تیتان، ماه سیاره کیوان هم مانند زمین "سطح دریا" دارد

دریای له‌جیا، دومین پهنه‌ی مایع تیتان و یکی از چندین دریا و دریاچه‌ای که شمالگان تیتان را آراسته‌اند. این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۳.۷ مگ)

* تیتان، بزرگ‌ترین ماه سیاره‌ی کیوان (زحل) از آنچه تاکنون می‌پنداشتیم هم به زمین شبیه‌تر است. بر پایه‌ی پژوهشی تازه، این ماه غول‌پیکر هم یک "سطح دریا"ی سراسری دارد، درست مانند سیاره‌ی خودمان.

بررسی‌های گذشته نشان داده بود که تیتان دارای یک جوِ چگالِ زمین‌مانند، و همچنین مایعات پایدار روی سطحش است- هرچند که پهنه‌های مایع تیتان از هیدروکربن‌هایی چون اتان و متان پر شده‌اند نه آب مایع. به گفته‌ی ناسا، در دو پژوهش تازه‌‌ای که در دانشگاه کرنل انجام شده‌، یک همانندی خیره‌کننده‌ی دیگر میان زمین و تیتان آشکار شده است.

سرزمین‌های پر از دریاچه‌ی شمالگان تیتان.
توضیح را در این پست بخوانید. تصویر بزرگ‌تر

در پژوهش نخست که با بهره از داده‌های فضاپیمای کاسینی ناسا انجام شده، دقیق‌ترین نقشه‌ی مکان‌نگاشتی (توپوگرافیک) تیتان تا به امروز به دست آمده. بر پایه‌ی همین نقشه، پژوهش دوم نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین دریاها و دریاچه‌های هیدروکربنی تیتان همگی یک سطح میانگین یا "سطح دریا"ی برابر دارند، بسیار مانند دریاها و اقیانوس‌های زمین. هر دو پژوهش در نشریه‌ی فیزیکال ریویو لترز منتشر شده.

این نقشه‌ی مکان‌نگاری چند ویژگی دیگر را نیز روی تیتان نشان می‌دهند، از جمله کوه‌هایی که بلندی‌شان به ۷۰۰ متر می‌رسد و گودی‌هایی در مناطق استوایی که یا می‌توانند بازمانده‌ی دریاهای خشک شده‌ی باستانی باشند یا دستاورد جریان موادی باشند که از یخ‌فشان‌ها به بیرون سرازیر شده. نقشه‌ی تازه همچنین نشان می‌دهد که تیتان پَخت‌تر از چیزیست که فکر می‌کردیم (یک کره‌گون، حجمی که کره‌ی کامل نیست)، بنابراین کلفتی پوسته‌ی آن متغیرتر از چشمداشت‌هاست.

دانشمندان به کمک این داده‌های مکان‌نگاشتی پی بردند که بزرگ‌ترین دریاچه‌ها و دریاهای مایع تیتان دارای ارتفاع (بلندی) سطح ثابتی نسبت به کشش گرانشی آن هستند- درست مانند اقیانوس‌های اطلس و آرام زمین.

همچنین پژوهش دوم نشان می‌دهد که دریاهای کوچک‌تر تیتان چند صد پا بلندتر از سطح دریا هستند، باز هم مانند آنچه روی زمین می‌بینیم. برای نمونه، دریاچه‌ی تیتی‌کاکا در رشته کوه آند بیش از ۱۲۰۰۰ پا (۳۶۵۰ متر) بالاتر از سطح دریاست.

ولی همانندی‌های زمین و تیتان همین جا پایان نمی‌پذیرد، بر پایه‌ی این پژوهش، پهنه‌های مایع تیتان از زیر سطح آن به هم وصلند، از راه چیزهایی مانند سامانه‌های آبخوان (سفره‌های زیرزمینی) که در زمین می‌بینیم.

سرزمین‌های پر از دریاچه‌ی شمالگان تیتان.

در گزارش ناسا آمده: «به نظر می‌رسد زیر سطح تیتان هیدروکربن مایع روانست، همان گونه که آب زیر سطح زمین، از میان سنگ‌ها و منفذها یا شن‌ها جریان پیدا می‌کند و همین باعث می‌شود دریاچه‌هایی که به هم نزدیکند به هم راه پیدا کنند و سطحشان با هم یکسان شود.»

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

Saturn - moon - Titan - Earth - sea level - planet - hydrocarbon - methane - ethane - water - Cornell Universit - NASA - Cassini spacecraft - topographical map - elevation - Physical Review Letters - depression - equator - ice volcanoe - oblate - spherical - crust - Atlantic - Pacific ocean - Lake Titicaca - Andes Mountains - aquifer -

منبع: Space.com

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان