عکسی که فضاپیمای روزتا از توفان غبار دنباله‌دار ۶۷پی گرفت

* همراهی با یک دنباله‌دار در گردش به دور خورشید چندان هم تفریح خوشایندی نیست؛ یک عکسِ تازه منتشر شده این واقعیت را به شیوه‌ی چشمگیری نشان می‌دهد.

این عکس که توسط فضاپیمای اروپایی روزتا گرفته شده صدها ذره‌ی غبار را نشان می‌دهد که از دنباله‌دار ۶۷پی/چوریموف-گراسیمنکو بیرون زده‌اند و با سرعت بسیار در فضا حرکت می‌کنند. فضاپیمای روزتا از اوت ۲۰۱۴ تا سپتامبر ۲۰۱۶ در مداری به گرد این دنباله‌دار می‌گشت.

این عکس توسط فضاپیمای اروپایی روزتا در روز ۲۱ ژانویه‌ی ۲۰۱۶، با یک نوردهی ۱۴۶ ثانیه‌ای گرفته شده و صدها ذره‌ی غبار را نشان می‌دهد که از دنباله‌دار ۶۷پی/چوریموف-گراسیمنکو بیرون زده‌اند.

نوردهی این عکس ۱۴۶ ثانیه زمان برده و از همین رو دانه‌های غبار که در حرکت بودند مانند ردهایی روشن بر زمینه‌ی سیاه فضا دیده می‌شوند.

روزتا این عکس را در روز ۲۱ ژانویه‌ی ۲۰۱۶ گرفت- پنج ماه پس از گذشتن دنباله‌دار ۶۷پی از نزدیک‌ترین نقطه‌ی مدار ۶.۴۵ ساله‌اش به خورشید. این کولاک غبار بی‌شک در نزدیکی خورشید بسیار شدیدتر بوده. در آن زمان، نور خورشید این دنباله‌دار را بسیار گرم‌تر کرده بود. به دلیل همین هم دانشمندان ماموریت، در آن هنگام فضاپیما را از دنباله‌دار دور کردند.

ولی آنها این کار را برای پاکیزه و براق نگه داشتن روزتا نکردند.

مقام‌های سازمان فضایی اروپا (اسا) در توضیح این عکس نوشتند: «افزایش غبار در میدان دید روزتا، ناوبری آن را با یک خطرِ پیوسته روبرو کرده بود: دستگاه‌های ردیاب ستاره‌ی آن بر پایه‌ی تشخیص الگوی ستارگان کار می‌کردند تا فضاپیما بتواند [از روی الگوی ستارگان] جهت خود نسبت به زمین و خورشید را بشناسد.»

آنها افزودند:«در برخی مواقع که فضاپیما بسیار به دنباله‌دار نزدیک می‌شد، وارد منطقه‌‌ای با گاز و غبار انبوه‌تر می‌شد و دستگاه‌های ردیاب ستاره‌اش این دانه‌های غبار را با ستاره اشتباه می‌گرفتند و روی آنها قفل می‌شدند، در نتیجه دچار خطای هدفگیری شده و در برخی مواقع هم فضاپیما را به طور گذرا وارد حالت امن (safe mode) می‌کردند.»

ولی این غبارها همان اندازه که یک بلا بودند، موهبت هم بودند؛ روزتا در همراهی دو ساله‌اش با ۶۷پی با دقت این مواد را بررسی کرد و آگاهی‌هایی درباره‌ی ساختار و همنهش دنباله‌دار گرد آورد.

روزتا که در ماه مارس ۲۰۰۴ به فضا پرتاب شده بود، در اوت ۲۰۱۴ به دنباله‌دار ۶۷پی رسید و نخستین کاوشگری نام گرفت که وارد مدار پیرامون یک دنباله‌دار می‌شد. این فضاپیما در نوامبر همان سال یک "نخستین" دیگر نیز انجام داد- کاوشگر سطح‌نشین کوچکی به نام فیله را از خود جدا کرد و به سطح این آواره‌ی یخی [دنباله‌دار] فرستاد.

این ماموریت پیشگامانه در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۶ به پایان رسید. در آن هنگام، اعضای گروه ماموریت روزتا آن را در فرآیندی مهارشده و آرام به سطح همسفر ۲ ساله‌اش برخورد دادند. با دور شدن دنباله‌دار، نور آفتابی که برای کار دستگاه‌های این فضاپیما نیاز بود کم و کمتر می‌شد. فاصله‌ی روزتا و دنباله‌دارش از خورشید در آن روز سرنوشت‌ساز بیش از ۵۷۳ میلیون کیلومتر (بسیار دورتر از مدار بهرام) بود و روز به روز هم دورتر می‌شدند.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

comet - sun - picnic - European Space Agency - ESA - Rosetta spacecraft - dust - Comet 67P/Churyumov-Gerasimenko - Earth - startracker - star - safe mode - lander - Philae -

منبع: Space.com

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان