خورشید تاریک ولی رنگین!

این تصویر رنگارنگ یک "طیف درخشی فام‌سپهر" خورشید را در زمان خورشیدگرفتگی کلی ۲۱ اوت ۲۰۱۷ نشان می‌دهد. عکس توسط گروه اعزامی سازمان فضایی اروپا گرفته شده که خورشیدگرفتگی را از کَسپر در ایالت وایومینگ آمریکا زیر نظر داشتند.

در یک خورشیدگرفتگی، هنگامی که ماه نور خیره‌کننده‌ی نورسپهر (فوتوسفر) خورشید را می‌پوشاند، اخترشناسان می‌توانند سنجش‌هایی بی‌مانند را برای خورشید انجام دهند. از جمله‌ی این سنجش‌ها و بررسی‌ها، رنگ سرخ و به طور معمول نادیدنی فام‌سپهر (کروموسفر) است، لایه‌ای از جو خورشید که درست بالای سطح پرآشوب شیدسپهر آنست.

چنین تصویری می‌تواند به کمک دو برق نوری که درست پیش و پس از گرفتِ کلی، از لبه‌ی خورشید دیده می‌شود گرفته شود؛ این نور آنیِ چند ثانیه‌ای را به نام "درخش" (flash) می شناسیم. در لحظه‌ی درخش، پرتوی گسیلشی (نشری) خورشید به طیفی از رنگ‌ تجزیه شده و اثرانگشت عنصرهای شیمیایی گوناگون را نشان می‌دهد.

-------

برای درک بهتر این موضوع، می‌توانید این دو مطلب را بخوانید:

* طیفی از خورشید که در زمان عادی دیده نمی شود

* خورشیدگرفتگی رنگارنگ 

-------

طیف درخشی که اینجا می‌بینید در نخستین لحظه‌ی پدیدار شدن قرص خورشید از پشت ماه پس از گرفتِ کامل پدید آمده. نوردهی دوربین برای این تصویر دقیقا ۱/۳۰ (یک سی‌ام) ثانیه بود. اینجا هم سمت چپ و هم سمت راست، تصویر کامل خورشید (در همین لحظه) را می‌بینیم؛ ولی در سمت راست، طیف هر نقطه‌ی خورشید نیز به تصویر سمت چپ افزوده شده.

نیرومندترین تابش از آنِ هیدروژن است که به در بخش‌های هیدروژن-آلفا به رنگ سرخ، و آبی و بنفش در سمت چپ دیده می‌شود. رنگ زرد نشانگر هلیوم است، عنصری که نخستین بار به هنگام خورشیدگرفتگی کلی ۱۸ اوت ۱۸۶۸ در طیف درخشی خورشید دیده شد، هر چند که در آن زمان کسی آن را نمی‌شناخت. حدود سه دهه بعد بود که این عنصر روی زمین هم یافته شد. اکنون دیگر می‌دانیم که هلیوم پس از هیدروژن، دومین عنصر کیهان از نظر فراوانی است.

این عکس توسط اخترشناسان پروژه‌ی علمی آموزشی سزار گرفته شده. پایگاه این پروژه در مرکز اخترشناسی فضایی اروپا نزدیک مادرید اسپانیا است.

--------------------------------------------

کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

chromosphere - flash spectrum - total solar eclipse - United States - ESA - Casper - Wyoming - Moon - Sun - photosphere - totality - flash - element - hydrogen - hydrogen-alpha - helium - Cesar science educational project - ESA - European Space Astronomy Centre - Madrid - Spain

منبع: esa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان