عنکبوت یخی بر روی پلوتو

* روی سطح یخ زده ی پلوتو ساختار زمین‌شناختی شگفت انگیزی دیده شده که همانند یک عنکبوت غول پیکر است.

ساختار نامعمول عنکبوت-مانند روی پلوتو از دستکم شش شکستگی
کششی تشکل شده که در یک نقطه به هم رسیده اند. هر یک از این
شکستگی ها تا صدها کیلومتر درازا دارند و به نظر می رسد لایه ی

سرخ فام زیر سطح را نمایان کرده اند. تصویر بزرگ تر

الیور وایت، یکی از اعضای گروه زمین شناسی نیوهورایزنز از مرکز پژوهشی ایمز ناسا در مافت فیلد کالیفرنیا می گوید: «اوه! زمین‌شناسی پلوتو را ببینید که چه تارهای پیچیده ای تنیده. طرحی که این ساختارها پدید آورده اند مانند هیچ چیز دیگری که تاکنون در بخش بیرونی سامانه ی خورشیدی دیده ایم نیست، و یک بار دیگر نشان می دهد که هر جای پلوتو را نگاه کنیم، چیز متفاوتی خواهیم دید.»

چنان چه در این تصویر پررنگ شده -که فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا در روز ۱۴ ژوییه ی ۲۰۱۵ گرفته- می بینید، این ساختار از دستکم شش شکستگی کششی تشکیل شده (با پیکان های سفید نشان داده شده اند) که در یک نقطه نزدیک مرکز به هم می رسند.

درازترین شکستگی ها تقریبا راستای شمالی-جنوبی دارند و آن که از همه درازتر است و به نام گوداله ی اسلیپنیر (Sleipnir Fossa) شناخته شده، بیش از ۵۸۰ کیلومتر درازا دارد. شکستگی‌ای که راستای خاوری-باختری دارد کوتاه تر است و کمتر از ۱۰۰ کیلومتر درازا دارد. این شکستگی ها در شمال و باختر به دشت های لکه دار با موج های ملایمِ عرض های جغرافیایی بالا می رسند، و در جنوب وارد یک سطح تیغه‌ای که "پشته ی شکنجی تارتاروس" نام گرفته شده اند.

شگفت این که، "پاهای" این عنکبوت به گونه ی چشمگیری ته‌نشست های سرخ رنگِ زیر سطح پلوتو را نمایان کرده اند.

به گمان دانشمندان نیوهورایزنز، شکستگی های دیده شده در دیگر جاهای پلوتو -که همراستا با یکدیگر در کمربندهای بلند جای گرفته اند- در اثر کشش و گسترش سرتاسری پوسته ی آب یخ‌زده ی این سیاره ی کوتوله پدید آمده اند. ولی الگوی شگفت انگیز شعاعی شکستگی هایی که این "عنکبوت" را ساخته اند شاید در اثر یک سرچشمه ی نیروی متمرکز در پوسته، زیر جایی که شکستگی ها از آن آغاز شده و از هم دور شده اند پدید آمده باشد- برای نمونه، در اثر بیرون زدن مواد از زیر سطح در آن نقطه.

این عنکبوت به گونه ای همانند شکستگی های شعاعی روی سیاره ی ناهید است که "نواختر" (nova) نام گرفته اند و فضاپیمای ماژلان ناسا دیده بود، همچنین مانند سازند گوداله های پانتئون که فضاپیمای مسنجر ناسا روی سیاره ی تیر دیده بود.

این عکس به کمک دوربین نور دیدنی چندطیفی/رالف فضاپیمای نیوهورایزنز (MVIC) گرفته شده و هر پیکسل آن تقریبا هم ارز ۶۸۰ متر است. عکس حدود ۴۵ دقیقه پیش از رسیدن نیوهورایزنز به نزدیک ترین فاصله ی پلوتو در روز ۱۴ ژوییه ی ۲۰۱۵، و از فاصله ی حدود ۳۳۹۰۰ کیلومتری پلوتو گرفته شده.

-------------------------------------------------

کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

Pluto - spider - geology - Oliver White - NASA - Ames Research Center - solar system - New Horizons - extensional fracture - Sleipnir Fossa - latitude - Tartarus Dorsa - deposit - crust - Venus - novae - Magellan spacecraft - Pantheon Fossae formation - MESSENGER spacecraft - Mercury - Ralph/Multispectral Visible Imaging Camera - MVIC

منبع: nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان