سیاره بهرام در گذشته آتشفشان‌های زیریخچالی داشته

* میلیاردها سال پیش آتشفشان هایی زیر یک ورقه ی یخی روی سیاره ی سرخ، بسیار دورتر از ورقه های یخی امروزین آن فوران کردند. این چیزیست که مشاهدات تازه ی فضاپیمای مدارگرد شناسایی بهرام ناسا (MRO) نشان می دهد.

بررسی این آتشفشان ها می تواند به اثبات وجود یخ های گسترده و فراگیر در روزگار باستانی بهرام (مریخ) کمک کند. همچنین آگاهی هایی درباره ی آمیزش محیطی گرما و نم که شرایطی مناسب برای زندگی میکروبی فراهم می کرد را به ما بدهد.

این تصویر جایی را نشان می دهد که دستگاه نقشه بردار کانی بهرام، کانی هایی را از درون مدار شناسایی کرده که می توانند نشانگر جایگاه فوران آتشفشان زیر یک ورقه ی یخی باشد. این جایگاه دور از همه ی ورقه های یخی بهرام امروزییست و ناحیه ایست که ساختارهای نامعمول به عنوان دستاورد احتمالی فعالیت آتشفشانی زیر یخ شناسایی شده اند. تصویر بزرگ تر

شریدان اکیس از دانشگاه پردیو در لافایت باختری ایندیانا و گروهش برای بررسی همنهش سطح یک ناحیه با بافتی نامعمول در جنوب بهرام به نام "کوهستان سیزیف"، از نقشه بردار کانی‌شناسی طیفی فضاپیمای MRO کمک گرفتند. این ناحیه آراسته به کوه هایی با نوک تخت است. در گذشته پژوهشگران دیگری به همانندی ساختار این گنبدها با آتشفشان های زمین که زیر یخ فوران می کنند اشاره کرده بودند.

اکیس می گوید: «سنگ ها برای ما داستان می گویند. بررسی سنگ ها می تواند چگونگی پدید آمدن آتشفشان یا روند دگرگونی آن در گذر زمان را نشان دهد. من می خواستم بدانم سنگ های این آتشفشان ها چه داستانی دارند که برایمان بگویند.»

هنگامی که یک آتشفشان آغاز به فوران زیر ورقه ای از یخ روی زمین می کند، بخاری که به سرعت تولید می شود معمولا به انفجارهایی می انجامد که لایه ی یخ را می شکافد و توده های خاکستر را به ژرفای آسمان پس می زند. برای نمونه، آتشفشان پوشیده از یخِ ایافیاتلایوکوتل (Eyjafjallajökull) در ایسلند در سال ۲۰۱۰ به اندازه ای خاکستر به آسمان فرستاد که تا حدود یک هفته پروازهای هوایی در سرتاسر اروپا را آشفته کرد.

از جمله کانی های ویژه ای که در چنین فعالیت های آتشفشانی های زیریخچالی روی زمین پدید می آیند می توان از زئولیت، سولفات و رُس نام برد. این ها درست همان کانی هایی بودند که در این پژوهش تازه، در برخی از کوه های یخی کوهستان سیزیف شناسایی شدند. این کوهستان به کمک طیف سنج فشرده ی تصویربرداری شناسایی برای بهرام (CRISM) روی فضاپیما و با وضوح ۱۸ متر بر پیکسل بررسی شد.

اکیس می گوید: «ما بدون وضوح بالای دستگاه CRISM نمی توانستیم این کار را انجام دهیم.»

منطقه ی کوهستانی سیزیف از حدود ۵۵ تا ۷۵ درجه ی عرض جنوبی بهرام گسترده شده است. برخی از جاهایی که ساختار و همنهش آن ها با فوران های آتشفشانی زیر یک لایه ی یخی همخوانی دارند حدود ۱۶۰۰ کیلومتر از کلاهک یخی قطب جنوب بهرام دورترند. این کلاهک امروزه دارای قطری نزدیک به ۳۵۰ کیلومتر است.

در همین زمینه: * کشف ورقه یخی بسیار گسترده درست زیر سطح بهرام 

--------------------------------------------

کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

http://telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

Mars - ice sheet - Red Planet - NASA - Mars Reconnaissance Orbiter - volcano - microbial life - Sheridan Ackiss - mineral-mapping spectrometer - Sisyphi Montes - dome - Earth - Eyjafjallajökull - subglacial volcanism - zeolite - sulfate - clay - Compact Reconnaissance Imaging Spectrometer for Mars - CRISM - latitude - polar ice cap - volcanism

منبع: nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان