سیاهچاله ای که فواره‌هایش مرزهای نظری دما را شکسته‌اند

دیده های تازه از یک سیاهچاله ی فواره‌فشان نشانگر دماهایی شگفت آور درون فواره های آنست، دماهایی دوزخین به اندازه ی ۱۰ تریلیون درجه ی کلوین. این نشان می دهد که اختروش ها می توانند حد نظری دما که ۱۰۰ میلیارد درجه ی کلوین است را در هم بشکنند، چیزی که دانشمندان را مبهوت و سرگشته ساخته است.

برداشت هنری از یک ابرسیاهچاله ی فواره‌فشان

نویسنده ی اصلی پژوهش، یوری کوالف از بنیاد فیزیک لبدوف مسکو در بیانیه ای گفت: «توضیح این یافته بر پایه ی شناخت کنونی ما از شیوه ی تابش فواره های نسبیتیِ اختروش ها کاری بسیار دشوار و چالش برانگیز است.»

این اختروش "۳سی ۲۷۳" نام دارد و رصد آن را ماهواره ی روسی Skeptr-R انجام داده. این ماهواره در ماموریت بزرگ تری به نام RadioAstron است که در آن، هماهنگ با سه رصدخانه ی زمینی کار می کند. اختروش ها سیاهچاله های ابرپرجرمی هستند که فواره هایی شدید و پرانرژی به فضا می افشانند. اختروش ۳سی ۲۷۳ که با فاصله ی ۲.۴ میلیارد سال نوری در صورت فلکی دوشیزه جای دارد، یکی از نزدیک ترین و درخشان ترین اختروش های شناخته شده است.

در گذشته باور بر این بود که برای "دما" حدی وجود دارد زیرا الکترون های درون فواره پرتوهای X و گاما تولید می کنند و در برهمکنش با یکدیگر خنک می شوند.

اخترشناسان این یافته را یک پیروزی برای شیوه ی تداخل‌سنجی دانسته اند که زمانی رخ می دهد که چند تلسکوپ در پیوند با یکدیگر، به وضوحی خوب از یک جرم دوردست می رسند. چهار رصدخانه که با هم کار کنند به وضوحی از تلسکوپ فضایی هابل هم بهتر دست خواهند یافت (گرچه تلسکوپ هابل در طیف پرتوهای X یا گاما رصد نمی کند).

این گروه از دانشمندان یافته ی دومی نیز داشتند: اعوجاج های ناشناخته ای در زیرساختارهای اختروش ۳سی ۲۷۳ وجود داشته که به دلیل نگاه کردن به آن از درون محیط میان‌ستاره ای کهکشان راه شیری ناشناخته مانده بودند. به گفته ی این پژوهشگران، این اعوجاج ها تنها به کمک وضوح بالای RadioAstron دیده شدند.

گزارش این یافته ها نخست در دیسکاوری نیوز منتشر شد و پژوهشنامه ی آن نیز در آستروفیزیکال جورنال در دسترس است.

--------------------------------------------

کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

http://telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

jet - black hole - quasar - relativistic jet - Yuri Kovalev - Lebedev Physical Institute - 3C 273 - Skeptr-R - RadioAstron - supermassive black hole - electron - X-ray - gamma ray - interferometry - Hubble Space Telescope - Earth - interstellar medium - Milky Way - resolution - The Astrophysical Journal - Discovery News

منبع: Space.com

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان