کشف یک کوتوله سفید با جَوی سرشار از اکسیژن
* پژوهشگران موفق به یافتن یک کوتوله ی سفید با جَوی انباشته از اکسیژن شده اند، گونه ای از کوتوله های سفید که وجودشان از دید نظری پیش بینی شده بود ولی تاکنون یافته نشده بودند.
* این یافته می تواند دانش ما از فرگشت های ستاره ای را به چالش بکشد، و همچنین سرنخی کلیدی درباره ی برخی از گونه های ابرنواختر که در دهه ی گذشته یافته شده به ما بدهد.
 |
| کوتوله ی سفید SDSS J124043.01+671034.68 یا Dox- این تصویر در اندازه ی بزرگ تر |
هنگامی که ستارگانِ به نسبت کوچک (آن هایی که جرمشان کمتر از ده برابر جرم خورشید است) به پایان زندگی خود نزدیک می شوند، لایه های بیرونی خود را پس زده و تبدیل به اجرام بسیار چگالی به نام کوتوله های سفید می گردند. گرانش هنگفتی که در اثر چنین چگالی هایی رخ می دهد باعث می شود عنصرهای سنگین تر به لایه های پایین ترِ ستاره رفته و عنصرهای سبک تر، مانند هیدروژن یا هلیوم، بر روی سطح آن شناور شوند.
سوزا اولیویرا کپلر و همکارانش به هنگام بررسی داده های پیمایش دیجیتالی آسمان اسلون (SDSS) توانستند جرمی به نام SDSS J124043.01+671034.68 را شناسایی کنند، یک کوتوله ی سفید که لایه ی بیرونیِ عنصرهای سبکش از آن جدا شده، و یک لایه ی تقریبا ناب از اکسیژن را نمایان کرده. امکانِ جدا شدنِ لایه ی بیرونی یک کوتوله ی سفید در چند نظریه ی گوناگون پیش بینی شده، ولی شناسایی SDSS J124043.01+671034.68 نخستین نمونه و گواه از چنین پدیده ایست.
این اخترشناسان می گویند: «اکسیژن ۹۹.۹۹ درصد از جَو این ستاره را ساخته، و پس از آن تنها ردی از عنصرهای نئون و منیزیم در آن دیده می شود. این واقعیت که هیچ هیدروژن یا هلیومی در آن دیده نشده شگفت انگیز است.»
یک احتمال برای چنین پدیده ای اینست که SDSS J124043.01+671034.68 یک همدم نزدیک داشته که برهم‌کنش هایش با آن باعث شده پوشش اکسیژنی آن برهنه و نمایان شود. بر پایه ی یک احتمال دیگر، از آن جایی که اکسیژن، نئون و منیزیم فرآورده های همجوشی کربن هستند که در دل ستارگانی با بالاترین جرم ممکن برای شکل گیری کوتوله های سفید رخ می دهد، شاید تَپی بزرگ از فرآورده های همجوشی کربن به بیرون ستاره فرستاده شده و عنصرهای سبک تر را پراکنده و محو کرده باشد.
کوتوله ی سفید SDSS J124043.01+671034.68 که اخترشناسان نام داکس (Dox) را بر آن نهاده اند، دارای جرمی هم ارز ۰.۵۶ جرم خورشید است و در فاصله ی ۱.۱۷۴ سال نوری زمین جای دارد. به گفته ی دکتر کپلر و دیگر نویسندگان پژوهش، این ستاره که می تواند یک کوتوله ی سفید اکسیژن-نئونی باشد، یک آزمون دیداری کمیاب از مسیرهای فرگشتی ستارگان به سوی کوتوله ی سفید شدن برای ما فراهم کرده.
گزارش این یافته در نشریه ی ساینس منتشر شده است.
--------------------------------------------
کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
واژه نامه:
white dwarf - star - oxygen - stellar evolution - supernova - sun - element - hydrogen - helium - Sloan Digital Sky Survey - SDSS - Souza Oliveira Kepler - SDSS J124043.01+671034.68 - neon - magnesium - carbon - solar mass - Dox - Science
منبع: sciencedaily
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر