نورافشانی "چرخ کاترین" در فضا
 |
| این تصویر در دو اندازه‌ی دیگر: ۵.۱ مگ- ۷.۲ مگ |
در این تصویرِ تلسکوپ فضایی هابل کهکشانی شکوهمند به نام ان‌جی‌سی ۱۰۱۵ را می‌بینیم که ۱۱۸ میلیون سال نوری زمین از زمین فاصله دارد و در راستای صورت فلکی نهنگ دیده می‌شود. قرص کامل این کهکشانِ رونما، به همراه بازوان مارپیچی متقارنش، و کوژی (برآمدگی) مرکزش، همگی با هم نمایی مانند آتشبازی "چرخ کاترین" را پدید آورده‌اند.
ان جی‌سی ۱۰۱۵ بازوهایی درخشان، مرکزی به نسبت بزرگ، بازوان مارپیچی ساده و تنگ، و یک "میله‌ی" مرکزی پر از گاز و ستاره دارد. همین باعث شده این کهکشان به عنوان یک کهکشان مارپیچی میله‌ای شناخته شود- درست مانند خانه‌ی خودمان، کهکشان راه شیری.
حدود دو-سوم کهکشان‌های مارپیچی دارای میله‌ای هستند و بازوان‌شان از یک حلقه‌ی زرد کمرنگ که خود میله را در بر گرفته بیرون زده‌اند. به باور دانشمندان، سیاهچاله‌های گرسنه‌ی مرکز کهکشان‌های مارپیچی میله‌ای از راه همین میله‌های برافروخته، گاز و غبار را از بخش‌های بیرونی بازوها به درون می‌کشند و در این فرآیند، نه تنها سیاهچاله تغذیه می‌شود، بلکه سوخت موردنیاز برای ستاره‌زایی در مرکز کهکشان و ساخت کوژی مرکز کهکشان نیز فراهم می‌شود.
 |
| آتشبازی چرخ کاترین (Catherine wheel) |
در سال ۲۰۰۹، یک ابرنواختر گونه‌ی یکم ای (Ia) به نام اس‌ان ۲۰۰۹آی‌جی در این کهکشان رخ داد (یکی از نقطه‌های درخشان بالا، سمت راست مرکز کهکشان).
این گونه ابرنواخترها بی‌اندازه در اخترشناسی مهم و باارزشند: آنها همگی در اثر انفجار کوتوله‌های سفیدی رخ می‌دهند که ستاره‌ی همدمی دارند، و اوج درخشندگی آنها نیز همیشه یکسان است: ۵ میلیارد برابر خورشید. دانستن درخشندگی ذاتی (قدر مطلق) این اجرام و مقایسه‌ی آن با درخشندگی ظاهری‌شان (قدر ظاهری) به اخترشناسان این امکان ویژه می‌دهد تا آنها را به عنوان پله‌هایی در نردبان کیهانی برای اندازه‌گیری فاصله‌های اجرام دور و نزدیک به کار ببرند.
این گونه ابرنواخترها بی‌اندازه در اخترشناسی مهم و باارزشند: آنها همگی در اثر انفجار کوتوله‌های سفیدی رخ می‌دهند که ستاره‌ی همدمی دارند، و اوج درخشندگی آنها نیز همیشه یکسان است: ۵ میلیارد برابر خورشید. دانستن درخشندگی ذاتی (قدر مطلق) این اجرام و مقایسه‌ی آن با درخشندگی ظاهری‌شان (قدر ظاهری) به اخترشناسان این امکان ویژه می‌دهد تا آنها را به عنوان پله‌هایی در نردبان کیهانی برای اندازه‌گیری فاصله‌های اجرام دور و نزدیک به کار ببرند.
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژه‌نامه:
Hubble - NGC 1015 - constellation of Cetus - The Whale - face-on - bulge - Catherine wheel - firework - spiral arm - bar - star - barred spiral galaxy - Milky Way - black hole - core - Type Ia - supernova - SN 2009ig - white dwarf - Sun
منبع: spacetelescope
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر