عکسی که برای نخستین بار شکلگیری سه ستاره نزدیک به هم را نشان میدهد
![]() |
در این تصویرِ آلما به روشنی میبینیم که این قرص یک ساختار مارپیچی دارد، پدیدهی ویژهای که نشانگر ناپایداری گرانشی است. |
ستارگان در ابرهای گاز و غبار کیهانی شکل میگیرند. مواد تنُک درون این ابرها در اثر گرانش به هم نزدیک شده و تودههایی میسازند؛ این تودهها کم کم با فشردهتر شدن، هستههایی چگال پدید میآورند که به نوبهی خود مواد بیشتری را به سوی خود میکشند. این فرآیند که برافزایش مواد نام دارد، به شکلگیری یک قرص چرخان پیرامون آن هسته که در واقع ستارهای جوان شده میانجامد، و ستاره به آرامی مواد درون این قرص را فرو کشیده و میبلعد. سرانجام این ستارهی جوان آنقدر پرجرم میشود که دما و فشار مرکزش به اندازهی مورد نیاز برای آغاز کردن همجوشی هستهای میرسد.
ستارگانی که هیچ همدمی ندارند (مانند خورشید خودمان) به اندازهای که در گذشته میپنداشتیم رایج نیستند. در واقع، حدود نیمی از ستارگان درون کهکشان راه شیری دستکم یک همدم دارند، و برخی از آنها بسیار هم اجتماعیاند! پژوهشهای گذشته نشان داده که ستارگان درون سامانههای چندستارهای یا به هم نزدیکند (به فاصلهی حدود ۵۰۰ یکای کیهانی)، یا به اندازهی چشمگیری دورترند (بیش از ۱۰۰۰ یکای کیهانی). هر یکای کیهانی یا یکای اخترشناسی (AU) همارز فاصلهی زمین تا خورشید است.
دانشمندان با توجه به چنین فاصلههای متفاوتی به این نتیجه رسیدند که فرآیند شکلگیری سامانههای چندستارهای میبایست دو سازوکار اصلی داشته باشد: یا ابر مواد به شکل ناپایدار و ناهماهنگ میرُمبد و هستههای چگال جدا از هم برای ستارگان تازه میسازد، یا قرص چرخان پیرامون ستارهای "که از پیش وجود داشته"، تکه تکه میشود و به همان روش قبلی ستارگانی تازه پدید میآورد.
سامانههایی که فاصلهی بیشتری میان ستارگانشان است به احتمال بسیار با فرآیند نخست پدید میآیند (چنان چه پژوهشهای رصدی هم نشان داده)، ولی سامانههای چندستارهای جمع و جور به روش دوم ساخته میشوند (که تاکنون شواهد برای این فرآیند چندان کافی نبوده).
اکنون دادههای تازهی آلما شواهد دیداری مورد نیاز برای این نتیجهگیری را فراهم کرده است. این تصویر همان فرآیند دوم را نشان میدهد که دارد در سامانهی سه-ستارهای L1448 IRS3B رخ میدهد. این سه ستاره هنوز غرق در پوشش ابر غبار زایندهشان بوده و حریصانه سرگرم فروکشیدن مواد از قرص پیرامون به سوی خودند [هنوز پیشستاره هستند]. در این تصویرِ آلما به روشنی میبینیم که این قرص یک ساختار مارپیچی دارد، پدیدهی ویژهای که نشانگر ناپایداری گرانشی است.
سامانهی L1448 IRS3B حدود ۷۵۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در راستای صورت فلکی برساووش دیده میشود.
--------------------------------------------
به کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
واژه نامه:
star - multiple star system - Atacama Large Millimeter/submillimeter Array - ALMA - Chile - nuclear fusion - Sun - galaxy - Earth- - Astronomical Unit - AU - triple star system - L1448 IRS3B - constellation of Perseus - spiral structure - gravitational instability
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
2 دیدگاه شما:
درود بر شما
تصویر بسیار هیجان انگیزی است
باورم نمیشه تونستن یه همچین چیزی رو ثبت کنن
خیلی مبهوت کننده است
مخصوصا دو تایی که به هم نزدیک ترن
محشره
درود جناب رمضانی
همینطوره که میگین. مشخصات این سه ستاره هم گفته شده ولی تو متنی که من ترجمه کردم نبود. اگه فرصت کردم این توضیحات رو هم به متن اضافه می کنم
پست کردن نظر