توفان غولپیکر نپتون دارد ناپدید میشود
* یک توفان تیرهرنگ روی نپتون که پهنایش به اندازهی فاصلهی بوستون تا پرتغال بود و تلسکوپ هابل چندین سال آن را زیر نظر داشت، دارد روز به روز کوچکتر شده و به سوی نابودی میرود.
هنگامی که فضاپیمای وویجر ۲ی ناسا در سال ۱۹۸۹ از کنار نپتون گذشت، لکههایی از توفانهای بزرگ و تیره در جو این دورترین سیارهی شناخته شدهی سامانهی خورشیدی دید. از آن هنگام تاکنون دانشمندان با تلسکوپ هابل آنها را زیر نظر داشتهاند و شکلگیری توفانهای دیگری را هم روی آن دیدهاند [خواندید: * باز هم یک لکه تیره روی نپتون].
ولی برخلاف لکهی سرخ بزرگ مشتری -توفانی که دستکم دو سده است بر روی آن میخروشد- توفانهای سیارهی بادخیز و توفانی نپتون در عرض تنها چند سال میآیند و میروند- و اکنون برای نخستین بار، پژوهشگران آغازِ روند ناپدید شدن یکی از آنها را دیدهاند.
مایکل وانگ از دانشگاه کالیفرنیا-برکلی میگوید: «به نظرمیرسد ما داریم نابودی یک تاوهی (گونهای گردباد) تاریک را میبینیم، و روند آن با چیزی که از بررسیها انتظار داشتیم تفاوت دارد. شبیهسازیهای گذشته نشان میدادند که این توفان میبایست به سوی استوای سیاره جابجا شود، و با رسیدن به کنار استوا، میبایست از هم بپاشد و انفجاری چشمگیر از ابرها پدید بیاورد.»
ولی این توفان به جای استوا به سوی قطب جنوب سیاره رفت و اکنون دارد به طور کامل ناپدید میشود. هنگامی که در سال ۲۰۱۵ تلسکوپ هابل آن را دید، قطر بزرگش ۵۰۰۰ کیلومتر بود و اکنون به ۳۷۰۰ کیلومتر رسیده.
واچرخندهای نپتون، از جمله همین توفان تیرهرنگ، با چرخش خود مواد تیره را از بخشهای ژرفتر سیاره بالا میآورند، و توسط سه جریان باد که مانند کمربند، روی سطح سیاره حلقه زدهاند جابجا میشوند: یک جریان رو به باختر در استوا، و دو جریان رو به خاور نزدیک دو قطب. (بادهای نیرومند نپتون سریعترین بادهای دیده شده در سامانهی خورشیدیاند و میتوانند به سرعتهایی زبرصوتی برسند.) ردگیری دقیق با هابل میتواند میزان رواج این توفانها، و همچنین رازهای نهفته در بخشهای پایینتری از سطح سیاره را آشکار کند.
وانگ میگوید: «به جز تلسکوپ فضایی هابل و وویجر هیچ دستگاه دیگری این توفانها را ندیده. در این زمان تنها هابل میتواند دادههایی که برای پی بردن به میزان رایج بودن یا کمیاب بودن این سامانههای شگفتانگیز آب و هوایی روی نپتون نیاز داریم را برای ما گرد آورد.»
گزارش این پژوهشگران در شمارهی ۱۵ فوریهی نشریهی آسترونومیکال جورنال منتشر شده.
--------------------------------------------
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژهنامه:
storm - Neptune - Boston - Portugal - Hubble Space Telescope - NASA - Voyager 2 - planet - Jupiter - Great Red Spot - vortex - Michael Wong - University of California - Berkeley - equator - pole - anticyclone - solar system - supersonic - Astronomical Journal
منبع: Space.com
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر