همزاد ناهمسان کهکشان راه شیری

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌- بسیار بزرگ (۴.۸ مگ)

در این تصویرِ تلسکوپ فضایی هابل ناسا یک کهکشان مارپیچی به نام ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ را می‌بینیم. ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ که نخستین بار توسط شکارچی پرتلاش کهکشان‌ها، ویلیام هرشل در ۱۷۸۴ یافته شد، حدود ۴۵ میلیون سال نوری از زمین دور است و در صورت فلکی اسب بالدار دیده می‌شود. این کهکشان تا اندازه‌ای لبه‌نما است ولی توانسته بازوان زیبایش که مانند گردابی دور منطقه‌ی مرکزی درخشانش پیچیده شده‌اند را به ما نشان دهد.

اخترشناسان این عکس را به کمک دوربین میدان‌گسترده‌ی شماره‌ ۳ی تلسکوپ هابل (WFC3) و در برنامه‌ای برای رصد یک ستاره‌ی منفجر شده (یک ابرنواختر) در این کهکشان گرفتند که هنوز هم مانند نقطه‌ی سرخ کوچک و کم‌نوری نزدیک هسته‌ی زردفام کهکشان دیده می‌شود. این ابرنواختر که اس‌ان ۲۰۱۴سی نام گرفته، به سرعت و تنها در یک سال، از ابرنواختری با هیدروژن بسیار کم به ابرنواختری پُرهیدروژن تبدیل شد. این دگردیسی کم‌سابقه با درخششی پرانرژی همراه بود و آگاهی‌های ویژه و بی‌مانندی از گام پایانی زندگی ستارگان بزرگ -گامی که کمترشناخته شده- برای اخترشناسان به امغان آورد.

ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ از نظر بزرگی، ساختار و جرم همتای کهکشان خودمان، راه شیری است. شمار ستارگان و نرخ ستاره‌زایی این کهکشان نیز برابر با راه شیریست، مانند آن ابرسیاهچاله‌ای در مرکز دارد، و بازوان مارپیچی‌اش نیز همسان با آنست.

در چارچوب‌های پیوست پایین این تصویر، بخش کوچکی از مرکز کهکشان ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ را پیش از انفجار ابرنواختر (چارچوب سمت چپ) و پس از انفجار در طیف پرتو X می‌بینیم

تفاوت اصلی میان این دو کهکشان اینست که ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ یک مارپیچی بدون میله است، یعنی بر خلاف راه شیری، "میله‌ای" از ستاره و گاز و غبار که از هسته‌اش گذشته باشد ندارد. کوژی مرکزی آن هم یک الگوی چرخش دمدمی و نامعمول دارد که در جهتی مخالف خود قرص کهکشان می‌چرخد.

ما با بررسی چنین کهکشان‌هایی آینه‌ای جلوی کهکشان خودمان می‌گیریم و می‌توانیم درباره‌ی محیط کهکشانمان -که دیدنش همیشه امکان‌پذیر نیست، و رفتار و دگرگونی‌های آن شناخت بهتری به دست بیاوریم.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

NASA - ESA - Hubble Space Telescope - spiral galaxy - NGC 7331 - William Herschel - constellation of Pegasus - The Winged Horse - arm - Wide Field Camera 3 - WFC3 - star - supernova - core - SN2014C - Hydrogen - Milky Way - star formation - supermassive black hole - bar - nucleus - bulge - galactic disc

منبع: spacetelescope

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان