رفتار اسرارآمیز "ستاره تبی" نمی‌تواند زیر سر بیگانگان باشد

* بر پایه‌ی یک بررسی تازه، احتمال بسیار می‌رود که اُفت‌های نور شگفت‌انگیز و بلندمدت ستاره‌ی تبی -که به نام ستاره‌ی بویاجیان، و همچنین عنوان رسمی‌تر کی‌آی‌سی ۸۴۶۲۸۵۲ نیز خوانده می‌شود- به دلیل گرد و غبار باشد، نه شبکه‌ای غول‌پیکر از پنل‌های خورشیدی یا هر "ابرسازه"ی دیگری که به دست بیگانگان پیشرفته ساخته شده است.

برداشت هنری از حلقه‌ی غبار فرضی به گرد ستاره‌ی کی‌آی‌سی ۸۴۶۲۸۵۲ که به نام‌های ستاره‌ی تبی و ستاره‌ی بویاجیان نیز شناخته می‌شود

اخترشناسان هنگامی به این نتیجه رسیدند که دریافتند نور این ستاره بیشتر در طول موج فرابنفش (UV) کاهش می‌یابد تا فروسرخ. هر جسمی که بزرگ‌تر از یک ذره‌ی غبار باشد باید نور را به گونه‌ای یکدست و در سرتاسر طیف الکترومغناطیسی کاهش دهد.

نویسنده‌ی اصلی پژوهش، هوان مِنگ از دانشگاه آریزونا می‌گوید: «این به خوبی نظریه‌ی ابرسازه‌های بیگانه را رد می‌کند زیرا این نظریه نمی‌تواند اُفت‌های متفاوت در طول موج‌های گوناگون را توضیح دهد. به جای این نظریه، ما بر این گمانیم که ابری از غبار با دوره‌ی چرخش مداری حدود ۷۰۰ روزه به گرد این ستاره در گردش است.»

افت نورهای شگفت‌انگیز

ستاره‌ی تبی که حدود ۱۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد، از سال ۲۰۱۵ موجی از شگفتی و گمانه‌زنی را به راه انداخته. در آن سال، گروهی از اخترشناسان به رهبری تَبثا بویاجیان (که هم تبی و هم بویاجیان از نام وی گرفته شده‌) گزارش دادند که نور ستاره‌ی کی‌آی‌سی ۸۴۶۲۸۵۲ در نیم‌دهه‌ی گذشته چندین بار کاهش چشمگیر یافته بوده که یک بارش به اندازه‌ی ۲۲ درصد بود.

هیچ سیاره‌ای نمی‌‌توانست چنین اُفت نوری پدید بیاورد، از همین رو جستجوی اخترشناسان برای یافتن توضیح‌های ممکن آغاز شد. از جمله‌ی این توضیح‌ها، وجود انبوهی از دنباله‌دارها یا تکه‌های دنباله‌دار، غبار میان‌ستاره‌ای، و نظریه‌ی پرآوازه (ولی بعید) ابرسازه‌های بیگانه بود.

این راز پس از بررسی آغازین بویاجیان و گروهش پیچیده‌تر شد. برای نمونه، پس از آن گروه‌هایِ پژوهشیِ دیگر پی بردند که این ستاره افزون بر کاهش نورهای گاهگاهی، از سال‌ ۱۸۹۰ تا ۱۹۸۹ نورش به آهستگی تا ۲۰ درصد کاهش یافته بوده. همچنین، بر پایه‌ی پژوهشی در سال ۲۰۱۶، درخشش این ستاره از ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ هم کاهش ۳ درصدی داشته.

پژوهش تازه، که روز سه‌شنبه، ۳ اکتبر، در نگارش برخط نشریه‌ی آستروفیزیکال جورنال منتشر شد به این رویدادهای بلند-دوره پرداخته است.

از ژانویه تا دسامبر ۲۰۱۶، منگ و همکارانش، از جمله خود بویاجیان، به کمک تلسکوپ‌های فضایی اسپیتزر و سویفت ناسا، ستاره‌ی تبی را به ترتیب در طول موج‌های فروسرخ و فرابنفش بررسی کردند. آنها همچنین در همین بازه‌ی زمانی، این ستاره را به کمک تلسکوپ ۲۷ اینچی رصدخانه‌ی همگانیِ "آسترولب آیریس" نزدیک دهکده‌ی زیله‌بک بلژیک در طیف نور دیدنی (مریی) نیز رصد کردند.

کاهش نوری که آنها در طیف فرابنفش دیدند نشانگر غبار پیراستاره‌ای بود- ذراتی به اندازه‌ی کافی بزرگ که بتوانند با وجود فشار تابشی ستاره‌ی تبی، به گرد آن بمانند، ولی کوچک‌تر از آن که بتوانند نور ستاره‌ را به گونه‌ی یکنواخت و یکدست در همه‌ی طول موج‌ها بپوشانند.

رازها همچنان برجاست

ولی این پژوهش تازه همه‌ی رازهای ستاره‌ی تبی را پاسخ نمی‌دهد. برای نمونه، کاهش‌های کوتاه مدت ۲۰ درصدی آن که توسط تلسکوپ فضایی سیاره‌یاب کپلر دیده شده بود (کپلر اکنون در برنامه‌ی تمدید شده‌اش به نام کی۲، به بخش دیگری از آسمان نگاه می‌کند و تا آینده‌ی پیش‌بینی‌پذیری نمی‌تواند به سراغ ستاره‌ی تبی برود.)

و یک پژوهش دیگر -به رهبری جاشوا سایمون از رصدخانه‌های بنیاد دانش کارنگی در پاسادنای کالیفرنیا- هم نشان داده که ستاره‌ی تبی در ۱۱ سال گذشته دو "افزایش نور" داشته. (سایمون و گروهش همچنین پی بردند که این ستاره از فوریه‌ی ۲۰۱۵ تاکنون نورش ۱.۵ درصد کم شده.)

سایمون می‌گوید: «تا پیش از این پژوهش، ما فکر می‌کردیم نور این ستاره تنها در یک جهت تغییر می‌کند: کاهش. پی بردن به این که نور این ستاره افزون بر دوره‌های کاهش، گاهی افزایش هم می‌یابد با بیشتر نظریه‌هایی که برای توضیح رفتارش ارایه شده ناسازگار است.»

گزارش سایمون و گروهش را می‌توانید در نگارش برخط پیش‌چاپ آن در arXiv بخوانید. 

--------------------------------------------

آنچه تاکنون درباره‌ی این ستاره در "یک ستاره در هفت آسمان" خواندید:

* رازگونه‌ترین ستاره‌ کهکشان دوباره رفتار شگفت‌انگیزش را تکرار کرد

* آیا انبوهی از دنباله دارها ستاره اسرارآمیز KIC 8462852 را در بر گرفته؟

* چه چیزی به گرد ستاره KIC 8462852 می چرخد؟ دنباله دارهای از هم پاشیده یا ابَرسازه های بیگانه؟ 

--------------------------------------------

کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

Tabby's star - Boyajian's star - KIC 8462852 - solar panel - megastructure - alien - ultraviolet - UV - infrared - wavelength - Huan Meng - University of Arizona - star - Earth - Tabetha Boyajian - comet - The Astrophysical Journal - NASA - Spitzer - Swift - visible - AstroLAB IRIS - Belgian - Zillebeke - circumstellar dust - wavelength - Kepler space telescope - K2 - Joshua Simon - Observatories of the Carnegie Institution for Science - Pasadena - California - arXiv

منبع: Space.com

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان