رنگین کمان در هوای برفی

هنگامی که دمای هوا پایین‌تر از نقطه‌ی یخ‌زدگی (انجام) می‌رود، رنگین‌کمان‌ها ناپدید می‌شوند. درست است؟ رنگین‌کمان‌ها برای شکل‌گیری نیاز به قطره‌های مایع آب دارند و آب یخ‌زده این امکان را به آنها نمی‌دهد. ولی روز ۲۷ ژانویه در آلاسکا رنگین‌کمانی پدیدار شد که گویا از این قانون ساده‌ی فیزیک سرپیچی کرده بود.

این تصویر در اندازه‌ی بسیار بزرگ (۴ مگابایت)

جان دین، عکاسی که این کمان رنگ‌پریده را در آسمان شهر نوم به تصویر کشید می‌گوید: «باران نمی‌بارید. دما ۴ درجه زیر صفر بود و برف سبکی حدود یک ساعت پیش باریده بود. این نخستین بارست که چنین چیزی می بینم و از آن شگفت‌زده‌ام.»

کارشناس نورشناسی جَوی، لز کاولی آنچه روی داده را توضیح می‌دهد: «این صد در صد یک رنگین‌کمان است که توسط قطره‌های آب پدید آمده، حتی با این که هوا بسیار سرد بوده. گوی‌های یخی، تگرگ، یا دانه‌های برف نمی‌توانند رنگین‌کمان بسازند زیرا رنگین‌کمان برای پیدایش نیاز به قطره‌های تقریبا به طور کامل کروی، صاف و گذرای (شفاف) آب دارد. این کمان گسترده است، بنابراین قطره‌های آب ریز بوده‌اند. همچنین این قطره‌ها احتمالا بسیار بالا نیز بوده‌ و حتی چه بسا دستخوش پدیده‌ی "فراسرمایش" شده بوده‌اند، یعنی دمایشان زیر نقطه‌ی طبیعی یخ‌زدن آب رفته بوده.»

قطره‌های فَراسرد باران می‌توانند زمانی شکل‌ بگیرند که قطره‌های آب از درون لایه‌های هوای زیر-یخبندان (با دمایی زیر نقطه‌ی یخ‌زدگی) بگذرند. قطره‌هایی که آلوده به ذراتی مانند غبار یا حتی میکروب باشند به سادگی یخ می‌زنند زیرا بلورهای یخ پیرامون ناخالصی‌های آنها شکل می‌گیرد. ولی اگر قطره‌ها آب خالص و بدون آلودگی باشند می‌توانند همچنان مایع بمانند حتی اگر دما زیر نقطه‌ی یخ‌زدگی باشد.

پس این یک "رنگین‌کمان فراسرد" است.

-------------------------------------------------

به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:

https://telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

rainbow - raindrop - Alaska - John Dean - Nome - Atmospheric optics - Les Cowley - hail - snowflake - supercooled - freezing point - subfreezing - microbe - ice crystal - supercooled rainbow

منبع: spaceweather

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان