دریاچه‌های آرام تیتان برای شنا مناسبند

* دریاچه‌های متان مایع روی تیتان، ماه سیاره‌ی کیوان، برای شنا مناسبند ولی برای موج‌سواری نه. بر پایه‌ی پژوهشی تازه که در دانشگاه تگزاس در آستین انجام شده، بلندی بیشتر موج‌های دریاچه‌های تیتان تنها حدود ۱ سانتیمتر است؛ این نشانگر محیطی آرام است و می‌تواند برای کاوشگرهایی که در آینده بر سطح تیتان فرود خواهند آمد خبر خوبی باشد.

تیتان بزرگ‌ترین ماه سیاره‌ی کیوان (زحل) است. جو چگالی که آمیخته‌ای از نیتروژن و هیدروکربن‌های گازیست، نمایی ابری به آن داده‌اند.

سیرل گریما، پژوهشگر بنیاد ژئوفیزیک دانشگاه تگزاس (UTIG) می‌گوید: «علاقه‌ی بسیاری برای فرستادن کاوشگر به این دریاچه‌ها وجود دارد، و هنگامی که این کار انجام شود، باید فرودی آرام داشته باشیم و باد زیادی هم نباشد. بررسی ما نشان می‌دهد که چون موج‌ها چندان بلند نیستند، پس بادها هم به احتمال بسیار کم‌سرعتند.»

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در شماره‌ی ۲۹ ژوئن نشریه‌ی "ارث اند پلنتاری ساینس لترز" منتشر شده است. پژوهشگران دیگری از دانشگاه کرنل، آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، و آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانز هاپکینز هم دانشمندان UTIG را در این پژوهش همراهی می کردند.

تیتان بزرگ‌ترین ماه سیاره‌ی کیوان (زحل) است و یکی از جاهایی در سامانه‌ی خورشیدیست که گمان می‌رود می‌تواند مواد زندگی‌ساز را در بر داشته باشد. در عکس‌هایی که فضاپیمای کاسینی ناسا گرفته، تیتان به دلیل وجود ابرهایی انبوه از نیتروژن و هیدروکربن‌ها در جو چگالَش، مانند یک گوی صاف قهوه‌ای‌رنگ دیده می‌شود. ولی عکس‌های راداری همین فضاپیما نشان می‌دهد که تیتان دارای یک پوسته‌ی سطحی از آب یخ‌زده است که جای جای آن را پهنه‌های هیدروکربن مایع پوشانده. در تیتان، باران‌های متان و اتان مایع از آسمان می‌بارد و دریاچه‌های ژرف را سیراب می‌کند، و احتمال می‌رود آتشفشان‌های یخی (یخ‌فشان‌ها) نیز آنها را به هوا می‌فرستند.

سرزمین‌های پر از دریاچه‌ی تیتان. توضیح را
در این پست بخوانید. تصویر بزرگ‌تر

گریما می‌گوید: «جو تیتان بسیار پیچیده است، و مولکول‌های آلی پیچیده‌ای می‌سازد- بلوک‌های ساختمانی زندگی. شاید بشود این جو را گونه‌ای آزمایشگاه دانست که در آن می‌توانیم ببینیم چگونه ساده‌ترین مولکول‌ها به مولکول‌هایی پیچیده‌تری که سرانجام می‌توانند به زندگی بیانجامند دگردیسی می‌یابند.»

افزون بر آن، باور بر اینست که اقیانوسی از آب مایع زیر پوسته‌ی یخ‌زده‌ی تیتان وجود دارد.

گریما در زمانی که دانشجوی کارشناسی دانشگاه گرنوبل آلپ فرانسه بود -اکنون دانشجوی پسادکترای دانشگاه تگزاس است- روشی برای اندازه‌گیری زبری سطح در جزییات کوچکی که داده‌های راداری نشان می‌دادند پدید آورد. این روش که به نام "شناسایی آماری راداری" شناخته شده، برای سنجش چگالی برف‌ها و زبری سطح در جنوبگان و قطب شمال زمین، و همچنین برای کمک در گزینش جایگاه فرود سطح‌نشین اینسایت ناسا (InSight) که سال آینده راهی سیاره‌ی بهرام (مریخ) خواهد شد به کار رفته. پژوهشگران آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا پیشنهاد داده‌اند که او با بهره از این روش، موج‌های تیتان را هم بسنجد.

این پژوهش بر روی سه تا از بزرگ‌ترین دریاچه‌های نیمکره‌ی شمالی تیتان به کار می‌رود: دریای کراکن، دریای له‌جیا، و دریای پونگا. دریای کراکن که بزرگ‌تر از دو تای دیگر است، برآورد می‌شود از دریای مازندران (کاسپین) نیز گسترده‌تر باشد. گریما و گروهش با بررسی داده‌های راداری که کاسینی در اوایل تابستان تیتان گرد آورده بود پی بردند که موج‌های سطح این دریاچه‌ها کوچکند، با بلندی تنها حدود ۱ سانتی‌متر و درازای ۲۰ سانتی‌متر.

تصویر راداری فضاپیمای کاسینی از سه تا از بزرگ‌ترین دریاچه‌های
تیتان با محیط پیرامونشان. پژوهشگران با بهره از رادار کاسینی موج‌های
سطح این دریاچه‌ها را بررسی کردند. تصویر بزرگ‌تر

الکس هِیز، یکی از نویسندگان پژوهش و استادیار اخترشناسی در دانشگاه کرنل می‌گوید: «کار سیرل یک سنجش مستقلِ زبری دریا است و کمک می‌کند محدوده‌ی اندازه و سرشت امواج هر دریایی را تعیین کنیم. بر پایه‌ی یافته‌های این پژوهش، به نظر می‌رسد ما این دریاها را در زمانی نزدیک به زمان "آستانه‌ی تولید امواج" می‌بینیم؛ در این آستانه، بخش‌هایی از دریا هموارند و بخش‌هایی دیگر ناهموار.»

گریما می‌گوید: «این یافته‌ها سایه‌ی تردیدی بر این که فصل پُربادِ تیتان، اوایل تابستان است می‌اندازند، زیرا اگر باد شدیدتر بود، موج‌ها هم بزرگ‌تر می‌شدند.»

آگاهی از آب و هوای تیتان برای فرستادن ایمن یک کاوشگر روی سطح آن اهمیت دارد. به گفته‌ی گریما، اگرچه هنوز هیچ ماموریت رسمی برای تیتان برنامه‌ریزی نشده، ولی پیشنهادهای بسیاری از سوی پژوهشگران سراسر دنیا دارد ارایه می‌شود. این پژوهش نشان می‌دهد که اگر در آینده کاوشگری در آغاز تابستان بر سطح تیتان بنشیند، شانس خوبی برای داشتن فرودی نرم خواهد داشت.

--------------------------------------------

تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

methane - Saturn - moon - Titan - wave - University of Texas - Austin - Cyril Grima - University of Texas Institute for Geophysics - UTIG - Earth and Planetary Science Letters - Cornell University - NASA - Jet Propulsion Laboratory - Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory - UT Jackson School of Geosciences - solar system - life - Cassini - nitrogen - hydrocarbon - crust - volcanoe - cryovolcanoe - organic molecule - molecule - graduate student - Université Grenoble Alpes - France - radar - radar statistical reconnaissance - Antarctica - Arctic - Mars lander InSight - Jet Propulsion Laboratory - Kraken Mare - Ligeia Mare - Punga Mare - Caspian Sea - wind wave - Alex Hayes - Cornell University -

منبع: sciencedaily

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان