عکس‌های تازه‌ سرس که فضاپیمای داون از مداری بالاتر گرفته

* در تازه‌ترین تصویر به دست آمده از فضاپیمای داون ناسا که با زاویه نسبت به سطح سرس گرفته شده، درخشان‌ترین منطقه‌ی این سیاره‌ی کوتوله را بر روی یک سطح برخوردی و سایه‌گرفته می‌بینیم.

داون این عکس را در روز ۱۶ اکتبر ۲۰۱۶، از درون پنجمین مدار علمی‌اش گرفته. در این مدار، زاویه‌ی تابش خورشید با مدارهای پیشین تفاوت دارد. در زمان گرفته شدن این عکس، داون ۱۴۸۰ کیاومتر از سطح سرس بالاتر بود- فرازایی (ارتفاعی) که داون در اوایل اکتبر به آن رسیده بود.

دهانه‌ی اوکاتور، جایگاه درخشان‌ترین منطقه‌های سرس، در این عکس از فضاپیمای داون ناسا به خوبی دیده می‌شود- اندازه‌ی بزرگ‌تر

دهانه‌ی اوکاتور با منطقه‌ی درخشان مرکزی‌ و چند منطقه‌ی کم‌نورتر دیگرش (که نسبت به منطقه‌ی مرکزی، بازتابندگی کمتری دارند)، به خوبی نزدیک افق سرس دیده می‌شود. اوکاتور با پهنای ۹۲ کیلومتر و ژرفای ۴ کیلومتر، نشانه‌هایی از فعالیت‌های تازه‌‌ی زمین‌شناختی را در خود دارد. بر پایه‌ی آخرین پژوهشی که درین باره انجام شده، مواد روشن درون این دهانه از نمک‌هایی درست شده که پس از بیرون زدن یک مایع شور (نمکی) از زیر سطح، یخ زدن آنها، و سپس فرازش (تصعید) آنها به جا مانده‌اند، یعنی یخ‌ها به طور مستقیم به بخار تبدیل شدند و این نمک‌ها را به جا گذاشتند.

برخوردی که میلیون‌ها سال پیش این دهانه را پدید آورد موادی را از زیر سطح بیرون کشید که سطح منطقه‌ی بیرون دهانه را پوشاندند، و احتمالا همان هم باعث بیرون زدن مایع شور شد.

مارک ریمن، سرمهندس و مدیر ماموریت داون در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در پاسادنای کالیفرنیا می‌گوید: «این عکس شگفتی پرواز بر فراز دنیای فریبنده و بی‌همتایی را نشان می‌دهد که داون برای نخستین بار بررسی‌اش کرده.»

این عکس از سرس تقریبا به رنگی است که چشم
انسان می‌بیند

دانشمندان ماموریت داون همچنین عکسی را از سرس منتشر کرده‌اند که تقریبا رنگ واقعی آن از چشم انسان را نشان می‌دهد. این تصویر که دانشمندان مرکز هوافضای آلمان در برلین درستش کرده‌اند در سال ۲۰۱۵ و زمانی که داون در نخستین مدار علمی‌اش به سر می‌برد گرفته شده بود. داون این عکس را به کمک دوربین تنظیم‌شونده‌ی خود و با بهره از فیلترهای سرخ، سبز و آبی آن گرفته بود. رنگ‌های درون عکس مرکز هوافضای آلمان بر پایه‌ی بازتاب طول موج‌های گوناگون از سطح سرس محاسبه شدند.

داون از زمان رسیدن به سرس در ۶ مارس ۲۰۱۵ تاکنون هزاران عکس و داده‌های فراوان از سرس گردآوری کرده. این فضاپیما پس از گذراندن هشت ماه در فراز ۳۸۵ کیلومتری سرس (از  فاصله‌ی ایستگاه فضایی و زمین هم نزدیک‌تر)، در ماه اوت راهی مداری بالاتر شد. در اکتبر، هنگامی که فضاپیما در فراز ۱۴۸۰ کیلومتری بود، عکس‌ها و داده‌های ارزشمندی به زمین فرستاد.

داون در روز ۴ دسامبر رهسپار ششمین مدار علمی‌اش در فراز بیش از ۷۲۰۰ کیلومتری شد. داون تاکنون  از مانور مارپیچی برای جابجایی میان مدارهاش استفاده می‌کرد که هنگام پیمودن آن میبایست چندین بار جهتش را تغییر می‌داد، ولی به تازگی مهندسان راهی پیدا کرده‌اند که موتورهای پیشران یونی برای بردن فضاپیما به مدار بعدی، در همان جهتی که فضاپیما بوده روشن شوند. این کار باعث می‌شود سوخت هیدرازین و زنون کمتری نسبت به عملیات مارپیچی همیشگی مصرف شود.

یکی از هدف‌های داون در ششمین مدار علمی‌اش بهبود و پالایش داده‌هاییست که پیش‌تر گردآوری شده بود. طیف‌سنج پرتو گاما و نوترونی فضاپیما (GRaND)  که همنهش سطح سرس را بررسی می‌کند، در این مدار تابش‌های ناشی از برخورد پرتوهای کیهانی که به سرس ربطی ندارند را [از داده‌ها] جدا می‌کند. این به دانشمندان کمک خواهد کرد که نوفه‌ها (نویزها) را از اندازه‌گیری‌های سرس کم کرده و داده‌ها را دقیق‌تر کنند.

فضاپیمای داون اکنون سالم است و در گام تمدید شده‌ی ماموریتش که از ژوییه آغاز شده به سر می‌برد. داون در زمان ماموریت آغازین به همه‌ی هدف‌های اصلی‌اش در سرس و پیش‌سیاره‌ی وستا -که از ژوییه‌ی ۲۰۱۱ تا سپتامبر ۲۰۱۲ مهمانش بود- دست یافته بود.

در این عکسی فضاپیمای داون ناسا از سرس، دهانه‌های تاکل (Takel) و کوزوبی (Cozobi) را می‌بینیم. تاکل که در سمت چپ دیده می‌شود، دهانه‌ای جوان‌تر و با مواد درخشان است. کوزوبی هم دهانه‌ایست که درست زیر مرکز چارچوب به خوبی دیده می‌شود. منبع: ناسا. اندازه‌ی بزرگ‌تر

-------------------------------------------------

به کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

Ceres - crater - NASA - Dawn spacecraft - dwarf planet - science orbit - sun - Occator Crater - reflective - geologic activity - salts - briny liquid - sublimate - impact crater - Marc Rayman - Jet Propulsion Laboratory - Pasadena - California - German Aerospace Center - Berlin - framing camera - wavelength - International Space Station - Earth - altitude - ion engine - hydrazine - xenon - gamma ray and neutron spectrometer - cosmic rays - protoplanet - Vesta - Takel - Cozobi

منبع: nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان