آیا سال آینده زلزله‌های بیشتری رخ خواهد داد؟

* دانشمندان می‌گویند به احتمال بسیار، شمار زمین‌لرزه‌های بزرگ در سال آینده به شدت افزایش خواهد یافت که دلیلش کاهش دوره‌ایِ سرعت چرخش زمین خواهد بود.

دانشمندان هشدار داده‌اند که سال آینده، شمار زمین‌لرزه‌های ویرانگر در سرتاسر جهان به شدت افزایش خواهد یافت. به باور آنها، تغییرات چرخش زمین می‌تواند به فعاییت‌های لرزه‌ای نیرومند بیانجامد، به ویژه در مناطق گرمسیری که بسیار هم پرجمعیتند.

زمین‌لرزه‌ی ۷.۲ ریشتری که روز ۲۱ آبان در مرز ایران و عراق رخ داد

اگرچه تغییرات دوره‌ی چرخش زمین کوچکند (درازای روز را به اندازه‌ی یک میلی ثانیه تغییر می‌دهند)، ولی به گفته‌ی دانشمندان، باز هم می‌توانند باعث آزاد شدن مقدار هنگفتی از انرژی زیر سطح زمین شوند.

ارتباط میان چرخش زمین و زمین‌ارزه ماه گذشته با ارایه‌ی مقاله‌ای به نوشته‌ی راجر بیلام از دانشگاه کلرادو در بولدر و ربه‌کا بندیک از دانشگاه مونتانا در میزولا، در نشست سالانه‌ی انجمن زمین‌شناسی آمریکا به گفتگو گذاشته شد.

بیلام در گفتگویی که هفته‌ی پیش با نشریه‌ی آبزرور انجام داد گفت: «ارتباط دوسویه میان زمین‌لرزه و چرخش زمین ارتباطی نیرومند است و به ما می‌گوید که سال آینده بیننده‌ی افزایشی در زمین‌لرزه‌های شدید خواهیم بود.»

بیلام و بندیک در پژوهش خود زمین‌لرزه‌های ۷ ریشتر به بالایی که از سال ۱۹۰۰ تاکنون رخ داده‌اند را بررسی کردند. بیلام می‌گوید: «زمین لرزه‌های بزرگ در بیش از یک سده‌ی گذشته به خوبی مستند شده‌اند و این یک پیشینه‌ی خوب برای بررسی به ما می‌دهد.»

آنها پنج دوره را یافتند که شمار زمین‌لرزه‌های بزرگ در آنها به اندازه‌ی چشمگیری بیشتر از دیگر دوره‌ها بود. بیلام می‌گوید: «در این دوره‌ها چیزی میان ۲۵ تا ۳۰ زمین‌لرزه‌ی بزرگ در سال رخ داده بود. در زمان‌های دیگر، شمار میانگین زمین‌لرزه‌های بزرگ ۱۵ تا در سال بود.»

این دانشمندان تلاش کردند ارتباط میان این دوره‌های لرزه‌ای و دیگر عوامل را بیابند، و پی بردند که هر گاه چرخش زمین اندکی کاهش می‌یابد، شمار لرزه‌های بزرگ بالا می‌رود. بیلام می‌گوید: «دوره‌ی چرخش زمین به میزان اندکی -گاهی تا یک میلی‌ثانیه در روز- تغییر می‌کند و این می‌تواند به کمک ساعت‌های اتمی با دقت بسیار اندازه گرفته شود.»

بیلام و بندیک دریافتند که در یک سده و نیم گذشته، دوره‌هایی تقریبا پنج ساله بوده که در آنها سرعت چرخش زمین به این اندازه کم شده بوده. نکته‌ی مهم این که در پی این دوره‌ها، دوره‌هایی با افزایش شمار زمین‌لرزه‌های بزرگ می‌آمده.

به گفته‌ی بیلام، زمین ساده و بی‌پرده از راه رسیدن یک دوره‌ی پنج ساله‌ی زمین‌لرزه‌ای در آینده را به ما خبر می‌دهد.

اهمیت ویژه‌ی ارتباط این دو پدیده اینست که زمین از چهار سال پیش به این سو یکی از دوره‌های کاهش سرعتش را آغاز کرده. بیلهام می‌گوید نتیجه روشن است: «ما می‌بایست سال آینده افزایش چشمگیری را در شمار زمین‌لرزه‌های بزرگ ببینیم. امسال سال سختی نبود. تاکنون تنها شش زمین‌لرزه‌ی بزرگ داشته‌ایم. می‌توانیم به سادگی ۲۰ سال آینده را از سال ۲۰۱۸ آغاز کنیم.»

این که دقیقا چه ارتباطی میان "کاهش زمان روز" با "افزایش زمین‌لرزه‌ها" وجود دارد هنوز روشن نیست ولی دانشمندان احتمال می‌دهند تغییرات اندک در رفتار هسته‌ی زمین می‌تواند به باعث هر دو پدیده شود.

افزون بر آن، اگرچه پیش‌بینی جایی که این زمین‌لرزه‌های افزوده رخ خواهند داد دشوار است، ولی بیلام می‌گوید آنها پی برده‌اند که بیشتر زمین‌لرزه‌های شدیدی که با کند شدن زمین در ارتباطند، در جاهایی نزدیک استوا رخ می‌دهند، مناطق گرمسیری زمین که حدود یک میلیارد نفر در آنها زندگی می‌کند.

--------------------------------------------

کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

واژه نامه:

quake - Earth - earthquake - seismic activity - Roger Bilham - University of Colorado - Boulder - Rebecca Bendick - University of Montana - Missoula - Geological Society of America - atomic clock - core - equator - tropical region

منبع: guardian

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان