زیباروی تنها

* زیبایی، افسونگری، راز و رمز- این کهکشان مارپیچی باشکوه همه‌ی اینها را در خود دارد.

این عکس توسط تلسکوپ فضایی هابل ناسا گرفته شده و کهکشان مارپیچی ان‌جی‌سی ۳۳۴۴ را نشان می‌دهد که روی خود را به سوی ما گرفته و به اخترشناسان اجازه داده تا نگاهی دقیق به ساختار پیچیده و برازنده‌اش بیاندازند. هابل هم با توانایی خود در دیدن اجرام در چندین طول موج، ویژگی‌هایی را در آن آشکار کرده که در طیف دیدنی (مریی) پنهانند.

این تصویر در اندازه‌های: بزرگ- بسیار بزرگ (۸.۸ مگ)

کهکشان‌های مارپیچی از تماشایی‌ترین چشم‌اندازهای کیهانند ولی از نگاه یک بیننده، همه مانند هم نیستند. برخی از آنها از لبه دیده می‌شوند (کهکشان‌های لبه‌نما)، و به اخترشناسان امکان می‌دهند تا ساختار عمودی‌شان را به خوبی بررسی کنند. برخی دیگر با زاویه دیده می‌شوند و نمایی از ساختار بازوهای مارپیچی و بزرگیِ آنها به اخترشناسان می‌دهند. ولی دسته‌ی سوم از روبرو دیده می‌شوند (کهکشان‌های رونما) و بازوهای مارپیچی و هسته‌ی درخشان خود را با زیبایی تمام به تماشا می‌گذارند.

ان‌جی‌سی ۳۳۴۴ که با فاصله‌ی حدود ۲۰ میلیون سال نوری از زمین در صورت فلکی شیر کوچک جای دارد چشم‌انداز رونمایی دارد که با زیبایی‌اش نفس بیننده را بند می‌آورد. بزرگی این کهکشان نصف راه شیریست و یک مارپیچی "اندکی" میله‌ای است. میله‌ی مرکزی کوچک آن که در این تصویر هم دیده می‌شود، میله‌ای از ستاره است که از درون هسته‌ی آن گذشته. به برآورد اخترشناسان، دو سوم همه‌ی کهکشان‌های مارپیچی دارای میله هستند، از جمله راه شیری خودمان.

دید چند-طول موجی هابل به ما اجازه می‌دهد این کهکشان باشکوه را چیزی بیش از چند بازوی مارپیچی به گرد یک هسته ببینیم. این تصویر یک همگذاری از عکس‌هاییست که با چندین فیلتر گرفته شده‌اند، از فرابنفشِ نزدیک گرفته تا طیف دیدنی (مریی) و فروسرخِ نزدیک. همه‌ی اینها با هم نمای کامل‌تری نسبت به آنچه چشم انسان می‌بیند از این کهکشان نشان می‌دهند.

این بازوهای مارپیچ پرورشگاه‌ ستارگان تازه‌اند، ستارگان به شدت داغی که در این تصویر به خوبی می‌توان آنها را از روی تابش آبی‌فامشان شناسایی کرد. ابرهای گاز و غبار که مواد خام برای ساختن ستارگان بیشترند نیز در بازوها پراکنده‌اند و در این تصویر با پرتویی سرخ‌فام دیده می‌شوند. ولی تک‌ستارگانی که مانند جواهر در سمت چپ می‌درخشند بسیار به ما نزدیک‌ترند- آنها از ستارگان کهکشان خودمانند که از شانس، در راستای این کهکشان دیده می‌شوند.

اگرچه قرص رونمای ان‌جی‌سی ۳۳۴۴ چیزهای بسیاری را درباره‌ی ساختار پرجزییات آن آشکار کرده، ولی هنوز هم ناشناخته‌هایی دارد- اخترشناسان پی برده‌اند که برخی از ستارگان بخش‌های بیرونی این کهکشان به شیوه‌ی نامعمولی حرکت می‌کنند. اغلب، انبوه ستارگان مرکز یک کهکشان می‌توانند بر شیوه‌ی حرکت ستارگان بیرونی تاثیر بگذارند، ولی گویا چنین چیزی درباره‌ی ان‌جی‌سی ۳۳۴۴ صدق نمی‌کند. اخترشناسان بر این گمانند که ستارگان بیرونی این کهکشان که حرکت نامعمولی دارند در حقیقت از کهکشان دیگری که در گذشته‌ای دور، از کنار ان‌جی‌سی ۳۳۴۴ گذشته بوده دزدیده‌ شده‌اند.

ان‌جی‌سی ۳۳۴۴ یک ویژگی شگفت‌انگیز دیگر نیز دارد: جایگاه آن در فضا.

کهکشان ما بخشی از گروه محلیست که بر روی هم حدود ۴۰ کهکشان را در خود جای داده و کهکشان زن در زنجیر (آندرومدا) بزرگ‌ترین عضو آنست. ولی ان‌جی‌سی ۳۳۴۴ عضو چنین گروه‌هایی نیست. این کهکشان در حقیقت بخشی از شاخک کوچکیست که از ابرخوشه‌ی بزرگ دوشیزه بیرون زده و به آن "شاخک شیر" (Leo spur) می‌گویند؛ ابرخوشه‌ی دوشیزه یا سنبله مجموعه‌ی هیولاپیکری از چندین‌ هزار کهکشان است.

ولی ان‌جی‌سی ۳۳۴۴ در میان این همه کهکشان خودنمایی می‌کند و دلیلش هم زیبایی آنست که شکوه کیهان را می‌نمایاند.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

spiral galaxy - Valentine - NASA - ESA - Hubble Space Telescope - NGC 3344 - wavelength - edge-on - spiral arm - face-on - constellation of Leo Minor - Lion Cub - Milky Way - barred spiral galaxy - Wide Field Camera 3 - ultraviolet - optical - infrared - Earth - photobomb - star - spur - Local Group - Andromeda Galaxy - Virgo Supercluster

منبع: spacetelescope

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان