تغییری نامنتظره در مسیر و سرعت "اومواموا" رخ داده

برداشت هنری از اومواموا، نخستین مهمان میان‌ستاره‌ایِ شناخته شده در سامانه‌ی خورشیدی. سنجش‌ها نشان می‌دهد که این جرم در بخشی از مسیرش دستخوش افزایش سرعت نامنتظره‌ای شده. تصویر بزرگ‌تر (۱.۳ مگ)

یک گروه بین‌المللی از دانشمندان با بهره از عکس‌های تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ‌های زمینی پی برده‌اند که "اومواموا"، نخستین مهمان شناخته شده‌ی میان‌ستاره‌ایِ سامانه‌ی خورشیدی، سال گذشته به هنگام گذشتن از بخش درونی سامانه‌ی خورشیدی به گونه‌ای نامنتظره سرعتش افزایش یافته و مسیرش تغییر کرده است.

مارکو میکلی، نویسنده‌ی اصلی این پژوهش از سازمان فضایی اروپا می‌گوید: «سنجش‌های بسیار دقیق ما از جایگاه (موقعیت) اومواموا نشان داد که یک چیزی بر حرکت آن تاثیر گذاشته، چیزی به جز نیروی گرانش خورشید و سیاره‌ها.»

داویده فارنوکیا از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا و از نویسندگان پژوهش، با بررسی مسیر این جرم میان‌ستاره‌ای پی برد که افزایش سرعت آن با رفتار یک دنباله‌دار سازگاری دارد.

وی می‌گوید: «این نیروی کوچکِ افزوده‌ای که بر اومواموا وارد شده به احتمال بسیار در اثر بیرون زدن فواره‌های گازی مواد از سطح آن بوده، که باعث پس زدن این جرم شده. یک چنین برون‌ریزی‌هایی در سامانه‌ی خودمان بر حرکت دنباله‌دارها اثر می‌گذارد.»

دنباله‌دارها به طور معمول با گرم شدن زیر نور خورشید، انبوهی از گاز و غبار پس می‌زنند. ولی به گفته‌ی الیویه اینو از رصدخانه‌ی جنوبی اروپا، هیچ نشانه‌ی دیدارپذیری از برون‌ریزی گاز از اومواموا دیده نمی‌شد، از همین رو چنین نیروهایی برای آن نامنتظره بود.»

مسیر امواموا به  هنگام گذشتن از درون سامانه‌ی خورشیدی. چارچوب پیوست، بخشی از مسیر آن را نشان می‌دهد که در آن، نیرویی افزون بر نیروی گرانش بر آن وارد شده. مسیر آن تنها در حضور نیروی گرانش به  رنگ سبز، و مسیر آن در حضور گرانش و یک نیروی دیگر به رنگ آبی نشان داده شده. تصویر بزرگ‌تر

این دانشمندان برآورد کردند که برون‌ریزی گاز از اومواموا احتمالا مقدار بسیار اندکی از ذرات غبار تولید کرده- مقداری که برای افزایش کوچکی در سرعت آن بسنده می‌کرده، ولی به اندازه‌ای نبوده که بتوان آن را دید.

کارن میچ، یکی دیگر از نویسندگان پژوهش از دانشگاه هاوایی احتمال می‌دهد ذرات کوچک غباری که روی سطح بیشتر دنباله‌‌دارها وجود دارد، در درازنای سفر بلند امواموا در فضای میان‌ستاره‌ای، از آن جدا شده.

میچ می‌گوید: «هر چه اومواموا را بیشتر بررسی می‌کنیم شگفت‌زده‌تر می‌شویم. من از این همه چیزی که در یک برنامه‌ی رصدی کوتاه و سخت [درباره‌ی آن] فرا گرفتیم حیرت کرده‌ام. بی‌صبرانه منتظر جرم میان‌ستاره‌ای بعدی هستم.»

اومواموا با درازای نیم مایل، اکنون نسبت به خورشید از مشتری هم دورتر شده و دارد با سرعت حدود ۱۱۴۰۰۰ کیلومتر بر ساعت از خورشید دور شده و به سوی کرانه‌های سامانه‌ی خورشیدی پیش می‌رود. این جرم تنها تا چهار سال دیگر از مدار نپتون خواهد گذشت و به فضای میان‌ستاره‌ای بازخواهد گشت.

پویانمایی (gif)- اومواموا به اندازه‌ای کوچک است که حتی از پشت بزرگ‌ترین تلسکوپ‌ها هم چیزی بیش از یک نقطه‌ی روشن دیده نمی‌شود. ولی این را می‌دانیم که می‌بایست پیکره‌ای بسیار کشیده داشته باشد زیرا درخشش آن هر هفت-هشت ساعت یک بار به شدت تغییر می‌کند. اینجا فواره‌های احتمالی که از آن بیرون زده و باعث تغییر سرعت و مسیرش شده نیز نشان داده شده. اندازه‌ی بزرگ‌تر

از آنجایی که اومواموا نخستین جرم میان‌ستاره‌ایست که تاکنون یافته شده، پژوهشگران یادآوری می‌کنند که رسیدن به یک نتیجه‌ی کلی درباره‌ی این رده‌ی نویافته از اجرام آسمانی کاری دشوار است. ولی رصدها نشان‌دهنده‌ی این احتمال هستند که دیگر سامانه‌های ستاره‌ای به طور منظم اجرام کوچک دنباله‌دار-مانند را به بیرون پرتاب می‌کنند و بنابراین شمار بیشتری از این اجرام سرگردان را باید بتوان در میان ستارگان یافت.

گزارش یافته‌های این پژوهشگران در شماره‌ی ۲۷ ژوئن نشریه‌ی نیچر منتشر شد.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

NASA - Hubble Space Telescope - ′Oumuamua - interstellar object - solar system - gravitational forc - Sun - planet - Marco Micheli - ESA - European Space Agency - Space Situational Awareness Near-Earth Object Coordination Centre - Frascati - Italy - Davide Farnocchia - Center for Near Earth Object Studies - CNEOS - Jet Propulsion Laboratory - JPL - comet - outgassing - Olivier Hainaut - European Southern Observatory - Karen Meech - University of Hawaii - Institute of Astronomy - Jupiter - Neptune - star system - Nature

منبع: nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان