این نخستین نمونه دیده شده از همگرایی گرانشی توسط یک خوشه کهکشانی بود

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

نخستین بار که اخترشناسان خوشه‌‌ی کهکشانی آبل ۳۷۰ را رصد کردند، کمان شگفت‌انگیزی در سمت راست آن دیدند. مورد فریبنده‌ای بود ولی از آنجایی که تاکنون چنین چیزی دیده نشده بود، اخترشناسانِ آن زمان از هر گونه برداشت و تفسیری درباره‌اش اجتناب کردند.

ولی در میانه‌های دهه‌ی ۱۹۸۰ که دستگاه‌ها پیشرفته‌تر شده بودند، عکس‌های بهتری از این خوشه گرفته شد که اخترشناسان به کمک آنها توانستند این کمان را به عنوان پیش‌نمونه‌ی گونه‌ی تازه‌ای از پدیده‌ی اخترفیزیکیِ همگرایی گرانشی شناسایی کنند، گونه‌ی که در آن، نه یک کهکشان، بلکه کل کهکشان‌های یک خوشه با یکدیگر نقش عدسی را برای تصویر کهکشا‌ن‌های پس‌زمینه (دورتر) بازی کرده بودند.

اکنون پی برده‌ایم که این کمان در واقع از دو تصویرِ کجنمایی شده از یک کهکشان معمولی درست شده که از شانسش درست پشت این خوشه‌ی غول‌پیکر جای دارد. نیروی گرانش آبل ۳۷۰ باعث شده نور این کهکشان‌ و دیگر کهکشان‌های پس‌زمینه تاب برداشته و از مسیرهای گوناگون به چشم ما برسد، تا اندازه‌ای مانند نور یک چراغ در دوردست که از پشت یک جام شراب دیده شود.

در نیمه‌های ژوییه‌ی سال ۲۰۰۹، اخترشناسان با بهره از تلسکوپ فضایی هابل که تازه به روز رسانی شده بود این عکس را از آبل ۳۷۰ و کمان گرانشی بی‌سابقه‌ی آن گرفتند. تقریبا همه‌ی لکه‌های زرد در این تصویر کهکشان‌هایی در آبل ۳۷۰ هستند. با نگاهی موشکافانه می‌توانید چندین کمان شگفت‌انگیز و کمانک تاب‌خورده‌ی دیگر را هم شناسایی کنید که در واقع تصاویر کهکشان‌هایی دورتر از کهکشان‌ سمت راستی‌اند.

بررسی آبل ۳۷۰ و عکس‌های آن به اخترشناسان دیدگاهی بیمانند از چگونگی پراکندگی ماده‌های تاریک و معمولی در خوشه‌های کهکشانی و سرتاسر کیهان می‌دهد.

--------------------------------------------

به کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:

http://telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

Abell 370 - arc - gravitational lens - cluster of galaxies - galaxy - gravity - Hubble Space Telescope - arclet - dark matter

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان