خورشیدگرفتگی رنگارنگ

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

در روز ۲۱ اوت ۲۰۱۷، با کامل شدن گام خورشیدگرفتگی، طیف دیدنی (مریی) خورشید هم در یک آن از جذبی به گسیلشی (نشری) تغییر یافت.

این لحظه‌ی کوتاه و زودگذر به کمک لنز تله‌فوتو و یک توری پراش و نیز با زمان‌بندی مناسب، تنها در سه نوردهی از آسمان صاف مدرس، ایالت اورگان گرفته شد که درخشش طیفی گذرای خورشید یا همان فام‌سپهر (رنگ‌کره‌ی) آن را نشان می‌دهد.

در سمت چپ، عکس مستقیم خورشید را در آغاز و پایان گرفتِ کامل می‌بینیم، دو زمانی که خورشید مانند انگشتر الماس شده بوده و دو پرانتز به گرد قرص تیره‌ی ماه درست کرده [یک الماس بالا و یک الماس پایین].

طیفی که ما هر روز از خورشید می‌بینیم، به طور عمده طیف درآشامی (جذبی) است که از نورسپهر آن دریافت می‌شود (نورسپهر یا شیدسپهر یا فوتوسفر همان بخش نمایان خورشید است)، ولی به هنگام خورشیدگرفتگی که ماه سرتاسر نورسپهر را می‌پوشاند، این طیف هم ناپدید می‌شود و به جایش طیفی گسیلشی می‌بینیم که به نام "طیف درخشی" یا "بیناب درخشی" نامیده می‌شود.

در سمت راستِ تصویر بالا، باقیمانده‌ی طیف خورشید به هنگام گرفتگیِ کامل را می‌بینیم که به کمک توری پراش به رنگ‌های سازنده‌اش بخش شده. در واقع آنچه در سمت راست تصویر دیده می‌‌شود عکس‌های خورشیدگرفتگی در تک تک طول موج‌های نوری را نشان می‌دهد که توسط اتم‌های موجود در دو کمان‌ نازکِ فام‌سپهر خورشید (کروموسفر) گسیلیده شده.

پرنورترین تصویرها که در حقیقت از آنِ نیرومندترین خطوط گسیلشی فام‌سپهری هستند، از اتم‌های هیدروژن گسیلیده شده و رنگ سرخ هیدروژن آلفا را در سمت راست، و رنگ آبی هیدروژن بتا را در سمت چپ پدید آورده‌اند.

در میان این دو، تابش روشنِ زردفامی را می‌بینیم که از اتم های هلیوم تابیده، عنصری که نخستین بار در طیف درخشی خورشید یافته شد.

--------------------------------------------
کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:
Madras - Oregon - flash spectrum - Sun - telephoto lens - diffraction grating - diamond ring - lunar disk - photospheric spectrum - wavelength - atom - chromosphere - emission - Hydrogen - atom - hydrogen alpha - Helium - element - flash spectrum

منبع: apod.nasa.gov
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان