غولی که دارد پوست می‌اندازد
* در این تصویر شبح‌وار یک ستاره‌ی غول سرخ تپنده‌ی دوردست به نام "آر-سنگتراش" را می‌بینیم.
آر-سنگتراش که با فاصله‌ی ۱۲۰۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی سنگتراش جای دارد یک ستاره‌ی کربنی از "شاخه‌ی ناهمساوی غول‌ها" (شاخه‌ی مجانبی غول‌ها، ای‌جی‌بی) است، ستاره‌ای که به پایان زندگی‌اش نزدیک شده است. ستارگان کم‌جرم و میان‌جرم در این گام از زندگی خنک شده، پف کرده، جَوی گسترده می‌سازند و بخش بزرگی از جرمشان را از دست می‌دهند- کوتاه سخن، در آستانه‌ی تبدیل شدن به یک سحابی سیاره‌نمای زیبا قرار می‌گیرند.
 |
اگرچه اصول این فرآیندِ از دست دادن جرم شناخته شده است، ولی این که این فرآیند چگونه نزدیک سطح ستاره آغاز می‌شود به خوبی شناخته نشده. میزان جرمی که یک ستاره از دست می‌دهد پیامدهای بسیار بزرگی در روند فرگشت آن دارد، آینده‌اش را تغییر می‌دهد، و آن را به گونه‌های متفاوتی از سحابی‌های سیاره‌نما تبدیل می‌کند.
هنگامی که ستارگان ای‌جی‌بی در پایان زندگی به یک سحابی سیاره‌نما تبدیل می‌شوند، طیف گسترده‌ای از عنصرها را می‌سازند- از جمله ۵۰ درصد از عنصرهای سنگین‌تر از آهن را. این عنصرها سپس به درون کیهان پخش شده و برای ساختن ستارگان و سیاره‌ها و ماه‌های تازه، و سرانجام پدید آوردن اجزای سازنده‌ی زندگی به کار می‌روند.
یکی از ویژگی‌های بارز آر-سنگتراش لکه‌ی درخشان و برجسته‌ی آنست که به نظر می‌رسد دو یا سه برابر روشن‌تر از جاهای دیگرش است. اخترشناسانی که این عکس شگفت‌انگیز را با بهره از تداخل‌سنج تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ای‌تی‌آی) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا گرفته‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که آر-سنگتراش با "توده‌های" غول‌پیکری از غبار ستاره‌ای در بر گرفته شده که دارند از این ستاره کَنده و دور می‌شوند. این لکه‌ی روشن در حقیقت یک منطقه پیرامون ستاره است که غباری ناچیز دارد یا اصلا هیچ غباری ندارد، و به ما امکان می‌دهد تا ژرفای بیشتری را تا سطح ستاره ببینیم.
این عکس بخش بی‌اندازه کوچکی از آسمان را می‌پوشاند: حدود ۲۰در۲۰ میلی ثانیه‌ی قوس. برای این که به کوچک بودنش پی ببرید در نظر بگیرید که قطر زاویه‌ای سیاره‌ی مشتری حدود ۴۰ ثانیه‌ی قوس است.
درباره‌ی این ستاره اینجا هم خواندید: * ستاره‌ای که در پایان زندگیش یک مارپیچ ساخته است
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه‌نامه:
red giant - star - R Sculptoris - constellation of Sculptor - carbon - asymptotic giant branch - AGB - lanetary nebula - element - iron - planet - moon - ESO - Very Large Telescope Interferometer - VLTI - Jupiter - angular size
منبع: eso
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر