غرق شدن ماه سرخ در افق

اگر تصویر را اینجا ندیدید می‌توانید بر روی خود آن بکلیکید- اندازه‌ی بزرگ‌تر (۱.۹ مگ)

در این تصویرِ چندتکه، یکی از آشناترین اجرام آسمان را با چهره‌ای بسیار ناآشنا می‌بینید!

این تصویر از کنار رصدخانه‌ی پارانال اسو (ESO) در شیلی گرفته شده، جایی بسیار بالاتر از سطح دریا که آسمانش به گونه‌ی خیره‌کننده‌ای زلال و پاکیزه است. بازه‌ی زمانی هر چارچوب با چارچوب کناری‌اش ۵ ثانیه است و ماه سرخ‌فام را در واپسین ثانیه‌های پیش از پنهان شدن پشت افق نشان می‌دهد. ترتیب چارچوب‌ها از چپ به راست در ردیف‌های بالا به پایین است.

رنگ آشکارا سرخ ماه در این عکس‌ها دستاورد پدیده‌ی شکست نور در هوا است. هر چه ماه پایین‌تر آمده و به افق نزدیک‌تر می‌شود، نورش برای رسیدن به چشم ما ناچارست مسیر کج‌تری را بپیماید و در نتیجه از درون لایه‌های بیشتری از هوا بگذرد، از همین رو پراکندگی آن در هوا بیشتر خواهد شد. از میان نورهای دیدنی (مریی)، رنگ سرخ به دلیلِ داشتن بلندترین طول موج، کمترین پراکندگی و شکست را در هوای زمین دارد و همین باعث می‌شود ماه و خورشید در افق به رنگ نارنجی-سرخ در آیند.

روی قرص ماه موج افتاده و انگار دارد آب می‌شود! این هم دستاورد یک پدیده‌ی جَوی‌ست: لایه‌های پرشماری از هوا بر سر راه نور ماه هستند که چگالی‌، دما، فشار، نمناکی (رطوبت) و ... آنها با یکدیگر تفاوت دارد و هر یک از آنها نور را به شیوه‌های متفاوتی می‌شکنند. ظاهر ماه هم کمی پهن (لهیده) شده که این به دلیل رفتار عدسی‌وار هوا (لنزِش) است: نورِ بخش‌های پایین‌ترِ ماه را رو به بالا برمی‌گرداند و پیکره‌ای بیضی (تخم‌مرغی) می‌سازد.

این پدیده‌ها همگی به دلیل تفاوت‌ها در شکست نور رخ می‌دهند- اساسا، رفتار هر یک از لایه‌‌های جو زمین با نور ماه و خورشید متفاوت با رفتار لایه‌های دیگر است، و همین به پدید آمدن اثر کجنمایی و از ریخت انداختن ماه و خورشید در افق می‌انجامد.

--------------------------------------------

تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies

twitter.com/1star_7sky

واژه‌نامه:

Moon - ESO - Paranal Observatory - Chile - moonset - refraction - scattering - Earth - wavelength - lensing

منبع: eso

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان