نگاهی دوباره به یکی از بزرگ‌ترین ستارگان شناخته شده

شاید چندان به نظر نیاید ولی تصویری که اینجا می‌بینید یک ستاره‌ی چشمگیر و شگفت‌انگیز به نام "وی۷۶۶ قنطورس" را به همراه همدم نزدیکش نشان می‌دهد. 

این ستاره نخستین بار چند سال پیش با بهره از تداخل‌سنج تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی‌آی) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا بررسی و رده‌بندی شد. در آن هنگام، دانشمندان پی بردند که این جرم یک فراغول زرد است، گونه‌ای ستاره‌ی پرجرم و درخشان که بی‌اندازه کمیاب- و بی‌اندازه بزرگ است. [خوانده بودید : * کشف یک خورشید هیولا]

وی۷۶۶ با قطری بیش از ۱۴۰۰ برایر قطر خورشید نه تنها بزرگ‌ترین ستاره‌ی شناخته شده از این گونه است، بلکه در میان بزرگ‌ترین ستارگانِ شناخته شده نیز یکی از ۱۰ تای نخست است.

با این همه، یک پژوهش تازه نشان داده که وی۷۶۶ قنطورس به احتمال بسیار در گامی از زندگی‌اش به سر می‌برد که درست پیش از گام فراغول زرد است، یک ابرغول سرخ پیر که به اندازه‌ای سریع دارد جرم از دست می‌دهد که سرانجام دوباره، برای یک مدت کوتاه به یک ابرغول گرم‌ترِ زرد تبدیل خواهد شد. در هر حال هر چه باشد، این ستاره یک هیولای واقعی، و بسیار مورد علاقه‌ی دانشمندانیست که در پی شناخت این گام شگفت‌انگیز در چرخه‌ی زندگی ستارگانند.

اکنون گروهی از دانشمندان به کمک وی‌ال‌تی‌آی ستاره‌ی وی۷۶۶ قنطورس را دوباره و این بار با جزییات دقیق‌تر بررسی کرده‌اند. آنها با بهره از چهار تلسکوپ کمکی وی‌ال‌تی و نصب دستگاهی به نام PIONIER روی وی‌ال‌تی‌آی، وی۷۶۶ قنطورس و همدم نزدیکش را با جزییاتی خیره‌کننده به تصویر کشیدند. 

این دانشمندان پی بردند که این همدم کوچک‌تر و سردتر از خود وی۷۶۶ قنطورس است- به احتمال بسیار یک غول یا ابرغول سرد با شعاعی حدود ۶۵۰ برابر شعاع خورشید. همدم‌های نزدیک برای ستارگان بزرگ پدیده‌هایی رایج، و در فرآیندهای فرگشت ستاره‌ای مهمند.

در اینجا وی۷۶۶ قنطورس را در سه دوره‌ی زمانی می‌بینیم. این سه عکس در حقیقت هم وی۷۶۶ قنطورس و هم همدمش را نشان می‌دهند. در تصویر نخست (سمت چپ)، همدم دارد از پشت وی۷۶۶ قنطورس می‌گذرد، ولی در تصویرهای دو و سوم، همدم دارد از جلوی آن می‌گذرد و و مانند لکه‌ای روشن دیده می‌شود.

وی۷۶۶ قنطورس که به نام اچ‌آر ۵۱۷۱ ای نیز شناخته می‌شود، حدود ۱۲ هزار سال نوری از زمین فاصله داشته و در صورت فلکی قنطورس دیده می‌شود. 

-------------------------------------------------

تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

star - V766 Centauri - V766 Cen - ESO - Very Large Telescope Interferometer - VLTI - yellow hypergiant - Sun - red supergiant - PIONIER - Precision Integrated-Optics Near-infrared Imaging ExpeRiment - HR 5171 -

منبع: eso

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان