نخستین تصویر از پل ماده تاریک میان کهکشان‌ها

* پژوهشگران دانشگاه واترلو توانسته‌اند نخستین تصویر ترکیبی از یک پل ماده‌ی تاریک میان کهکشان‌ها را آشکار کنند. پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.

در این نقشه‌ی رنگ نمایشی می‌بینیم که رشته‌های ماده‌ی تاریک مانند پلی در پهنه‌ی فضا، کهکشان‌ها را به هم پیوند داده‌اند. جایگاه کهکشان‌های درخشان به رنگ سفید نشان داده شده و پل ماده‌ی تاریک میان آنها به رنگ سرخ.

این تصویر همنهاده (ترکیبی) که پیوندی از چندین تک-عکس است پیش‌بینی‌هایی را تایید می‌کند که بر پایه‌ی آنها، کهکشان‌های سرتاسر کیهان در شبکه‌ای کیهانی از ماده‌ی تاریک به هم وصل شده‌اند که تاکنون دیدارناپذیر مانده است.

ماده‌ی تاریک، جوهره‌ای رازگونه که حدود ۲۵ درصد کیهان ما را تشکیل داده نه خود نوری دارد، نه نوری می‌درآشامد (جذب نمی‌کند) و نه نوری را باز می‌تاباند، که باعث شده از چشم پنهان بماند و تنها از روی گرانشی که بر ماده‌ی معمولی وارد می‌کند به وجودش پی ببریم.

مایک هادسن، استاد اخترشناسی دانشگاه واترلو می‌گوید: «چندین دهه است که پژوهشگران وجود رشته‌هایی از ماده‌ی تاریک میان کهکشان‌ها را پیش بینی کرده بودند که با رفتاری مانند یک ابرساختار تارعنکبوتی، کهکشان‌ها را به هم پیوند داده. این تصویر ما را از پیش‌بینی‌ها فراتر برده و به چیزی که می‌توانیم ببینیم و بسنجیم رسانده.»

هادسن و همکارش، سِت اِپس که در آن زمان دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه واترلو بود، از ترفندی (تکنیکی) به نام "همگرایی گرانشی ضعیف" بهره گرفتند، پدیده‌ای که باعث می‌شود تصویر کهکشان‌های دوردست در اثر گرانش اجرام ناپیدای نزدیک‌تر، مانند سیاره‌ها، سیاهچاله‌ها، یا در این مورد، ماده‌ی تاریک، تاب برداشته و اعوجاج یابد. این اثر در تصاویری که از یک پیمایش چندساله با تلسکوپ کانادا-فرانسه-هاوایی به دست آمده بود اندازه‌گیری شد.

آنها عکس‌های همگرایی از بیش از ۲۳۰۰۰ جفت کهکشان در فاصله‌ی ۴.۵ میلیارد سال نوری را با هم ترکیب کردند تا یک تصویر یا نقشه‌ی همنهاده که حضور ماده‌ی تاریک میان کهکشان‌ها را نشان می‌دهد را پدید آورند. نتایج نشان می‌دهند که پل ماده‌ی تاریک میان کهکشان‌هایی که کمتر از ۴۰ میلیون سال نوری با هم فاصله دارند، نیرومندترین است.

اپس می‌گوید: «با بهره از این ترفند، ما نه تنها می‌توانیم ببینیم که این رشته‌های ماده‌ی تاریک در کیهان وجود دارند، بلکه می‌توانیم اندازه‌ی گستره‌ای که این رشته‌ها کهکشان‌ها را به هم پیوند داده‌اند را نیز ببینیم.»

--------------------------------------------

به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

University of Waterloo - dark matter - Monthly Notices of the Royal Astronomical Society - galaxy - gravity - Mike Hudson - Seth Epps - weak gravitational lensing - planet - black hole - Canada-France-Hawaii Telescope - bridge - false colour

منبع: sciencedaily

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان