطی، بالا و کناره های این گنبد را خط خطی کرده اند. شکاف های آشکاری هم این گنبد را در بر گرفته اند که تا درون مناطق روشن و کوچک تر درون دهانه پیش رفته اند.
رالف یومان، دانشمند سیاره ای و از بازرسان داون در مرکز هوافضای آلمان (DLR) در برلین می گوید: «پارسال، پیش از آن که داون مشاهدات فشرده اش از سرس را آغاز کند، دهانه ی اوکاتور مانند یک ناحیه ی روشن بزرگ دیده می شد. اکنون، با تازه ترین نماهای نزدیک می توانیم ساختارهای پیچیده را ببینیم که رازهای تازه ای را برای کاوش به ما نشان می دهند. هندسه ی پیچیده ی درون این دهانه ی نشانگر فعالیت های زمین‌شناختی در گذشته ی نزدیک است، ولی ما برای آزمودن پنداشت هایمان درباره ی این سازندها نیاز به کامل شدن نقشه برداری دقیق زمین‌شناختی از این دهانه داریم.»
نمایشی شکوهمند از یافته های فضاپیمای داون پس از گذراندن یک سال در مدار سرس
اختلاف های رنگ
این دانشمندان همچنین یک نقشه ی پررنگ شده از سطح سرس را منتشر کردند که گوناگونی مواد سطحی و پیوند آن ها با ریخت‌شناسی سطح را نشان می دهد. دانشمندان همیشه شکل های دهانه ها و پراکندگی آن ها را با شوق بسیار بررسی می کرده اند. شمار دهانه های برخوردی بزرگ سرس کمتر از چشمداشت دانشمندان است، ولی شمار دهانه های کوچک تر آن به طور کلی با پیش بینی های این دانشمندان سازگار است. مواد آبی رنگی که در نقشه ی رنگی نشان داده شده مربوط به جریان ها، دشت های هموار، و کوه ها است که به نظر می رسد ساختارهای سطحی بسیار جوانی باشند.
یومان می گوید: «گرچه فرآیندهای برخوردی در زمین شناسی روسطحی سرس دست بالا را دارد، ولی ما تنوع های رنگی ویژه ای را هم بر روی سطح آن شناسایی کرده ایم که نشان دهنده ی تغییرات مواد به دلیل برهمکنش‌های پیچیده میان فرآیند برخورد و همنهش زیرسطحی است. همچنین، این گواهیست بر فراوانی یخ و مواد گریزا (فرّار) در لایه ی زیر سطح سرس.»
شمارش نوترون ها
داده های آشکارساز پرتو گاما و نوترونی فضاپیمای داون (GRaND) نیز احتمال وجود یخ زیرسطحی را نشان می دهند. این آشکارساز از ماه دسامبر گردآوری مجموعه ی آغازین داده ها را آغاز کرده. نوترون ها و پرتوهای گامایی که از برهمکنش پرتوهای کیهانی با مواد سطح پدید می آیند، برای ما یک اثر انگشت از ساختار شیمیایی سرس فراهم می کنند. این سنجش ها همنهش عنصرها در یک مترِ بالایی سنگپوشه های سطح سرس را نشان می دهند.
در پایین ترین مدار داون، شمار نوترون هایی که این دستگاه در قطب های سرس آشکار کرد کمتر ازاستوای آن بود، که نشان می دهد با بالاتر رفتن عرض های جغرافیایی، انباشت هیدروژن هم بیشتر می شود. از آنجایی که هیدروژن یکی از اجزای اصلی آب است، پس یخ آب می تواند در مناطق قطبی، نزدیک به سطح وجود داشته باشد.
تام پریتمن، سرپرست GRaND و کمک-بازرس داون در بنیاد دانش سیاره ای در توسان آریزونا می گوید: «بر پایه ی یک پیش بینی درازمدت، آب یخ زده می تواند از میلیاردها سال پیش درست زیر سطح سرد عرض های بالای سرس وجود داشته باشد. بررسی های ما این پیش بینی دیرینه را خواهند آزمود.»
دهامه ی اوکاتور با پهنای ۹۲ کیلومتر و ژرفای ۴ کیلومتر، درخشان ترین بخش سطح سرس را در خود جای داده. این تصویر در اندازه ی بسیار بزرگ تر (۱۵.۹ مگ)
راز دهانه ی هاولانی
ولی بر پایه ی داده های طیف سنج نقشه برداری فروسرخ و نور دیدنی (VIR)، همنهش زیرسطحی در همه جای سرس یکسان نیست. VIR دستگاهیست که به شیوه ی بازتاب طول موج های گوناگون نور خورشید از روی سطح سرس نگاه می کند و به دانشمندان امکان می دهد تا از این راه، کانی ها را شناسایی کنند.
دهانه ی هاولانی (یا هولانی) به طور ویژه یک نمونه ی فریبنده از گونه‌گونی و تنوع همنهش مواد سطحی سرس است. دستگاه VIR نشان داده که این دهانه با شکل نامنظم و رگه های چشمگیر از مواد روشنش، دارای نسبت مواد سطحی متفاوتی با سطح پیرامونش است. سطح سرس به طور عمده از آمیزه ی موادی دست شده که در بر دارنده ی کربنات ها و سیلیکات های ورقه ای هستند، ولی نسبت این مواد در جاهای گوناگون سرس با هم تفاوت دارد.
ماریا کریستینا دسانتیس، دانشمند اصلی دستگاه VIR در بنیاد ملی اخترفیزیک رم می گوید: «تصاویر رنگ زیف (کاذب) از دهانه ی هاولانی نشان می دهند که موادی که در اثر یک برخورد از زیر سطح بیرون زده اند متفاوت با همنهش کلی سطح سرس هستند. از این گوناگونی مواد چنین بر می آید که یا لایه ای آمیخته در زیر سطح وجود دارد، یا خود برخورد ویژگی های این مواد را تغییر داده.»
آب در اُشو
دانشمندان داون همچنین در یکی از نشست های علمی LPSC گزارش دادند که دستگاه VIR آب را در دهانه ی اُشو (Oxo) که یک ساختار جوان به پهنای ۹ کیلومتر در نیمکره ی شمالی سرس است ردیابی کرده. این آب هم می تواند مخلوط با کانی ها باشد و هم می تواند به شکل یخ وجود داشته باشد.
به گفته ی ژان-فیلیپ کومب از بنیاد بیرفایت در وینتراپ واشنگتن، این مواد آبدار می توانند در پی یک زمین‌لغزه و یا یک برخورد از زیر سطح بیرون زده باشند- حتی شاید در اثر آمیزه ای از هر دو رویداد.
اُشو تنها جایی روی سرس است که تاکنون آب سطحی در آن شناسایی شده. فضاپیمای داون به مشاهده ی این ناحیه ادامه خواهد داد.
لکه ی روشن مرکز دهانه ی اوکاتور در این تصویر پررنگ شده ی فضاپیمای داون ناسا دیده می شود. این گونه عکس ها برای نمایش تفاوت ظریف رنگ های سطح سرس به کار می رود. تصویر بزرگ تر و گسترده تر
تصویر بزرگ
داون سال گذشته تاریخ‌ساز شد و به عنوان نخستین کاوشگر، به یک سیاره ی کوتوله رسید و همچنین نخستین کاوشگری شد که به گرد دو جرم جداگانه بیرونی از سامانه ی زمین و ماه چرخید- هر دو جرم هم در کمربند اصلی سیارک ها میان مشتری و بهرام جای داشتند. داون در سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ به مدت ۱۴ ماه در مدار سیارک وستا بود و مشاهداتی گسترده روی آن انجام داد.
کارول ریموند، دستیار سربازرس ماموریت داون در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در پاسادنای کالیفرنیا می گوید: «ما از رونمایی از این عکس های تازه و زیبا هیجان زده ایم، به ویژه عکس های اوکاتور که پیچیدگی فرآیندهای شکل‌دهنده ی سطح سرس را آشکار می کند. اکنون که می توانیم لکه های روشن و پرراز و رمز سرس، کانی های سطحی و ریخت‌شناسی آن را با بالاترین وضوح ببینیم، برای پی بردن به فرآیندهایی که این سیاره ی کوتوله ی بیمانند را شکل داده اند به شدت باید کار کنیم. با همسنجی (مقایسه ی) سرس و وستا بینش های تازه ای درباره ی روزگار جوانی سامانه ی خورشیدی گرد خواهیم آورد.»
در این عکس که با بهره از دستگاه طیف سنج نقشه برداری فروسرخ و نور دیدنی فضاپیمای داون ناسا (VIR) گرفته شده، دهانه ی هاولانی یا هولانی با پهنای ۳۴ کیلومتر را می بینیم. تصویر بزرگ تر
نقشه ای از نیمکره ی شمالی سرس بر پایه ی داده های شمارش نوترون که توسط آشکارساز پرتو گاما و نوترون فضاپیمای داون ناسا (GRaND) به دست آمده. تصویر بزرگ تر
نقشه ی رنگی سرتاسری سرس که از یک موزاییک بدون فیلتر درست شده. تصویر بزرگ تر
این نقشه ی سرتاسری سرس را در رنگ های سیرشده نشان می دهد و طول موج های فروسرخ فراتر از دید انسان را نیز در بر دارد. تصویر بزرگ تر
NASA - Dawn - Ceres - Occator Crater - Lunar and Planetary Science Conference - dwarf planet - crater - dome - Ralf Jaumann - German Aerospace Center - DLR - morphology - volatile - Gamma Ray and Neutron Detector - GRaND - element - regolith - neutron - equator - hydrogen - latitude - Tom Prettyman - Planetary Science Institute - Haulani Crater - visible and infrared mapping spectrometer - VIR - wavelength - mineral - carbonate - phyllosilicate - Maria Cristina de Sanctis - National Institute of Astrophysics - LPSC - Oxo Crater - hemispher - Jean-Philippe Combe - Bear Fight Institute - landslide - extraterrestrial - asteroid belt - Mars - Jupiter - Vesta - impact basin - morphology - solar system - Carol Raymond - NASA - Jet Propulsion Laboratory
اخترشناس کانادایی پل هیکسون و همکارانش در پیمایشی از کهکشان های آسمان، چیزی نزدیک به ۱۰۰ گروه کهکشانی کوچک و فشرده را شناسایی کردند که اکنون به نام گروه های فشرده ی هیکسون (HCGها) شناخته می شوند.
در این تصویر تلسکوپی باکیفیت یکی از همین گروه های کهکشانی با نام "HCG ۹۱" را با جزییات عالی و زیبا می بینیم. سه کهکشان مارپیچی رنگارنگ این گروه که در مرکز چشم انداز دیده می شوند، با هم درگیر یک کشاکش گرانشی شده اند و با برهم کنش های خود، دنباله های کِشندی کم نور ولی دیدارپذیری پدید آورده اند که درازایشان به بیش از ۱۰۰ هزار سال نوری می رسد. همچنین رویارویی های نزدیک این سه کهکشان به ستاره زایی های شدید و آتشینی انجامیده.
دستاورد نبرد این کهکشان ها در یک بازه ی زمانی کیهانی، ادغام و پیوستن آن ها به یکدیگر و پدید آمدن یک تک کهکشان بزرگ خواهد بود، فرآیندی که اکنون می دانیم یک بخش طبیعی از فرگشت کهکشان ها، از جمله راه شیری خودمانست.
گروه هیکسون ۹۱ با حدود ۳۲۰ میلیون سال نوری فاصله از زمین، در راستای صورت فلکی ماهی جنوبی جای دارد. ولی در این تصویر بسیار ژرف (با نوردهی بلند) شواهدی از دنباله های کشندی و برهم کنش های کهکشانی کم نورتر تا فاصله ی ۲ میلیارد سال نوری هم آشکار شده است.
در یکی از درخشان ترین بخش های کهکشان راه شیری سحابی‌ای جای دارد که برخی از شگفت آورترین رویدادها در آن رخ می دهد.
سحابی NGC ۳۳۷۲ که با نام سحابی بزرگ شاه‌تخته یا کارینا شناخته می شود، جایگاه ستارگان بزرگ و سحابی های تغییرپذیر است. ساختار روشنی که درست بالای مرکز این تصویر دیده می شود و سحابی سوراخ کلید (NGC ۳۳۲۴) نام دارد، بسیاری از این ستارگان بزرگ را در خود جای داده و چهره ی خودش را دگرگون کرده.
گستردگی سحابی کارینا بیش از ۳۰۰ سال نوریست و با فاصله ی حدود ۷۵۰۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی شاه‌تخته جای دارد. با این که فاصله ی این سحابی حدود ۵ برابر فاصله ی سحابی بزرگ شکارچی (جبار) است، ولی همانند این همتای کوچک تر و شمالی‌ترش به سادگی با چشم نامسلح دیده می شود [پس تصور کنید اگر به اندازه ی شکارچی به ما نزدیک بود چه اندازه دیده می شد!-م].
در حالی که ستاره ی اتا-شاه‌تخته شاید در آستانه ی یک انفجار ابرنواختری باشد، تصاویر پرتو X نشان می دهند که تاکنون بیشتر بخش های سحابی شاه‌تخته کارخانه های ابرنواختر واقعی بوده اند.
یک گروه بین الملی از دانشمندان به رهبری پیتر گارناویچ، استاد اخترفیزیک دانشگاه نوتردامایندیانا به مدت سه سال، نوری که تلسکوپ کپلر هر ۳۰ دقیقه یک بار از ۵۰۰ کهکشان دوردست دریافت کرده بود را بررسی کرده و حدود ۵۰ تریلیون ستاره را غربال کردند. آن ها به دنبال یافتن نشانه های مرگ انفجاری ستارگان بزرگ یا همان ابرنواختر بودند.
در این
ویدیوی پویانمایی، برق درخشان موج شوک یک ستاره ی منفجرشونده -چیزی
که اخترشناسان به نام "شوک تابشی" می نامند- نشان داده شده. ویدیو با
نمایی از یک ستاره ی ابرغول سرخ آغاز می شود که ۵۰۰ بار بزرگ تر و ۲۰ هزار
بار درخشان تر از خورشید ماست. با خاموش شدن کوره ی همجوشی هسته ای مرکز
ستاره، دیگه هسته ی ستاره نمی تواند در برابر گرانش تاب بیاورد و آغاز به
رُمبش می کند. موج شوکی از این رمبش ناگهانی به راه می افتد و با پیمودن
لایه های ستاره بالا می آید. این موج شوک با رسیدن به سطح دیدارپذیرِ
ستاره، نخست فواره های انگشت-مانندی از پلاسما روی این سطح پدید می آورد.
تنها ۲۰ دقیقه بعد آشوب کامل و سهمگین موج شوک به سطح می رسد و با از هم
پاشیدن انفجاری ستاره، یک ابرنواختر پدید می آورد. این پویانمایی بر پایه ی
رصدهای نورسنجی
تلسکوپ فضایی کپلر ناسا درست شده. کپلر با دیده بانی دقیق ستاره ی KSN
2011d که ۱.۲ میلیارد سال نوری از ما فاصله دارد، توانست نخستین لحظه های
یک رویداد ابرنواختری را به تصویر بکشد.
در سال ۲۰۱۱ دو ستاره ی بزرگ که از رده ی ابرغول های سرخ بودند جلوی چشم تلسکوپ کپلر منفجر شدند. ابرغول نخست با نام KSN 2011a، حدود ۳۰۰ برابر خورشید بود و ۷۰۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله داشت. ابرغول دومی هم با نام KSN 2011d، حدود ۵۰۰ برابر خورشید بود و فاصله اش از زمین هم چیزی نزدیک به ۱.۲ میلیارد سال نوری بود.
گارناویچ می گوید: «برای درک بزرگی آن ها تنها کافیست بدانیم که مدار زمین به گرد خورشید را می توان به سادگی در این ستارگان غول پیکر جا داد.»
عکس گرفتن از یک رویداد فاجعه بار و ناگهانی، چه سقوط یک هواپیما باشد، چه تصادف یک خودرو و چه رخ دادن یک ابرنواختر، کاری بی‌اندازه دشوار، ولی برای شناخت دلیل ریشه ای رویداد فوق العاده سودمند است. درست همان گونه که دوربین های تلفن همراه فیلم های جنجال برانگیز سودمند برای دادگاه و پزشکی قانونی را بیشتر کرده اند، نگاه های پیوسته ی کپلر هم به اخترشناسان امکان داد تا سرانجام، موج شوک یک ابرنواختر را در زمانی که از درون ستاره به سطح آن رسیده بود ببینند. خود شوک تابشی تنها حدود ۲۰ دقیقه به درازا کشید، از همین رو به تصویر کشیدن برق درخشش انرژی آن یک شاهکار پژوهشی برای اخترشناسان به شمار می آید.
گارناویچ می گوید: «برای دیدن چیزی مانند شوک تابشی که در بازه های زمانی دقیقه ای رخ می دهد، باید دوربینی داشته باشیم که به طور پیوسته آسمان را دیدبانی کند. ما نمی دانیم یک ابرنواختر کِی می خواهد منفجر شود ، [ولی] گوش به زنگیِ کپلر به ما اجازه داد تا بیننده ی آغاز انفجار باشیم.»
این گونه ابرنواخترها (رده ی II)، زمانی آغاز می شوند که ستاره سوخت هسته ای در کوره ی درونی یک ستاره به پایان می رسد و چون دیگر نیروی رو به بیرونِ هسته ای وجود ندارد، هسته نمی تواند در برابر نیروی گرانش خود تاب بیاورد و می رُمبد.
هر دوی این ابرنواخترها به خوبی با مدل های ریاضی انفجارهای رده ی II همخوانی داشتند و یک بار دیگر نظریه های کنونی را تایید کردند. ولی همچنین این را هم نشان دادند که این رویدادهای سهمگین تا چه اندازه می توانند در جزییات متفاوت باشند.
ضربه ی انرژی هر دو انفجار یکسان بود ولی در ابرغول کوچک تر هیچ شوک تابشی‌ای دیده نشد. دانشمندان فکر می کنند این به احتمال بسیار به دلیل بود که ستاره ی کوچک تر با گازهایی در بر گرفته شده که برای پوشاندن موج شوک در زمان رسیدن به سطح ستاره کافی بودند.
نمودار درخشش یک رویداد ابرنواختری نسبت به خورشید. برای نخستین بار، موج شوک یک ابرنواختر به هنگام رسیدن به سطح ستاره در طول موج های دیدنی (مریی) دیده شد. این برق نور آغازین به نام شوک تابشی (shock breakout) شناخته می شود. ۱۴ روز رمان برد تا مرگ انفجاری این ستاره -به نام KSN 2011d- به بیشینه ی درخشش برسد. خود شوک تابشی تنها ۲۰ دقیقه به درازا کشید، از همین رو ثبت برق انرژی آن یک شاهکار پژوهشی برای اخترشناسان به شمار می رود. این ستاره یک ابرغول سرخ با درخششی ۲۰ هزار برابر خورشید بود. با تبدیل شدن آن به ابرنواختر، انرژی که با سرعت نور حرکت می کرد از هسته ی ستاره به سطح آن می رسد و انفجاری از نور به راه می اندازد که ۱۳۰ هزار بار درخشان تر از خورشید بود. این ستاره به انفجار خود ادامه می دهد و به بیشینه ی درخششی می رسد که حدود یک میلیارد بار از درخشش خورشید بیشتر بود. تصویر بزرگ تر
گارناویچ می گوید: «این معمای یافته های ماست. ما به دو ابرنواختر نگاه می کنیم و دو چیز متفاوت را می بینیم. این تنوع در بیشترین اندازه است.»
درک فیزیک این رویدادهای خشونت بار به دانشمندان امکان می دهد تا شناخت بهتری از شیوه ی پخش شدن همنهش های پیچیده ی شیمیایی و نیز خود زندگی در فضا و زمانِ کهکشان خودمان پیدا کنند.
استیو هاول، دانشمند پروژه ی ماموریت های کپلر و K۲ در از مرکز پژوهشی ایمز ناسا در دره ی سیلیکون (سیلیکون ولی) می گوید: «همه ی عنصرهای سنگین کیهان از انفجارهای ابرنواختری سرچشمه گرفته اند. برای نمونه، همه ی نقره، نیکل، و مسی که در زمین و حتی در بدن ماست در مرگ انفجاری ستارگان پدید آمده. زندگی به خاطر ابرنواخترهاست که وجود دارد.»
star - shockwave - shock breakout - optical wavelength - visible light - NASA - planet - Kepler space telescope - Peter Garnavich - University of Notre Dame - galaxy - supernova - red supergiant - KSN 2011a - sun - Earth - mobile camera - Type II - nuclear fuel - gravity - Milky Way galaxy - element - silver - nickel - copper - Steve Howell - K2 mission - Ames Research Center - Silicon Valley - Astrophysical Journal - photometric observation
چه چیزی باعث شده این آسمان همانند یک رنگین کمان تکرارشونده ی غول آسا بدرخشد؟ پاسخ این پرسش "هواتاب" است.
هواتاب پدیده ایست که در هر جایی می تواند رخ دهد ولی معمولا به سختی دیده می شود. با این وجود یک آشفتگی -مانند نزدیک شدن یک جبهه ی توفانی- می تواند چین و شکن های بزرگی در جو زمین به وجود آورد که به نام "امواج گرانش جَوی" شناخته می شوند [این امواج به کلی با امواج گرانشی اخترفیزیکی تفاوت دارند-م]
امواج گرانش جوی که به نام "امواج چگالی" هم خوانده می شوند، نوسان هایی در هوا هستند و به شیوه ای همانند امواجی پدید می آیند که از افتادن یک سنگ در یک استخر آرام ایجاد می شود. اگر بتوانیم با نوردهی بلند و از جایی در راستای دیواره ی عمودی این امواج عکس بگیریم، شاید بتوانیم ساختار موجدار هوا که از هواتاب روشن شده را آشکار کنیم.
خوب، ولی این رنگ های هواتاب از کجا آمده؟
هواتاب سرخ تیره به احتمال بسیار از مولکول های OH (هیدروکسیل) در فراز حدود ۸۷ کیلومتری آسمان که به هنگام روز در اثر تابش پرتوهای فرابنفش خورشید برانگیخته شده بودند سرچشمه گرفته. هواتاب نارنجی و سبز هم به احتمال بسیار توسط اتم های سدیم و اکسیژن در فراز کمی بالاتر پدید آمده.
* تا یک سال پیش، پلوتو از پشت دوربین های فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا تنها مانند یک نقطه ی روشن دیده می شد که با آنچه تلسکوپ ها از زمان یافته شدنش توسط کلاید تامبا در ۱۹۳۰ می دیدند چندان تفاوتی نداشت.
ولی در این هفته، دانشمندان ماموریت نیوهورایزنز نخستین مجموعه ی فراگیر از پژوهشنامه هایی که از هنگام دیدار فضاپیما با سامانه ی پلوتو در تابستان گذشته نوشته شده بود را در نشریه ی ساینس منتشر کردند. آلن استرن، سربازرس نیوهورایزنز از بنیاد پژوهشی جنوب باختر (SwRI) در بولدر کلرادو می گوید: «این پنج پژوهشنامه ی پرجزییات به طور کامل دیدگاه ما از پلوتو را دگرگون می کنند - آن ها نشان می هد که این جرم که در گذشته تنها سیاره ای برای ستاره شناسان بود، یک دنیای واقعی با زمین‌شناسی گونه‌گون و فعال، سطحی با همنهش شیمیایی شگفت انگیز، هوای پیچیده، برهمکنش های رازگونه با خورشید و با سامانه ای فریبنده از ماه های کوچک است.»
عکسی از لایه های ریزگرد بر فراز لبه ی
پلوتو که فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا با دوربین نور دیدنی چندطیفی/رالف
(MVIC) گرفته. حدود ۲۰ لایه ی ریزگرد دیده می شود. تا جایی که دیده شده،
این لایه ها معمولا تا صدها کیلومتر در راستای افقی گسترده شده اند، ولی
دقیقا همراستا (موازی) با سطح نیستند. برای نمونه، دانشمندان به یک لایه ی
ریزگرد اشاره می کنند که در پایین، سمت چپ تصویر حدود ۵ کیلومتر بالای سطح
است ولی در سمت راست به فراز پایین تری آمده. تصویر بزرگ تر
نیوهورایزنز که با سرعتی بیش از همه ی فضاپیماها پرتاب شده بود و برای رسیدن به نخستین هدفش طولانی ترین مسیر را در پیش داشت، پس از ۹.۵ سال و پیمودن ۵ میلیارد کیلومتر، در ۱۴ ژوییه ی ۲۰۱۵ از کنار پلوتو گذشت. هفت ابزار علمی نیوهورایزنز حدود ۵۰ گیگابایت داده بر روی حافظه ی دیجیتال فضاپیما ذخیره کردند که بیشتر آن در نه روز پیرامون ۱۴ ژوییه گرد آمده بود.
نخستین عکس های نمای نزدیک یک ویژگی قلب-مانند بزرگ را روی سطح پلوتو آشکار کرد که به دانشمندان می گفت این گونه ی "تازه" از دنیاهای سیاره ای -بزرگ ترین، درخشان ترین و نخستین مورد کاوش شده در "ناحیه ی سوم" دوردست و رازگونه ی سامانه ی خورشیدی به نام کمربند کویپر- از آنچه مدل ها پیش بینی کرده اند هم شگفت انگیزتر و اسرارآمیزتر خواهد بود.
پژوهشنامه های تازه منتشر شده در ساینس این را تایید کرده و توضیح می دهند؛ برای دیدن فهرستی از برترین نتایج، روی این پیوند بکلیکید.
جف مور، نویسنده ی اصلی پژوهشنامه ی زمین‌شناختی پلوتو از مرکز پژوهشی ایمز ناسا در مافت فیلد کالیفرنیا می گوید: «دیدن پلوتو و شارون از نزدیک ما را واداشت که نگرشمان درباره ی این که چه نوع کُنش های زمین‌شناختی می تواند روی اجرام پرت افتاده در دوردست های سامانه ی خورشیدی، اجرامی که تاکنون می پنداشتیم یادگارهایی تقریبا دست نخورده از روزگار پیدایش کمربند کویپر هستند، را یک بار دیگر و به طور کامل ارزیابی کنیم.»
به گفته ی دانشمندانی که همنهش (ترکیب) پلوتو را بررسی می کنند، گوناگونی چشم اندازهای آن ریشه در میلیون ها سال برهم کنش میان یخ های به شدت گریزا و روانِ متان، نیتروژن و مونوکسید کربن با یخ سخت و ثابت آب دارد. ویل گراندی از رصدخانه ی لوول در فلگستف آریزونا و نویسنده ی اصلی پژوهشنامه ی همنهش پلوتو می گوید: «ما گونه‌گونی هایی را در پراکندگی یخ های گریزای پلوتو می بینیم که نشانگر چرخه های فریبنده ی تبخیر و چگالش است. این چرخه ها بسیار پُرمایه تر (غنی تر) از چرخه های زمینند- روی زمین تنها یک ماده است که تبخیر می شود و می چگالد: آب. روی پلوتو، دستکم سه ماده دارای چنین چرخه ای هستند، و با آن که به طور کامل از شیوه های برهمکنش آن ها آگاه نیستیم، ولی اثرهایشان را در سرتاسر سطح پلوتو به خوبی می بینیم.»
عکسی که نیوهورایزنز از فلاته ی اسپوتنیک
روی پلوتو گرفته (بالا) و عکسی که از فلاته ی وولکان روی شارون گرفته
(پایین). درازای خط مقیاس هر دو ۳۲ کیلومتر است و نور از سمت چپ بر آن ها
تابیده. فلاته ی اسپوتنیک که یک دشت روشنِ یخ نیتروژنی است، شبکه ای از
شیارهای ضربدری دارد. عکس آن با دوربین نور دیدنی چندطیفی/رالف (MVIC)
گرفته شده و هر پیکسلش هم ارز ۳۲۰ متر است. در چارچوب پایین، نمایی از فلاته ی وولکانِ شارون با "کوه خندقی"اش که به نام کوه کلارک (برگرفته از
نام آرتور سی. کلارک) نامیده شده درست بالای مرکز تصویر. این دشت پوشیده از
آب یخ زده دارای انواع بافت های زمینه است، از زمینه های هموار و
شیاردار در سمت چپ گرفته تا زمینه های چاله ای و برآمده در سمت راست. این
عکس با دوربین شناسایی برد بلند (لوری، LORRI) گرفته شده و هر پیکسل آن هم
ارز ۱۶۰ متر است. تصویر بزرگ تر
بر فراز سطح هم دانشمندان دریافتند که جو پلوتو دارای ریزگردهایی لایه لایه است که هم خنک تر و هم فشرده تر از چشمداشت هاست. این بر شیوه ی دسترفت جو بالایی پلوتو به فضا، و شیوه ی برهمکنش آن با شار ذرات باردار خورشید (باد خورشیدی) اثر می گذارد. فرن بگنال از دانشگاه کلرادو در بولدر و نویسنده ی اصلی پژوهشنامه ی ذرات و پلاسمای پلوتو می گوید: «ما پی بردیم که پیش از نیوهورایزنز، دسترفت مواد از جو پلوتو به گونه ی گسترده ای بیش از اندازه برآورد شده بود. پنداشت گذشته این بود که جو پلوتو دارد مانند یک دنباله دار از آن می گریزد، ولی اکنون دریافته ایم که جو آن در واقع داردبا نرخی بسیار همانند جو زمین می گریزد.»
رندی گلدستون از SwRI در سن آنتونیو و نویسنده ی اصلی پژوهشنامه ی یافته های جَوی پلوتو نیز می گوید: «ما همچنین دریافتیم که گاز اصلی گریزنده از پلوتو متان است نه نیتروژن. این بسیار غافلگیرکننده است زیرا بیش از ۹۹ درصد جو در نزدیک سطح پلوتو را نیتروژن ساخته.»
دانشمندان همچنین سرگرم بررسی نخستین عکس های نمای نزدیکی هستند که از ماه های کوچک پلوتو -استیکس، نیکس، کربروس (سربروس) و هیدرا- گرفته شده. این چهار ماه که میان سال های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۲ یافته شده بودند، دارای قطرهایی نزدیک به ۴۰ کیلومتر (نیکس و هیدرا) و ۱۰ کیلومتر (استیکس و کربروس) هستند. دانشمندان ماموریت نیوهورایزنز دریافتند که این ماه های کوچک دارای نرخ چرخشی بسیار بی نظم و جهتگیری قطبی نامعمولند؛ همچنین درخشندگی و رنگ سطح یخی آن ها هم بسیار با پلوتو و شارون متفاوت است. [بخوانید: * ماه های پلوتو کودکان چموش منظومه خورشیدی‌اند!]
آن ها شواهدی یافتند از این که برخی از این ماه های کوچک خود از ادغام اجرامی کوچک تر پدید آمده اند و نیز سن سطحشان به دستکم ۴ میلیارد سال پیش می رسد. هال ویور، دانشمند پروژه ی نیوهورایزنز از آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانز هاپکینز در لورل مریلند، و نویسنده ی اصلی پژوهشنامه ی علمی ماه های کوچک پلوتو می گوید: «این دو یافته ی آخر نیروبخش این پنداشت است که ماه های کوچک پلوتو در پی برخوردی پدید آمده اند که سامانه ی دوتایی پلوتو-شارون را ایجاد کرده بود.»
تاکنون حدود نیمی از داده های گذر نیوهورایزنز به زمین فرستاده شده و انتظار می رود تا پایان ۲۰۱۶ همه ی آن ها به زمین تراگسیلیده شود. گفتنی است سیگنال های رادیویی با سرعت نور، حدود ۵ ساعت در راهند تا از آن فاصله به زمین برسند. [البته کُندی دریافت داده ها ربطی به این مساله ندارد بلکه مربوط به پهنای باند است- م]
این تصویر پررنگ شده ی سطح پلوتو از پیوند
نمای رنگی دوربین نور دیدنی چندطیفی/رالف (MVIC) با تصویر سیاه و سفید
دوربین دوربین شناسایی برد بلند (لوری، LORRI) درست شده. وضوح تصویر لوری
۲۳۰ متر در پیکسل بوده و وضوح دوربین MVIC هم۶۵۰ متر بر پیکسل. در پایین
سمت راست، سطح باستانی و به شدت دهانه‌داری را می بینیم که پوشیده از تولین
به رنگ سرخ تیره است. بالا سمت راست، یخ های گریزا (فرّار) سطح فلاته ی
اسپوتنیک را پر کرده اند و آرایه ای آشفته از کوه های چندتکه را پدید آورده
اند. یخ های گریزا همچنین چند دهانه ی ژرف آن نزدیک را هم پر کرده اند و
در برخی جاها هم، آرایه ای از چاله ها روی مواد گریزا دیده می شود که در اثر والایش (تصعید) پدید آمده. در سمت چپ، و بخش های پایینی تصویر، ته‌نشست
های خاکستری-سفید یخ متان پشته های زمین ساختی، لبه های دهانه ها، و شیب
های رو به شمال را نمایان کرده اند. گستردگی چشم انداز درون این عکس ۴۲۰ در
۲۲۵ کیلومتر است و شمال در گوشه ی بالا، سمت چپ جای دارد. تصویر بزرگ تر
کرت نیبور، دانشمند برنامه ی نیوهورایزنز در مرکز فرماندهی ناسا در واشنگتن می گوید: «یافته های فراوان نیوهورایزنز نشانگر بهترین دستاوردهای بشری و الهام بخش ما برای ادامه دادن به کاوش سامانه ی خورشیدی و فراتر از آنند.»
عینک سرخ/آبی خود را بزنید و غرق در تماشای کوه پرراز و رمز "آهونا" روی سیاره ی کوتوله ی سرس شوید.
این تصویر موزاییکی که اینجا در نگارش ژرفنمای سه بُعدی به نمایش در آمده، از پیوند داده هایی درست شده که فضاپیمای داون ناسا در دسامبر ۲۰۱۵از درون مدار نقشه برداری فراز-پایین خود، ۳۸۵ کیلومتر بالاتر از سطح سرس گرد آورده بود.
کوه آهونا یک ساختار گنبد-مانند چشمگیر با دامنه های هموار پُرشیب و یک نوک پهن است که پایه ای به قطر حدود ۲۰ کیلومتر و بلندی میانگینی نزدیک به ۴ کیلومتر دارد. این کوه از نظر اندازه همسان با کوه هاییست که روی سیاره ی خودمان پیدا می شود و از همه ی ساختارهای سطحی روی سرس بلندتر و خوش‌کران تر است.
هنوز روشن نیست که چه فرآیندهای به شکل گیری کوه تک و تنهای آهونا انجامیده؛ همچنین هنوز نمی دانیم که آیا مواد روشنی که دامنه های این کوه را رگه رگه کرده اند از جنس همان لکه های روشن و پرآوازه ی سرس هستند یا نه.
