آب در سرتاسر سطح کره ماه پیدا می‌شود!

در سال ۲۰۰۹ سه فضاپیما وجود آب روی ماه را تایید کردند، ولی تاکنون اخترشناسان فکر می‌کردند بیشتر این آب محدود به "تله‌های سرد" در قطب‌های ماهند. اکنون بررسی داده‌های تازه‌ی دو فضاپیما سایه‌ی تردیدی بر این نظریه انداخته- بر پایه‌ی آنها، آب می‌تواند در سرتاسر سطح ماه پخش شده باشد.

بر خلاف پنداشت‌های گذشته، آب‌های ماه می‌توانند در سرتااسر سطح آن پخش شده باشند

این پژوهش که گزارشش در شماره‌ی ۱۲ فوریه‌ی نشریه‌ی نیچر جئوساینس منتشر شده، می‌تواند درباره‌ی سرچشمه‌ی آب‌های ماه، و این که این آب چگونه می‌تواند در آینده برای زمینیان به کار رود- برای آب آشامیدنی، تبدیل آن به هیدروژن و اکسیژن برای سوخت موشک‌ها یا به عنوان هوا برای کاوش‌های فضایی آینده.

اگرچه این پژوهش چیزی از میزان در دسترس بودن این آبها نمی‌گوید، ولی نشان می‌دهد که هم H2O و هم OH (مولکولی که به نام هیدروکسیل شناخته می‌شود) در سرتاسر سطح ماه پراکنده است و چه شب و چه روز می‌توان آنها را یافت.

جاشوا بندفیلد، دانشمند بنیاد علوم فضایی و نویسنده‌ی اصلی پژوهش می‌گوید: «ما پی بردیم که اگر به هر نقطه‌ی ماه در هر ساعت روز و در هر عرض جغرافیایی نگاه کنیم می‌توانیم نشانه‌های آب را ببینیم. به نظر می‌رسد وجود آب به همنهش (ترکیب) سطح هم بستگی ندارد، همه جا هست.»

پژوهش‌های گذشته نشان می‌دادند که آب و هیدروکسیل (یک همخانواده‌ی آب که از تنها یک مولکول اکسیژن و یک مولکول هیدروژن درست شده) به طور عمده در "تله‌های سرد" در قطب‌های ماه یافته می‌شود- تله‌های سرد جاهایی هستند که به اندازه‌ای سردند که بخار آب و دیگر مواد گریزا (فرّار) می‌توانند تا میلیاردها سال پایدار در آنها بمانند. در پژوهش تازه، دانشمندان پی بردند که شدت سیگنال های بازتابی که برای ردیابی آب به کار می‌روند بستگی به بلندی شبانه‌روز ماه دارد که برابر با ۲۹ روز زمین است.

بندفیلد و گروهش به روشی تازه برای بهره گرفتن از اطلاعات دمایی در داده‌های ماموریت‌های ماه دست یافتند. آنها با این روش، تفسیر پژوهش‌های گذشته برای جستجوی آب روی سطح ماه را تغییر دادند.

به گفته‌ی مقام‌های ناسا، آب روی سطح ماه، نور خورشید را در طول موج ویژه‌ای بازمی‌تاباند -حدود ۳ میکرون- که بیرون از طیف دیدنی (مریی) و در محدوده‌ی فروسرخ است. حسگرهای راه دور شدت نور بازتابیده‌ از سطح ماه را اندازه‌ می‌گیرند. ولی ماه خودش هم [از نور آفتاب] به اندازه‌ی کافی گرم می‌شود که نور فروسرخ بگسیلد، از همین رو پژوهشگران می‌بایست سیگنال این گسیلش را از سیگنالی که دستاورد بازتاب از روی آب و هیدروکسیل است جدا کنند. آنها این کار را با بهره از اطلاعات دمایی ماه انجام دادند.

گروه بندفیلد به یک راهکار تازه و دقیق‌تر برای به دست آوردن دما، و در نتیجه راهی بهتر برای جدا کردن سیگنال‌های بازتابی آب از سیگنال‌های گسیلشی خود ماه پیدا کردند. این مدل دمایی تازه نشان می‌داد که آب روی ماه به طور عمده در شکل هیدروکسیل وجود دارد که برای بهره گرفتن از آن می‌بایست از کانی‌ها بیرون کشیده (استخراج) شود.

پژوهشگران هنوز سرگرم بررسی داده‌ها برای آگاهی بیشتر درباره‌ی سرچشمه‌ی آب روی ماه هستند. ولی می‌گویند این آب می‌توانسته در اثر برخورد بادهای خورشیدی به سطح ماه و واکنش اتم‌های هیدروژن درون این بادها با اتم‌های اکسیژن در سنگ‌ها و خاک سطحی ماه (سنگ‌پوشه) پدید آمده باشد. با این وجود، آنها نمی‌خواهند این احتمال که این آب‌ها ممکن است به آهستگی از زمان پیدایش ماه تا به امروز، از کانی‌های خودش آزاد شده‌اند را کنار بگذارند.

جان کلر، دانشمند برنامه‌ی مدارگرد شناسایی ماه از مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا می‌گوید: «برخی از این مسایل علمی بسیار بسیار دشوارند و تنها به کمک منابع گوناگون از کاوشگرهای گوناگون است که می‌توانیم به پاسخ نزدیک شویم.»

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

water - moon - cold trap - pole - Nature Geoscience - Earth - hydrogen - oxygen - fuel - H2O - OH - molecule - hydroxyl - Joshua Bandfield - Space Science Institute - NASA - volatile - reflective - lunar day - infrared - spectrum - minerals - atom - regolith - Lunar Reconnaissance Orbiter - John Keller - Goddard Space Flight Center

منبع: Space.com

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان