مرکز کهکشان ما پر از سیاهچاله‌های کوچک است

دایره‌های سرخ جای دوتایی‌های کوتوله‌ی سفیدی را نشان می‌دهند (پرتو X کم) و دایره‌های آبی جای دوتایی‌های سیاهچاله ای را (پرتو X بیشتر). دایره‌ی سبز نماینده‌ی جایگاه ابرسیاهچاله‌ی کمان-ای* است که به شدت در پرتو X می‌درخشد و دایره‌ی زرد هم نشانگر ناحیه‌ای میان ۰.۷ و ۳ سال نوری از ابرسیاهچاله است.

این را از پیش می‌دانستیم که مرکز کهکشان‌مان انباشته از ستاره، ابرنواختر، تپ‌اختر، گاز و غبار است و همچنین سیاهچاله‌ای غول‌پیکر به جرم ۴ میلیون برابر خورشید، با نام کمان-ای* (بخوانید:کمان-ای-ستاره) در آن لانه دارد. شبیه‌سازی‌ها از مدت‌ها پیش نشان می‌دادند که شمار بسیاری سیاهچاله‌ی کوچک -سیاهچاله‌هایی تقریبا هم‌جرم خورشید- در مرکز راه شیری و همچنین در مرکز دیگر کهکشان‌ها وجود دارد، با این وجود تنها یکی از آنها تاکنون دیده شده.

چارلز هیلی از دانشگاه کلمبیا در نیویورک و همکارانش با بررسی داده‌های رصدخانه‌ی پرتو X چاندرای ناسا سرانجام توانسته‌اند سیگنالی را پیدا کنند که به نظر می‌رسد از ۱۲ سیاهچاله‌ی ستاره‌ای با همدم‌هایی ستاره‌ای به اندازه‌ی خورشید می‌آید.

این سیاهچاله ها به طور پیوسته دارند مواد همدم خود را می‌کشند و قرص‌هایی برافزایشی به گرد خود می‌سازند که به دلیل گرمای بی‌اندازه، پرتوهای X می‌گسیلند و سیاهچاله از این راه خود را نشان می‌دهد.

پژوهشگران با دیدن این ۱۲ سامانه‌ی دوتایی سیاهچاله‌ای درخشان به فکر افتادند که چه بسا شمار بیشتری از آنها در آنجا باشد. هیلی برای یافتن پاسخ از یک روش برون‌یابی بهره جست؛ وی در این روش، چندین لامپ گوناگون از ۱۰ وات تا ۱۰۰ وات را در نظر گرفت. او می‌گوید: «اگر همه‌ی لامپ‌ها را یک مایل دورتر ببریم احتمالا باز هم ۱۰۰ واتی‌ها را خواهیم دید ولی لامپ‌های ۱۰ واتی دیگر در آن فاصله دیده نمی‌شوند.»

این دانشمندان با بهره از یک شبیه‌سازی که در آن، لامپ‌های ۱۰۰ واتی نماینده‌ی همین ۱۲ سامانه‌ی سیاهچاله‌ایِ درخشان بودند نتیجه گرفتند که ۳۰۰ تا ۵۰۰ سامانه‌ی سیاهچاله‌ایِ "کم‌نورتر" می‌بایست به گرد مرکز کهکشان در گردش باشند. و با این پنداشت که تنها ۵ درصد از سیاهچاله‌های ستاره‌ای دارای همدم هستند، می‌بایست ۱۰ هزار سیاهچاله‌ی این اندازه در کوژِ مرکزی کهکشان وجود داشته باشد.

دریل هاگرد از دانشگاه مک‌گیل در مونترآل کانادا می‌گوید به دلیل شلوغی و انباشتگی مرکز کهکشان، قطعیت در این باره بسیار پایین می‌آید: «مطمئن نیستم بتوانم هیچ بخشی از این پژوهش رو تأیید کنم، ولی بررسی وسوسه‌انگیز و جالبیست.» خود هیلی می‌گوید حتی اگر این برآوردها چندان درست نباشد باز هم خوشحال خواهد بود: «حتی اگر تنها ۱۰۰۰ تا از اینها در مرکز کهکشان باشد باز هم ۱۰۰۰ برابر بیش از چیزیست که در گذشته می‌دانستیم.»

گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر منتشر شده.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

black hole - Milky Way galaxy - galactic centre - star - supernova - pulsar - Sagittarius A* - sun - NASA - Chandra X-ray Observatory - Charles Hailey - Columbia University - New York - x-rays - light bulb - Daryl Haggard - McGill University - Montreal - Canada - Nature

منبع: newscientist

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان