مولکول‌های تیتان، ماه سیاره کیوان می‌توانند غشای سلولی بسازند

* شرایط تیتان، ماه سیاره‌ی کیوان (زحل) روز به روز برای زندگی نویدبخش‌تر می‌شود چرا که برای نخستین بار، بلوک‌های سازنده‌ی غشاهای سلولی در جو این ماه یافته شده.

در زمین، هر یاخته (سلول) توده‌ای عمدتا آب است که با پوسته‌ی نازکی ساخته شده از لیپیدها در بر گرفته شده. هیچ یک از این دو بخش نمی‌توانند به خوبی در بزرگ‌ترین ماه کیوان وجود داشته باشند. تیتان با میانگین دمای سطحی ۱۴۹- درجه‌ی سانتیگراد، سردتر از آنست که آب مایع داشته باشد. در دریاهای آن که از متان مایع است هم غشاهای لیپیدی که مورد نیاز زندگی زمینی هستند نمی‌توانند پدید بیایند.

عکسی که کاسینی با بهره از فیلتر طیفی از تیتان گرفته و دریاهای آن را هم از پشت لایه‌ی چگال جوَش آشکار کرده.

ولی شاید زندگی تیتانی از چیز دیگری ساخته شده باشد. مورین پالمر از مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا در گرین بلت مریلند به همراه همکارانش نشانه‌های وینیل سیانید را در جَو نیتروژنی این ماه یافته‌اند. بر پایه‌ی پژوهشی در سال ۲۰۱۵، وینیل سیانید نقشی ویژه در شکل‌گیری ساختارهای پایدار و انعطاف‌پذیری که برای ساخت یک غشای سلولی نیاز است بازی می‌کند.

پالمر می‌گوید در تیتان به اندازه‌ی کافی وینیل سیانید هست که بتواند تا ۳۰ میلیون غشای سلولی در هر سانتیمتر مکعب از مایع درون یکی از بزرگ‌ترین دریاهای آن بسازد. این میزان ماده‌ی غشایی به معنای احتمال بیشتر برای اینست که غشاها بتوانند به اندازه‌ی کافی بزرگ بشوند که پشتیبان ساختارهای پیچیده‌تری مانند محتویات سلول باشند.

بلوک ساختمانی

پائولته کلنسی از دانشگاه کرنل نیویورک، و نویسنده‌ی پژوهشنامه‌ی سال ۲۰۱۵ که وینیل سیانید را به عنوان مواد سلولی احتمالی شناسایی کرده بود می‌گوید: «این مانند اندرزیست که به به افراد سرگردان در بیابان داده می‌شود: پیش از هر چیز باید به دنبال یک سرپناه باشید. این به گونه‌ای مانند کاریست که سلول‌ها باید انجام دهند- باید پیش از آغاز کارهایشان، راهی برای حفاظت از خود در برابر تاخت و تاز دنیای بیرون پیدا کنند.»

ولی غشاها به تنهایی کافی نیستند. پالمر می‌گوید: «به نظر ما غشاها برای زندگی ضروری‌اند، ولی به گونه‌ای ماده‌ی ژنتیکی و گونه‌ای سوخت و ساز (متابولیسم) هم نیازست.»

شواهد شیمیایی که به این فرآیندها کمک می‌کند از فضاپیمای کاسینی به دست می‌آید که در گام پایانی ماموریتش برای کاوش کیوان و ماه‌هایش به سر می‌برد. کاسینی در بلندای جو تیتان مولکولی به نام زنجیره‌ی آنیون کربن یافته که می‌تواند زندگی به همراه داشته باشد. راوی دسای از کالج دانشگاهی لندن و همکارانش بر این گمانند که این آنیون‌ها می‌توانند دانه‌های مولکول‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تر را در جاهایی نزدیک‌تر به سطح تیتان بسازند.

کلنسی می‌گوید: «اگر آنها بتوانند به اندازه‌ی کافی دوام بیاورند که به سطح برسند، شاید بتوانند در برخی واکنش‌های شیمیایی که آنجا رخ می‌دهد نقشی بازی کنند، شاید حتی چه بسا در واکنش‌های درون پناهگاه پوسته‌ی وینیل سیانید که می‌تواند به یک فرآیند متابولیک بیانجامد.»

جو ضخیم نیتروژنی تیتان و دریاهای متانی آن بهترین آزمایشگاه در سامانه‌ی خورشیدی را برای آزمودن فرگشت احتمالی گونه‌های زیستی که کاملا متفاوت با هر آنچه در زمین می‌بینیم هستند فراهم کرده. پالمر می‌گوید: «تیتان به طور قطع یک هدف وسوسه‌انگیز برای جستجوی این زیست‌شیمی بسیار بیگانه، و دیدن مرزهای زیست‌شیمی است.»

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان ۲۸ ژوییه، در نگارش یرخط نشریه‌ی ساینس ادونسز منتشر شده است.

-------------------------------------------
در همین زمینه: * شیمی روی تیتان می‌تواند زمینه‌ساز پیدایش زندگی باشد

--------------------------------------------

تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه‌نامه:

Saturn - Titan - cell - membrane - moon - Earth - lipid - methane - Maureen Palmer - NASA - Goddard Space Flight Center - Maryland - vinyl cyanide - nitrogen - Paulette Clancy - Cornell University - New York - genetic - metabolism - Cassini spacecraft - molecule - carbon chain anion - Ravi Desai - University College London - anion - solar system - biochemistry

منبع: newscientist

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان