بله! انسلادوس همه شرایط پذیرایی از زندگی را دارد

* انسلادوس آمادگی و شرایط مورد نیاز برای پدید آمدن زندگی در آن را دارد. فضاپیمای کاسینی ناسا در گذر پایانی‌اش از درون آبفشان‌های این ماه یخی، هیدروژن مولکولی را یافت که نشان‌دهنده‌ی شرایط مناسب زندگی در اقیانوس زیرزمینی آنست.

کاسینی بیش از یک دهه است که در مدار کیوان به کاوش این سیاره و ماه‌هایش سرگرم است، و بهترین عکس‌ها و سنجش‌هایی که تاکنون از این سامانه داشته‌ایم را برایمان فراهم کرده است. این فضاپیما کاوشگر هویگنس را بر سطح ماه مه‌آلود کیوان، تیتان نشاند، ساختارهای حلقه‌های کیوان رو موشکافی کرد، و نشان داد که انسلادوس بسیار شگفت‌انگیزتر از هر آن چیزیست که گمانش را می‌بردیم.

چگونگی برهم‌کنش آب با سنگ‌های بستر اقیانوس انسلادوس و تولید گاز هیدروژن مولکولی (H2) به باور دانشمندان ماموریت کاسینی ناسا. تصویر بزرگ‌تر

قطب جنوب انسلادوس ساختارهای گرم و شگفت‌آور، و افشانه‌های آب مایع دارد که از یک اقیانوس درونی سرچشمه می‌گیرند، اقیانوسی که بسیاری باور نداشتند بتواند در چنین دنیای سرد و کوچکی وجود داشته باشد. این افشانه‌ها همچنین در بردارنده‌ی ترکیبات فریبنده‌ای مانند مولکول‌های آلی و دی اکسید کربن هستند که همگی از پیش‌نیازهای زندگی از گونه‌ی زمینی‌اند.

همه‌ی این‌ها نشانه‌های وسوسه‌انگیزی از زیست‌پذیری هستند. ولی تاکنون شواهدی از وجود یک چشمه‌ی انرژی که بتواند زندگی احتمالی را پشتیبانی کنند یافته نشده بود. در محیط‌های خشن روی زمین، هیدروژن می‌تواند این نقش را داشته باشد.

کریس‌ مک‌کی از مرکز پژوهشی ایمز ناسا در کالیفرنیا می گوید: «چیزی که برای کامل کردن داستان زیست‌پذیری گم شده بود یک چشمه‌ی (منبع) انرژی بود. این [یافته]، داستان را کامل می‌کند.»

آب‌نبات برای میکروب‌ها

کاسینی هیدروژن را در نخستین گذرهای خود از درون آبفشان‌های انسلادوس یافته بود، ولی راهی نبود که بشود تعیین کرد این هیدروژن از خود انسلادوس آمده یا از دستگاه خود کاسینی. هنگامی که ذرات از آبفشان‌ها وارد طیف‌سنج جرمی یونی و خنثای فضاپیما (INMS) می‌شدند، با دیواره‌های تیتانیومی آن برهم‌کنش انجام داده و هیدروژنی از همان گونه‌ای که فرآیندهای آبگرمایی (هیدروترمال) در درون انسلادوس می‌توانست پدید بیاورد تولید می‌کردند.

هانتر ویت از بنیاد پژوهشی جنوب باختر در تگزاس می گوید: «ما در زمان پرتاب کاسینی نمی‌دانستیم که به چنین آزمایشی نیاز خواهیم داشت.» از همین رو ویت و همکارانش برای جستجوی هیدروژن ناچار شدند دستگاه INMS را در حالت تازه‌ای قرار دهند که مولکول‌ها را بدون اجازه دادن به تماس آنها با دیواره‌ها، بسنجد.

سرانجام آنها هیدروژن مولکولی که در جستجویش بودند را یافتند- آن هم به مقدار فراوان. یافته‌ها نشان داد که هیدروژن بسیار زیادی در پوسته‌ی یخی انسلادوس یا در اقیانوس آن ذخیره شده. این بدان معناست که هیدروژن مولکولی می‌بایست به طور پیوسته آنجا تولید شود، شاید از راه واکنش‌های آبگرمایی همسان با واکنش‌هایی که نزدیک دریچه‌های بستر اقیانوس‌های زمین رخ می‌دهد.

روی زمین، نزدیک این دریچه‌ها زندگی وجود دارد. برخی از کهن‌ترین ریزاندامگان‌های (میکروارگانیسم‌های) زمین که متانوژن نام دارند نزدیک همین دریچه‌های آبگرمایی یافته شده‌اند که بدون نور و اکسیژن، هیدروژن و دی اکسید کربن را به متان تبدیل می‌کنند.

ویت می‌گوید: «اگر متانوژن‌های اقیانوس‌های زمین را به انسلادوس ببریم، همه‌ی چیزی که برای زندگی نیاز دارند را خواهند داشت. این برای میکروب‌ها مانند آب‌نبات است.» اگر میکروب‌های زمینی بتوانند در انسلادوس وجود داشته باشند، پس چه بسا زندگی انسلادوسی هم در آنجا پدید آمده باشد.

انسلادوس با داشتن آب مایع، مولکول‌های آلی، و هیدروژن، روز به روز بیشتر به بهترین گزینه‌ی ما برای یافتن زندگی فرازمینی نزدیک می‌شود. کلی میلر از بنیاد پژوهشی جنوب باختر می‌گوید: «اگر به دنبال یافتن زندگی در سامانه‌ی خورشیدی باشیم، انسلادوس شانس بسیاری برای چنین جستجویی است.» میلر عضو گروهی است که هیدروژن مولکولی انسلادوس را یافته.

برداشت هنری از گذر کاسینی از درون آبفشان‌های انسلادوس در سال ۲۰۱۵- تصویر بزرگ‌تر

نشانه‌های زندگی؟

ثابت کردن زیست‌پذیری انسلادوس یک چیز است و یافتن زندگی یک چیز دیگر.

مک‌کی می‌گوید: «تنها این که جایی برای زندگی مناسب است دلیل نمی‌شود که زندگی در آن وجود داشته باشد، زیرا ما اصلا هنوز سرچشمه‌ و ریشه‌ی زندگی را نمی‌شناسیم.»

برخی بر این باورند که با داشتن شرایط مناسب، وجود زندگی اجتناب‌ناپذیر است. دیگران فکر می‌کنند که زندگی کمیاب است و نیاز به شانسی بسیار دارد. تا امروز، ما تنها یک دنیا با زیست‌پذیری قطعی می‌شناسیم: زمین. ولی همراه کردن یافته‌هایمان از انسلادوس با آنچه از زمینمان می‌دانیم می‌تواند به اخترزیست‌شناسان در پی بردن به احتمال وجود زندگی در هر جای دیگری از کیهان کمک کند.

کریستوفر گلن، یکی دیگر از اعضای گروه ویت از بنیاد پژوهشی جنوب باختر می‌گوید: «پیام در مولکول‌هاست. ما باید به سنجش مولکول‌های درون آبفشان‌ها ادامه دهیم، و این به ما درباره‌ی آنچه نمی‌توانیم ببینیم خواهد گفت.»

ولی ما دیگر تا زمانی دراز مولکولی از آبفشان‌های انسلادوس نخواهیم داشت. کاسینی دارد سوختش به پایان می‌رسد، و اگر به انسلادوس برخورد کند می‌تواند هر گونه زیست‌بوم فرازمینی در آنجا را از میان ببرد. برای محافظت از زندگی احتمالی در ماه‌های اقیانوسی کیوان، ناچاریم تنها دستگاهی که برای یافتنش داریم را نابود کنیم. این فضاپیما در ۱۵ سپتامبر به درون جو کیوان فرو می‌رود.

حتی اگر در دور بعدی سرمایه گذاری ناسا در برنامه‌ی "مرزهای نو" ( New Frontiers)، ماموریتی به انسلادوس برگزیده شود، که در سال ۲۰۱۹ اعلام خواهد شد، چنین فضاپیمایی نمی‌تواند تا اواخر دهه‌ی ۲۰۲۰ و اوایل دهه‌ی ۲۰۳۰ به سامانه‌ی کیوان برسد.

مک‌کی می‌گوید: «برای پرداختن به این که زندگی آنجا وجود دارد یا نه، ناچار خواهیم بود به عقب برگردیم. دو دهه به سرعت می‌گذرد.»

گزارش این یافته‌ها در نشریه‌ی ساینس منتشر شده‌ است.

--------------------------------------------

به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:
Enceladus - moon - plume - NASA - Cassini spacecraft - molecular hydrogen - Saturn - Huygen - Titan - rings - liquid water - organics - carbon dioxide - Earth - habitability - Chris McKay - Ames Research Center - California - microbe - Ion and Neutral Mass Spectrometer - INMS - titanium - hydrothermal - Hunter Waite - Southwest Research Institute - SwRI - Texas - vent - microorganism - methanogen - oxygen - methane - extraterrestrial life - Kelly Miller - habitable - astrobiologist - Christopher Glein - molecule - ecosystem - New Frontiers

منبع: newscientist

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان