نخستین گام‌های یک نبرد

کهکشان‌های برخوردی آرپ ۲۵۶- اندازه‌های دیگر: بزرگ- بزرگ‌تر (۵.۶ مگ)

کهکشان‌ها جزیره‌های ایستا و بی‌جنبشی از ستارگان نیستند- آنها پویا هستند، همواره در تغییرند و حرکتی پیوسته در دل تاریکی کیهان دارند. آنها گاهی، مانند آنچه در این تصویر زیبای تلسکوپ فضایی هابل از کهکشان‌های آرپ ۲۵۶ می‌بینید، می‌توانند با هم برخورد کرده و درگیر نبردی کیهانی شوند.

این دو کهکشان مارپیچی میله‌ای با فاصله‌ی ۳۵۰ میلیون سال نوری از زمین، در صورت فلکی نهنگ جای دارند و تازه روند پیوستن به یکدیگر را آغاز کرده‌اند. این تصویر نمایی ثابت از کشمکش این دو است و افشانه‌های پرآشوبی از گاز و ستاره و غبار را نشان می‌دهد که نیروهای گرانشی که دو کهکشان را به سوی هم می‌کشاند آنها را از پیکرشان بیرون کشیده.

هسته‌های دو کهکشان آرپ ۲۵۶ هنوز فاصله‌ی بسیاری از هم دارند ولی ساختار دو کهکشان بدجوری به هم ریخته. کهکشان بالایی دنباله‌های کشندی بزرگی پیدا کرده- نوارهای بلند و کشیده‌ای از گاز و غبار و ستاره‌.

هر دو کهکشان پر از مناطق درخشان ستاره‌زایی شده‌اند: بخش‌های آبی و فروزانی که پرورشگاه‌های ستارگان تازه‌اند. این ستاره‌فشانی‌های آتشین دستاورد برهمکنش‌های گرانشی سهمگینی‌ست که گاز و غبار میان‌ستاره‌ای که ستارگان از آنها پدید می‌آیند را برآشفته است.

آرپ ۲۵۶ نخستین بار توسط هالتون آرپ در سال ۱۹۶۶ به عنوان یکی از ۳۳۸ کهکشان درون کاتالوگ کهکشان‌های شگفت‌آور (ناآشنا) رده‌بندی شد. هدف وی از درست کردن این فهرست یافتن نمونه‌هایی از ساختارهای نامعمول و شگفت‌آور که در کهکشان‌های نزدیک به هم دیده می‌شوند، و بهره‌گیری از آنها برای بررسی گام‌های گوناگون در فرگشت‌های کهکشانی بود. این کهکشان‌های نامعمول مانند یک آزمایشگاه طبیعی در ابعاد کیهانی بودند، و اخترشناسان با فهرست‌بندی‌ آنها می‌توانند فرآیندهای فیزیکی‌ای که کهکشان‌های مارپیچی و بیضیگون را به هم می‌ریزند و چهره‌های تازه‌ای برایشان می‌سازند را بهتر بشناسند.

بسیاری از کهکشان‌های این کاتالوگ کهکشان‌های کوتوله با ساختاری نامشخص، یا کهکشانی‌هایی فعال با فواره‌هایی نیرومند هستند. ولی بسیاری از آنها هم کهکشان‌های برخوردی‌اند، مانند مسیه۵۱ (کهکشان گرداب)، کهکشان‌های آنتن، و آرپ ۲۵۶. چنین برهم‌کنش‌هایی اغلب دنباله‌های کشندی رود-شکلی، مانند همین که در آرپ ۲۵۶ می‌بینیم، و همچنین پل‌هایی از گاز، غبار و ستاره میان کهکشان‌ها می‌سازند.

نمای گسترده از فضای پیرامون کهکشان‌های برخوردی آرپ ۲۵۶. خود این کهکشان‌ها مانند دو نقطه‌ی کنار هم در مرکز چارچوب دیده می‌شوند. اندازه‌های دیگر: بزرگ (۳.۵ مگ)- بسیار بزرگ (۳۹.۷ مگ)

در روزگاران دور، زمانی که جهانِ گسترنده‌ی ما بسیار کوچک‌تر از امروز بود، برهم‌کنش‌ها و ادغام‌ها پدیده‌های رایج‌تری بودند؛ در حقیقت گمان می‌رود آنها فرگشت کهکشانی را به چیزی که امروز می‌بینیم رساندند. کهکشان‌های درون آرپ ۲۵۶ تا چند میلیون سال دیگر به رقص گرانشی‌شان ادامه خواهند داد، نخست با "لاسیدن"، سپس با گرم گرفتن و خودمانی شدن، و در پایان نیز به هم پیوستن و یکی شدن.

این تصویر تماشایی را تلسکوپ فضایی هابل به کمک دو دستگاه خود، دوربین پیمایشی پیشرفته (ACS) و دوربین میدان‌گسترده‌ی شماره ۳ (WFC3) گرفته. این نگارش تازه‌ی عکسیست که در سال ۲۰۰۸، به همراه ۵۹ عکس دیگر از کهکشان‌های برخوردی به مناسبت ۱۸مین سالروز هابل منتشر شده بود.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

star - Arp 256 - constellation of Cetus - Sea Monster - nuclei - galaxy - tidal tail - Halton Arp - Atlas of Peculiar Galaxies - galactic evolution - spiral - elliptical - Messier 51 - Antennae Galaxies - Arp 256 - Hubble - Advanced Camera for Surveys - ACS - Wide Field Camera 3 - WFC3

منبع: spacetelescope

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان