کشف نزدیکترین سیاره‌ای که می‌تواند "واقعا" مناسب زندگی باشد

سیاره‌ی فراخورشیدی نویافته‌ای که به گرد یک ستاره‌ی نزدیک می‌گردد، شاید نزدیک‌ترین سیاره‌ی واقعا مناسب برای زندگی باشد. این سیاره‌ی هم‌اندازه‌ی زمین که "راس ۱۲۸بی" (Ross 128b) نام گرفته، تنها ۱۱ سال نوری از ما فاصله دارد و گمان می‌رود آب و هوایی معتدل با دماهایی میان یخبندان ۶۰- و دلپذیر ۲۰+ درجه‌ی سانتیگراد داشته باشد.

برداشت هنری از سیاره‌ی فراخورشیدی راس ۱۲۸بی که در فاصله‌ی ۱۱ سال نوری زمین، به گرد یک کوتوله‌ی سرخ می‌چرخد.
اندازه‌ی بزرگ‌تر (۵ مگ)

این می‌تواند بدین معنی باشد که اگر اقیانوس‌ها و دریاهایی روی آن باشد، زندگی هم می‌تواند در آنها جوانه بزند. ولی بهترین خبر برای زیست‌پذیری راس ۱۲۸بی اینست که میزبانش ستاره‌ای آرام است. مانند بسیاری از سیاره‌های فراخورشیدی که تاکنون یافته‌ایم، این سیاره هم در مداری تنگ به گرد یک کوتوله‌ی سرخ کم‌نور و سرد در صورت فلکی دوشیزه می‌گردد، با فاصله‌ای ۲۰ برابر کمتر از فاصله‌ی زمین و خورشید.

منطقه‌ی زیست‌پذیر برای یک کوتوله‌ی سرخ معمولا بسیار نزدیک به ستاره است (منطقه‌ی زیست‌پذیر کمربند دمایی باریکی پیرامون یک ستاره است که سیاره‌ها در آن می‌توانند آب مایع روی سطحشان داشته باشند، بدون آن که یخ بزند یا بخار شود). از آنجایی که کوتوله‌های سرخ فوران‌های مرگباری از پرتوهای فرابنفش و X دارند، می‌توانند خطرناک باشند. سیاره‌های نزدیک به بیشتر کوتوله‌های سرخ می‌توانند به شدت زیر پرتوهای زیانبار باشند و از همین رو بسیاری از اخترشناسان تردید دارند که زندگی روی آنها امکان‌پذیر باشد، حتی اگر در کمربند زندگی پیرامون ستاره جای داشته باشند.

ولی ستاره‌ی میزبان راس ۱۲۸بی بسیار آرام‌تر از کوتوله‌های سرخ معمولی است. حتی با این که مدار این سیاره بسیار به ستاره نزدیک است، ولی پرتوهایی که از آن دریافت می‌کند تنها حدود ۱.۳۸ برابر زمین است.

لنگش ستاره

شرایط بر روی پروکسیما قنطورس بی، نزدیک‌ترین فراسیاره‌ای نسبت به زمین که در منطقه‌ی زیست‌پذیر ستاره‌اش جای دارد، گویا ملایمت کمتری دارد. ستاره‌ی آن، پروکسیما قنطورس هم یک کوتوله‌ی سرخ است ولی به طور منظم فوران‌هایی از پرتوها و ذرات باد ستاره‌ای به بیرون می‌دمد که به اندازه‌‌ای نیرومند هستند که بتوانند جو یک سیاره‌ی نزدیکش را از آن جدا کنند.

زاویه بونفیل از دانشگاه گرنوبل فرانسه و رهبر گروه پژوهشی که این کشف را انجام دادند می‌گوید به نظر می‌رسد در همسنجی با پروکسیما قنطورس و بسیاری از دیگر کوتوله‌های سرخ، «راس ۱۲۸ ستاره‌ی بسیار آرام‌تریست، و بنابراین سیاره‌هایش هم می‌توانند نزدیک‌ترین زیستگاه‌های مناسبی که می‌شناسیم باشند.» مقاله‌ی این دانشمندان به زودی در نشریه‌ی "استرونومی اند استروفیزیکز" منتشر خواهد شد.

برداشت هنری از سیاره‌ی فراخورشیدی راس ۱۲۸بی که در فاصله‌ی ۱۱ سال نوری زمین، به گرد یک کوتوله‌ی سرخ می‌چرخد.

راس ۱۲۸بی نه تنها توان زیست‌پذیری‌اش بیش از پروکسیما قنطور بی است، بلکه دارد رو به زمین می‌آید. به گفته‌ی این پژوهشگران، تا حدود ۷۹۰۰۰ سال دیگر راس ۱۲۸بی نزدیک‌ترین همسایه‌ی خورشید، و بنابراین راس ۱۲۸بی نزدیک‌ترین فراسیاره به ما خواهند بود.

راس ۱۲۸بی با یک دستگاه سیاره‌یاب بر روی تلسکوپ ۳.۶ متری رصدخانه‌ی جنوبی اروپا در لاسیا، شیلی یافته شد. این دستگاه با نام "سیاره‌یاب دقت بالا با بهره از سرعت شعاعی" (هارپز، HARPS) به جستجوی لنگش‌های اندک در حرکت‌های یک ستاره می‌پردازد که در اثر کشاکش گرانشی میان ستاره و سیاره‌هایش پدید آمده باشد. اخترشناسان با این خوانش‌ها می‌توانند جرم و مدار یک سیاره را برآورد کنند.

با این که راس ۱۲۸بی به عنوان یک سیاره‌ی معتدل در نظر گرفته شده، ولی اخترشناسان هنوز به درستی نمی‌دانند در چه جایی نسبت به به منطقه‌ی زیست‌پذیر ستاره جای دارد. از آنجایی که این سیاره در مدارش، از میان ما و ستاره‌اش نمی‌گذرد، بررسی دقیق‌تر آن برای یافتن این پرسش کار دشواریست.

این می‌تواند یک آبادی برای زندگی باشد. شاید هم دوزخی مانند ناهید، یا برهوتی یخ‌زده بدون امکان آب مایع سطحی.

-------------------------------------------

کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه‌نامه:

planet - star - Earth - Earth - Ross 128b - exoplanet - red dwarf - sun - habitable zone - ultraviolet - X-ray - life - Proxima Centauri b - solar wind - Xavier Bonfil - University of Grenoble - France - Astronomy & Astrophysics - European Southern Observatory - La Silla - Chile - High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher - HARPS - Venus - Neptune

منبع: newscientist

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان