سبز ماندن آسان نیست

یک گروه بین‌المللی از دانشمندان، به رهبری بنیاد کیهان‌شناسی محاسباتی دورام (ICC)، از مدل‌های نوین کیهان برای بررسی رنگ‌های کهکشان‌ها و چیزی که این رنگ‌های درباره‌ی روند زندگی کهکشان‌ها به ما می‌گویند بهره گرفته‌اند.

این پژوهشگران با بهره از شبیه‌سازی‌های هنرمندانه‌ی EAGLE، مدلی از نقشی که سن ستارگان و همچنین کهکشان‌ها و همنهش (ترکیب) آنها در رنگ نوری که می‌گسیلند دارد پدید آوردند. به گفته‌ی این گروه پژوهشی، شبیه‌سازی‌های آنها نشان داده که رنگ کهکشان‌ها هم می‌تواند به شناخت چگونگی روند تکامل آنها کمک کند.

این کهکشان سبزفام در زمانی به تصویر کشیده شده که با ته کشیدن ذخیره‌ی گازهایش، دارد از گام آبی به سرخ دگرش می‌یابد.

گامی مهم در زندگی کهکشان

کهکشان‌های سرخ و آبی به نسبت پُرشمارند، ولی کهکشان‌های کمیابِ سبز به احتمال بسیار در گامی مهم از روند تکامل خود به سر می‌برند، گامی که در آن، به سرعت رنگشان از آبی (زمانی که ستارگان تازه و سیاره‌ها دارند به دنیا می‌آیند) به سرخ (زمانی که همجوشی در ستارگانِ تازه آغاز می‌شود) تغییر می‌کند.

دستاوردهای این پژوهش روز ۳۰ ژوئن در نشست اخترشناسی ملیِ انجمن سلطنتی اخترشناسان در ناتینگهام بریتانیا ارایه شد.

پژوهشگر ارشد، جیمز تریفورد که دانشجوی پسادکترای ICC در دانشگاه دورام است می‌گوید: «کهکشان‌ها زمانی که ستارگان و سیاره‌های تازه دارند ساخته می‌‎شوند تابش آبی‌فام زیبایی دارند. ولی اگر دیگر ستاره‌ای زاده نشود، با آغاز روند پیری و مرگ ستارگانی که از پیش مانده‌اند، رنگ کهکشان به سرخی می‌گراید.»

«ما در جهان هستی کهکشان‌های آبی و سرخ بسیاری را می‌بینیم، ولی این کهکشان‌های میانجی "سبز" کمیابند. این نشان می‌دهد که تک و توک کهکشان سبزی هم که به چشممان می‌خورد به احتمال بسیار در یک گام مهم [ولی کوتاه] از زندگی خود به سر می‌برند؛ گامی که در آن به سرعت از آبی به رنگ سرخ در می‌آیند.»

تغییر رنگ چشمگیر

این پژوهشگران دریافتند از آنجایی که ستارگان از گازهای چگال ساخته می‌شوند، فرآیند نیرومندی نیاز است تا ذخیره‌ی گازهای آنها را به سرعت از بین ببرد و باعث چنین دگرگونی‌های چشمگیری در رنگشان شود.

جیمز می‌افزاید: «ما در پژوهشی که به تازگی انجام دادیم روند تغییر رنگ کهکشان‌ها را شبیه‌سازی و فرآیندهایی که به تغییر رنگ آنها می‌انجامد را بررسی نمودیم.»

«ما پی بردیم که به طور معمول، کهکشان‌های سبزِ کوچک‌تر در وضعیتی هستند که دارند در اثر کشش گرانشی همسایه‌ی بزرگشان با خشونت به این سو و آن سو کشیده می‌شوند، که باعث می‌شود ذخیره‌ی گازشان از آنها جدا گردد. ولی کهکشان‌های سبز بزرگ‌تر می‌توانند خود-ویرانگری کرده و در اثر انفجارهای سهنگینی که به دلیل وجود ابرسیاهچاله‌های مرکزیشان رخ می‌دهد، گازهای چگالشان را از دست بدهند.»

امید برای سبز ماندن

با این وجود پژوهشگران دریافتند که شاید کهکشان‌های سبزِ خوش‌شانسی هم باشند که بتوانند ذخیره‌ی گازی تازه‌ای را از پیرامون خود جذب کنند. این می‌تواند روند زایش ستارگان و سیاره‌های تازه در این کهکشان‌ها را زنده کرده، و آنها را در همان حالت آبی‌فام نگه دارد.

جیمز می‌گوید: «بهره‌گیری از شبیه‌سازی‌ها در بررسی چگونگی تغییر رنگ کهکشان‌ها به ما امکان می‌دهد تا روند زندگی چند میلیاردساله‌ی یک کهکشان را به کمک رایانه سرعت بخشیده و آن را در چند روز خلاصه کنیم. این بدان معناست که رنگ‌های کهکشان‌‎ها را تنها در یک زمان نمی‌بینیم بلکه می‌توانیم دگرگونی آن‌ها در گذر زمان را هم تماشا کنیم. برتری دیگرِ شبیه‌سازی اینست که می‌توانیم عوامل ناخواسته‌ای را حذف کنیم که ممکن است رنگی که ما از کهکشان می‌بینیم را تغییر دهند، مانند ابرهای مزاحم گرد و غباری که می‌توانند جلوی گریز نور از کهکشان را بگیرند.»

وی در پایان می‌گوید: «از آنجایی که شبیه‌سازی‌های EAGLE که به کار می‌بریم نمایانگر سطح نوینی از واقع‌گرایی هستند، می‌توانیم این دستاوردها را با اعتماد بیشتری برای جهان واقعی به کار ببریم.»

--------------------------------------------

کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

http://telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

Durham - Institute for Computational Cosmology - ICC - EAGLE - star - Science and Technology Facilities Council - STFC - European Research Council - ERC - Royal Astronomical Society - National Astronomy Meeting - Nottingham - James Trayford - Durham Universit - planet - galaxy - realism

منبع: sciencedaily

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان